همسایه‌های هم‌جوار با پمپ بنزین بولوارشهید نامجو همیشه در انتظار یک حادثه هستند
حمیده صفائی | شهرآرانیوز؛ ۲۲ تیر ماه امسال یک دستگاه تانکر حمل سوخت هنگام تخلیه بنزین دچار انفجار و آتش‌سوزی شد. در پی این حادثه در جایگاه عرصه سوخت شهر گروگ هرمزگان یک نفر مصدوم شد.
پنجم مهرماه امسال باک موتورسیکلت درحال سوختگیری به دلیل روشن بودن منفجر و موجب بروز حریق شد. پس از انفجار و شروع حادثه، دو خودرو دیگر نیز گرفتار حریق شدند. در این اتفاق ۹نفر از سرنشینان خودرو‌ها و یکی از کارگران جایگاه هم دچار سوختگی شدند که پس از اعزام به بیمارستان به‌دلیل شدت زیاد سوختگی کارگر جایگاه و دو نفر از سرنشینان خودرو‌ها فوت شدند.
۲۶ آبان امسال حادثه آتش‌سوزی پمپ بنزین میدان مرکزی میوه و تره‌بار خیابان پیروزی تهران ناشی از تجمع بخارات در محفظه جایگاه و سرایت آن به نفتکش در حال تخلیه فرآورده اتفاق افتاد.
چند سال به عقب‌تر برگردیم ۲۹ تیرماه ۱۳۹۳ در شهر مشهد، یک دستگاه موتورسیکلت آپاچی پس از سوختگیری هنگام خروج از جایگاه به علت ناتوانی راننده در کنترل وسیله نقلیه، بر روی زمین افتاد و با توجه به باز بودن در باک بنزین به بیرون باک سرازیر شد. ایجاد الکتریسته ناشی از روشن بودن سوئیج موتورسیکلت و تماس با بخارات ناشی از بنزین باعث ایجاد انفجار و حریق شد.
کافیست حوادث را مرور کنید موارد مشابه زیادی خواهید دید که در گوشه و کنار کشور رخ داده است، حادثه خبر نمی‌کند.
اشاره به این اتفاقات برای رسیدن به موضوع گزارش پیش‌رو است، یعنی مشکلات پمپ بنزین‌ها و پمپ گاز شهرداری منطقه ۸ مشهد؛ معضلی که سبب شد تا ساکنان انتهای نامجو و انتهای ثامن‌الائمه پایشان به دفتر شهرآرامحله باز شود و از مشکلات و دغدغه‌هایشان برایمان بگویند. علاوه بر این پشت در اتاق مدیران شهری از جمله شهردار، فرماندار، استاندار و دفتر امام جمعه هم بروند. چون پای جانشان در میان است.
آتش‌فشان‌های خفته
محدوده شهرداری منطقه ۸ در مرکزیت شهر قرار دارد که به طور طبیعی پر رفت وآمد است. همین موضوع سبب شده تا برای رفاه حال شهروندان خدماتی را در این محدوده شهری ارائه کنند. با افزایش تعداد خودرو‌ها پمپ بنزین و پمپ گاز جزو ضروریات خدمات زندگی امروزی شده است که در گوشه و کنار شهر آن‌ها را می‌بینیم. در منطقه ما پمپ بنزین واقع در پایانه مسافربری امام رضا (ع) برای اتوبوس‌ها احداث شده و دردسری هم ایجاد نکرده است. پمپ بنزین کنار بیمارستان موسی ابن جعفر (ع) نیز به‌دلیل فضای بازی که دارد گله‌ای از سوی شهروندان به دنبال نداشته است. پمپ بنزین واقع در خیابان بهار هر چند همیشه شلوغ است و پرترافیک، امابه‌خاطر موقعیت مکانی‌اش گلایه‌ای نداشته‌ایم، اما گلایه شهروندان از پمپ بنزین انتهای خیابان شهید نامجو و ترافیک پمپ گاز انتهای خیابان ثامن‌الائمه است. برخی از آن‌ها به‌اندازه‌ای شاکی هستند که چیزی از بمب ساعتی کم ندارد و چه‌بسا ممکن است زودتر از پمپ‌ها حادثه‌ساز شوند.
مردم از همان سال ۸۶ مخالف بودند
گاهی باید ساکن جایی باشید و با مردمش زندگی کنید تا متوجه درد مشکلاتشان بشوید. ساعت ۹ صبح به دعوت رئیس شورای اجتماعی محله شهید بهشتی نبش نامجوی ۱۸ ایستاده بودیم. ابتدا می‌خواستیم از فرصت استفاده کنیم و هنگام گفتگو بنزین هم بزنیم، اما شلوغی صف و ترافیکی که در دو لاین ایجاد شده بود ما را منصرف کرد و عطایش را به لقایش بخشیدیم و بی‌خیال بنزین زدن شدیم.
