خط آهن خواف- هرات قرار است در آبان ماه امسال افتتاح شود. گفته می‌شود که هدف نهایی از تکمیل راه آهن ایران-افغانستان اتصال شرق به اروپا است. همچنین پیش بینی شده است که تا افق ۱۴۲۰ جابه‌جایی ۶ میلیون تُن بار و یک میلیون مسافر از طریق این خط آهن محقق شود.
به گزارش شهرآرانیوز - یکی از پروژه‌های ترانزیتی مهمی که قرار است تا چند روز آینده به بهره برداری برسد، خط ریلی اتصال راه آهن ایران از خواف در خراسان رضوی به راه آهن افغانستان در هرات است. با تکمیل این خط ریلی، بخش دیگری از کریدور ترانزیتی کشور تکمیل می‌شود.
قرار است در نهایت از راه‌آهن خواف هرات با اتصال به ازبکستان و تاجیکستان و احیای جاده تاریخی ابریشم، کالای ترانزیتی با هزینه و زمانی کمتر به کشور‌های مسیر و کشور‌های اروپایی برسد.
ویژگی‌های این خط ریلی
مسیر ریلی خواف -هرات در مجموع ۲۲۰ کیلومتر در چهار قطعه است. قطعه یک و دو این مسیر از خواف تا شمتیغ داخل ایران به طول حدود ۷۶ کیلومتر و قطعه سوم نیز از شمتیغ تا روزنک به طول ۶۲ کیلومتر داخل خاک افغانستان است. قطعه چهارم از روزنک تا هرات به طول حدود ۸۰ کیلومتر است که این مسیر هنوز تکمیل نشده است.
۳ قطعه از ۴ قطعه خط آهن خواف-هرات را ایران ساخته و قطعه ۴ را افغانستان می‌سازد. ۳ قطعه این ریل یعنی از خواف تا روزنک به طول ۱۳۹ کیلومتر بزودی افتتاح می‌شود و ادامه مسیر از روزنک تا هرات را افغانستان در دست ساخت دارد.
از مسیر ریلی خواف تا روزنک، ۷۶ کیلومتر آن در خاک ایران و ۶۲ کیلومتر آن در خاک افغانستان است. قرار است در روز افتتاحیه قطار‌های باری شروع به حرکت کنند.
این خط ریلی ۶ ایستگاه از خواف تا روزنک دارد که دو ایستگاه شمتیغ و روزنک مسافری است. مسافران از ایستگاه خواف می‌توانند با حدود یک ساعت و نیم سیر به روزنک و پس از آن نیز از طریق جاده حدود یک ساعت بعد به هرات برسند. البته پس از راه‌اندازی قطعه چهارم، خواف ایران از طریق ریل به هرات متصل خواهد شد.
ایران در مسیر توسعه افغانستان
موقعیت استراتژیک ایران اهمیت تکمیل راه‌آهن خواف- هرات را برای افغانستان بیشتر می‌کند. در این مسیر ریلی، افغانستان می‌تواند برای ترانزیت کالا در کریدور‌های شرقی - غربی و شمال – جنوب بار‌های ترانزیتی را از حوزه کشور‌های CIS (مستقل مشترک‌المنافع) و خلیج‌فارس و از طریق ترکیه به اروپا برساند. از آن سو هم کشور‌ها می‌توانند با استفاده از این مسیر ریلی و با عبور از ایران کالا‌های خود را به افغانستان منتقل کنند.
با توجه به اینکه بیشتر معادن افغانستان در غرب این کشور و در همسایگی با ایران واقع شده است این خط ریلی فرصت صادرات سنگ‌آهن و مواد معدنی افغانستان از طریق شبکه ریلی و از خاک ایران را فراهم می‌کند. مسیر خواف-هرات هم در سمت ایران و هم در سمت افغانستان دارای معادن غنی است.
حمل بار با ریل با هزینه و زمان کمتر، ایمنی بیشتر و آلودگی کمتر محیط زیست، توجه به راه‌آهن خواف-هرات را چند برابر کرده است و به نظر می‌رسد تمایل صاحبان بار در این منطقه به سمت حمل و نقل ریلی باشد.
«تیمور بشیر گنبدی»، مدیرکل دفتر توسعه امور بین‌الملل وزارت راه و شهرسازی معتقد است: با راه اندازی راه آهن خواف-هرات «کشورمان خواهد توانست ضمن افزایش درآمد‌های ترانزیتی، جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی خود را ارتقا بخشد. در همین حال، افزایش همکاری‌های تجاری و ترانزیتی میان کشور‌های مسیر به صلح و ثبات آن‌ها خواهد افزود. همچنین با توجه به اینکه افغانستان یکی از کشور‌های محصور در خشکی است برای دسترسی به آب‌های آزاد باید از کشور‌های دیگر عبور کند. هزینه‌های اقتصادی در کشور‌های محصور در خشکی ۵۰ درصد بیشتر است از کشور‌هایی که به دریا راه دارند. با توجه به اینکه همسایه‌های شمالی افغانستان هم کشور‌هایی محصور در خشکی‌اند، بنابراین باز شدن مسیر ریلی جدید برای این کشور اهمیت زیادی دارد و دسترسی افغانستان را به آب‌های آزاد از طریق ایران تسهیل می‌کند.»