«از سال ۱۳۸۶ مردم به هر دری زدند و با هر سازمانی مثل شهرداری، فرمانداری و استانداری مکاتبه کردند تا پمپ بنزین نبش خیابان شهید نامجوی ۱۸ احداث نشود، امافایده نداشت. انگار همه دست به دست هم داده بودند تا بمب ساعتی را در انتهای نامجو نصب کنند و منتظر زمان انفجارش باشند. نگویند نه اشتباه می‌کنید، این چه حرفی است که برای اهالی قانع‌کننده نیست، چون مردم هیچ وقت با احداث این پمپ موافق نبودند و ترس از انفجار و مشکلات بعد از آن را دارند.»
این‌ها را رئیس شورای اجتماعی محله بهشتی می‌گوید و ادامه می‌دهد: «خودتان دارید این شلوغی و ترافیک را می‌بینید، سر شب بیایید وضعیت از این هم بدتر است. تا سر پیچ میدان (جهاد سابق) خودرو‌ها در نوبت می‌ایستند. گاهی هم دو صف می‌شوند و تردد را برای دیگران سخت می‌کنند، خودرو‌هایی که می‌خواهند وارد بولوار نامجو بشوند، بی‌خبر از دو لاین صف تصادف می‌کنند و دعواییست که به راه می‌افتد.»
محمد رضایی ادامه می‌دهد: «اگر اشتباه نکنم دقیق به خاطر ندارم، پمپ بنزین نامجو با عرصه ۶۱ / ۳۹۶ مترمربع در سند به متراژ ۶۶ / ۴۰۱ مترمربع ثبت شده است.»
زور ما نمی‌رسد به خدا سپرده‌ایم
با او همراه می‌شویم و سری به کسبه هم‌جوار پمپ بنزین می‌زنیم. رضایی، سید کاظم ۶۰ ساله را که از جوانی‌اش در اینجا مشغول به کار بوده صدا می‌زند، پس از خوش و بش و احوال‌پرسی از او می‌خواهد درباره مشکلاتشان سخن بگوید. سیدکاظم آهی می‌کشد و می‌گوید: «زور ما به این‌ها نمی‌رسد به خدا سپرده‌ایم تا شاید داد ما را از این‌ها بگیرد. روزی ما هم دست خداست و با این ترافیک و مسدودشدن جلوی مغازه‌هایمان قطع نمی‌شود.»
او به خودرو‌هایی که مانند زنجیر به هم متصل شده‌اند اشاره می‌کند و بیان می‌کند: «خودتان ببینید؛ چه کسی حاضر است در این شلوغی معطل شود و بخواهد خودروش را نزد یکی از ما برای تعمیر یا صافکاری بیاورد. همیشه اینجا دعوا و سر و صداست. من که تحمل این‌ها را ندارم سر شب می‌گذارم و می‌روم.»
اگر اشتباه نکنم مغازه کناری‌اش تعمیرات اگزوز بود. او به جمع ما می‌پیوندد و بدون معطلی به میان حرف ما می‌آید و می‌گوید: «دیشب نبودید ببینید؛ که اول تصادف شد و بعد از آن هم راننده‌ها پیاده شدند و حسابی دعوا کردند، چه فحش‌هایی که به یکدیگر نمی‌دادند. متأسفانه گاهی دوستانمان برای تعمیر خودرو به اینجا می‌آیند، اما چشمتان روز بد نبیند برای سر و ته کردن خودرو و آوردن آن به داخل مغازه مجبور به دعوا می‌شوند، برای همین خیلی وقت‌ها پیش می‌آید عذرخواهی کرده و جای دیگری می‌روند. ما تلاش کردیم تا گره این کار باز شود، اما روز به روز بسته‌تر شد.»
بعد اشاره‌ای می‌کند به ابتدای خیابان شهید نامجوی ۱۸ که مدتی است بن‌بست شده است. او توضیح می‌دهد: «خودرو‌ها از آن پشت می‌آمدند و جا می‌زدند، برای همین نمی‌دانم به درخواست چه کسی این خیابان را هم بستند. هر چه ساکنان این خیابان اعتراض کردند کسی گوشش بدهکار نبود. خوشا به حال این‌ها که حرفشان خریدار دارد.»
هر لحظه منتظر حادثه هستیم
نمی‌دانم چه تعداد پمپ بنزین در این شهر وجود دارد که مخزنش دیوار به دیوار خانه مسکونی باشد. چشمانتان را ببندید و با خودتان تصور کنید، شب‌ها مجبورید جایی بخوابید که زیر آن بمب آماده به انفجار قرار دارد، چه حسی دارید؟ این همان ترس و وحشتی است که ساکنان خیابان‌های ۱۸ و ۱۶ شهید نامجو به‌ویژه همسایه‌های پمپ بنزین دارند. رئیس شورای اجتماعی محله بهشتی با اشاره به این موضوع در خانه حلاج را می‌زند، همسایه‌ای که سال‌ها پیگیر رفع این مشکل بود و در نهایت پس از ۱۳ سال دوندگی خسته از همه جا آن را رها کرد و دست به دعا برداشت اتفاقی برایش نیفتد. همیشه هراس این را دارد چیزی در جایی دچار آتش‌سوزی یا انفجار شود و تنها خاکستری از او و خانواده‌اش برجا بماند.
او مانند دیگر همسایه‌ها از این وضعیت گله دارد و می‌گوید: همیشه سر و صداست. صدا‌های بلندی که به راننده‌ها و تانکر‌ها می‌گوید «بیا، بیا، خب، خب» گاهی صدایش در سرمان می‌پیچد. دعوا و صدای بوق خودرو‌ها هم که از همه بدتر و سرسام‌آور است. شرایط بدی است که برای ما درست کرده‌اند و می‌گویند مشکلی نیست خطر ندارد، اما کسی به من و خانواده‌ام فکر نمی‌کند که مخزن بنزین این‌ها درست دیوار به دیوار خانه ماست. یک روز جلوی همین سوپر کنار خیابان تعدادی شیشه نوشابه گذاشته بود، بلافاصله سد معبر آمد و آن‌ها را جمع کرد، متعجب شدم و به آن‌ها گفتم،ای کاش به‌جای این شیشه‌هایی که راه ما را نبسته‌اند فکری برای این پمپ بنزین و خودروهایش بکنید که مسیر تردد ما و خانواده‌هایمان را بسته‌اند، آن‌ها برگشتند و به من گفتند این وظیفه ما نیست و ارتباطی با ما ندارد، بعد هم راهشان را کشیدند و رفتند. نمی‌دانم چرا هر چه اعتراض می‌کنیم و می‌گوییم مسیر رفت و آمد ما را بسته‌اند صدایمان شنیده نمی‌شود.
تانکر‌ها راه را می‌بندند
حلاج ادامه می‌دهد: «این معبر ۳۵ متری است و عرض هر لاین خیابان ۱۰ متر، مکان داخل هم فضایی برای مانور تانکر بنزین ندارد و اگر دقت کنید متوجه خواهید شد تانکر‌هایی که سوخت می‌آورند مسیر را می‌بندند تا وارد جایگاه شوند یا از آن خارج شوند. چه بگویم، مشکلات زیادی برای همسایه‌ها ایجاد شده است. اگر مسئولان شهری ادعای بی‌اطلاعی می‌کنند، مهم نیست سری به مسجد ولیعصر در همین جا بزنند تا شاید صدای مردم را بشنوند.»
گویا دیگر مردم ارزش ندارند
«اگر قرار است کاری را برای رفاه حال مردم انجام دهید باید نظرشان را هم بپرسید، احداث این پمپ بنزین برای رفاه کدام مردم است، ما که خودرویی نداریم و برای گذر از اینجا و خرید، روزی چند بار باید از میان پمپ بنزین عبور کنم، برای یک خانم سخت است، اما چاره‌ای ندارم. همسرم سر کار می‌رود و فرزندانم را هم نمی‌توانم بیرون بفرستم، پس مجبورم خودم رفت و آمد کنم. اینجا نه پیاده‌رو است و نه چیزی، توقع که ندارید تمام کوچه را طی کنم و از کنار دیوار ارتش بگذرم و برای خرید بروم؟»
این‌ها را خانم مشمول می‌گوید؛ انگار خیلی دلش پر است، البته حق دارد، او ما را به‌خوبی به یاد می‌آورد و می‌گوید «سال‌ها قبل هم گزارشی تهیه کردید، اما مسئولان به حرف من و شما گوش نمی‌دهند، آن‌ها هر چیزی که برای خودشان منفعت داشته باشد انجام می‌دهند. به هر کدامشان هم که بگویید پاسخ می‌دهند کی بود کی بود، من نبودم.»
او یادآور می‌شود: «دفعه قبل هم گفتم در برخی مناطق، کنار خانه‌های مردم بوستان می‌سازند و به فکر رفاه شهروندان هستند، اما می‌بینند وضع ظاهری اینجا مناسب نیست و با تصور اینکه مردمش سطح پایین‌تری دارند، حداقل امکانات را که یک پیاده‌رو است هم از ما می‌گیرند.»