با توجه به اینکه، بیشتر زیرساخت‌های موجود حمل و نقلی کشور جاده‌ای است، بنابراین دسترسی ریلی به کشور‌هایی که دسترسی دریایی ندارند، می‌تواند موجب توسعه ترانزیت از بنادر ایران به آن کشور‌ها باشد.
راه آهن خواف- هرات تا پایان آبان ماه افتتاح خواهد شد
«عباس خطیبی»، معاون ساخت و توسعه راه‌آهن در شرکت ساخت و توسعه زیربنا‌های حمل و نقل، در گفتگو با «ایران» پایان آبان ماه را زمان افتتاح راه آهن خواف-هرات اعلام کرد و گفت: افق نهایی طرح سال ۱۴۲۰ در نظر گرفته شده است که پیش بینی می‌کنیم در آن سال ۶ میلیون تن بار و یک میلیون نفر مسافر از این مسیر جابه جا شود.
خطیبی تأکید کرد: راه آهن خواف-هرات فقط یک پروژه ریلی نیست بلکه بخشی از مسیر کریدور ترانزیتی غربی-شرقی در داخل خاک افغانستان است. افغانستان در نظر دارد در ادامه راه آهن هرات را به مزار شریف در شمال این کشور متصل کند و از آنجا به مرز ازبکستان برسد به این ترتیب مسیر دسترسی به کشور‌های آسیای میانه میسر می‌شود و در نهایت این راه آهن قرار است به چین متصل شود. یعنی تکمیل راه آهن خواف-هرات از سمت افغانستان ترانزیت بار از ایران به چین و همچنین از ایران به کشور‌های جنوب مانند هند و به ترکیه و اروپا را امکانپذیر می‌کند.
معاون ساخت و توسعه راه‌آهن ارزش روز ساخت راه آهن خواف به هرات را برای ایران هزار میلیارد تومان برآورد کرد و گفت: با توجه به حجم باری که اکنون از طریق جاده و از مرز دوغارون بین ایران و افغانستان مبادله می‌شود انتظار داریم این حجم بار به ریل منتقل شود. بسیاری از صاحبان بار در ایران و افغانستان در انتظار شروع به کار این مسیر ریلی هستند تا هزینه و زمان جابه‌جایی بارشان کاهش یابد.
خطیبی با اشاره به اینکه از ۴ قطعه راه آهن خواف-هرات ۳ قطعه آن را ایران ساخته که بزودی افتتاح می‌شود گفت: انتظار ما از افغانستان این است که قطعه چهار را هر چه زودتر بسازند. البته ساخت این قطعه با تأمین سرمایه کشور ایتالیا و با همکاری یک شرکت قزاقستانی به زودی در افغانستان شروع می‌شود.
تردد ریلی باری و مسافری
از مسیر ریلی خواف-هرات قرار است قطار‌های مسافری و باری سیر کنند. سعید رسولی، مدیرعامل راه‌آهن درخصوص پیش‌بینی میزان جابه‌جایی بار و مسافر در این مسیر می‌گوید: «تعداد قطاری که در این مسیر ریلی به کار گرفته می‌شود، بستگی به تقاضای بار و مسافر دارد. قطعاً از روز اولیه افتتاح، امکان تخمین تقاضا وجود ندارد. اکنون با محوریت راه آهن، صاحبان کالا، بازرگانان و بازاریابان که مسئولیت جذب بار را دارند، در حال گفتگو هستند تا برای بهره‌برداری از ظرفیت این مسیر ریلی، حداکثر استفاده بشود. فعلاً در این مسیر ایستگاه مسافری پیش‌بینی شده است. ایستگاه مسافربری در روزنک پیش‌بینی شده است که اگر مسافران استقبال کردند، امکان جابه‌جایی آنان با قطار مسافری تا خواف وجود دارد. در حال حاضر در مسیر هرات به مشهد دو پرواز وجود دارد که قطعاً مسافران بعد از این می‌توانند بین این دو شهر با هواپیما یا با قطار تردد داشته باشند.»
با افتتاح راه آهن خواف- هرات، افزایش ترانزیت از مسیر ایران به ویژه از مسیر هند به چابهار و سپس افغانستان پیش‌بینی شده است. به گفته متولیان حمل و نقل در کشور، شاهد تحولی جدی در زمینه ترانزیت کالا به افغانستان از طریق بندر چابهار خواهیم بود. با توجه به امنیت بالای ایران در میان کشور‌های همسایه، تمایل ترانزیت بار از مسیر ایران همیشه مورد توجه کشور‌ها بوده است که با افتتاح مسیر‌های ترانزیتی جدید و تکمیل کریدور‌ها به نظر می‌رسد در سال‌های آینده شاهد دستیابی به درآمد بالای ارزی با استفاده از ترانزیت ریلی از مسیر ایران باشیم.
منبع:روزنامه ایران