صف پمپ گازی که محله را به هم ریخت
گروه دیگری که هفته گذشته به دفتر ما آمدند ساکنان محدوده ثامن‌الائمه ۴۴ تا ۴۰ بودند که از تشکیل صف مقابل منازلشان شکایت داشتند. آن‌طور که می‌گویند، یکی از همسایه‌ها آن‌قدر شاکی بود که اگر هوایش را نداشتند خودرویش را در مقابل پمپ گاز به آتش می‌کشید تا شاید برخی مسئولان خواب را بیدار کند. نمی‌دانم فشار مشکلات تا چه اندازه بوده است که یک نفر فکر این‌کار در ذهنش خطور کند.
بازدید‌هایی که بی‌نتیجه ماند
شهرداران منطقه همیشه به دنبال راه‌حلی برای صف پمپ گاز انتهای ثامن‌الائمه بوده‌اند، برای همین بار‌ها از اعضای شورای اجتماعی محله امام رضا خواسته‌اند تا این مسیر را بررسی کنند و پس از گفتگو با اهالی و کارشناسان حمل و نقل و ترافیک منطقه طرحی کارشناسی شده برای رفع این مشکل ارائه دهند. بر همین اساس اعضای شورای اجتماعی محله امام خمینی دو هفته قبل از این مسیر بازدید کردند. رئیس شورای اجتماعی محله امام خمینی می‌گوید: در حال حاضر بهترین کار این است که برای عبور خودرو‌ها از همان مسیر قبل استفاده شود که میل‌های باتومی را گذاشته بودند و در جوار بوستان اقاقیا بود با قرار دادن بلوکه مسیر را مشخص کنند تا خودرو‌ها در آنجا توقف کنند. این مسیر زحمتی برای ساکنان محله ندارد و به‌جای توقف خودرو‌های گذری صف گاز در اینجا باشد. زلفی پیشنهاد می‌دهد: با کمک کارشناسان حمل و نقل منطقه برای بازگشایی مسیری از خیابان امام خمینی ۹۷ بررسی داشته باشیم تا مشکل مردم حل شود.
مهدی صادق‌زاده یکی از شهروندان ساکن در خیابان ثامن الائمه ۴۴ در این باره بیان می‌کند: «ظهر‌ها که اداره‌ها تعطیل می‌شوند در اینجا ترافیک شدیدی رخ می‌دهد، صف خودرو‌ها انتهای این مسیر را می‌بندند و مانع خروج خودرو‌ها از این کوچه می‌شوند در نهایت همیشه درگیری ایجاد می‌شود.
احسان سروری هم دیگر ساکن خیابان ثامن‌الائمه ۴۴ است. او هم از مشکلات صف خودرو‌های پمپ گاز گله دارد و می‌گوید: شلوغی نبش تقاطع مسیر ورودی رفت و آمد خودرو‌ها را گرفته است. صف گاز هم این سمت می‌ایستند و هم آن سمت که ترافیک سنگین طرف ظهر ایجاد می‌کند.
ساکنان دو کوچه را در مقابل هم قرار داده‌اند
افشار دیگر شهروند گلایه‌مند از شرایط موجود است. آن‌طور که می‌گوید ۵۰ سال سابقه سکونت در این محله را دارد. درست زمانی‌که اینجا نه آب بوده و نه آبادی، او تعریف می‌کند: «یک زمان ما بودیم و زمین‌های رها شده اینجا، شب‌ها صدای پارس سگ‌ها را تحمل می‌کردیم به امید آبادانی این محله، اکنون که وضعیت بهتر شده و ساخت و ساز‌ها انجام شده است، زمینی که یک روز قول ساخت فضای سبز را داده بودند به یکباره تبدیل به پایانه شد و دردسر‌های بعد از آن هم برای ما ایجاد شد.» او ادامه می‌دهد: «متأسفانه تغییر و تحولات ایجاد شده سبب شد تا ورودی پمپ گاز به این سمت منتقل شود و صف‌های طولانی آن برای ساکنان محله دردسر ایجاد کند. مادر من سکته کرده وبیمار است شب و روز ندارد. همیشه سرو صدای راننده‌هاست. بوق ماشین و صدای سیستم‌های صوتی‌شان اعصاب او را خرد می‌کند. بدتر از همه اینکه اینجا سرویس بهداشتی هم ندارد و برخی راننده‌های بی‌فرهنگ بی‌مهابا از خیابان به‌جای سرویس بهداشتی استفاده می‌کنند. برای جابه‌جایی مسیر این صف طولانی خیلی تلاش کردیم و در نهایت آن را به داخل ثامن‌الائمه ۴۴ هدایت کردند، اما در اتفاقی باور نکردنی، ساکنان آن خیابان همه چیز را به هم ریختند و گفتند اجازه توقف خودرو‌ها را در این مکان نمی‌دهیم و خودرو‌ها را به مکان قبلی هدایت کردند. آن قدر عرصه به ما تنگ شده است که نامه‌هایمان را به دفتر امام جمعه مشهد زده‌ایم شاید ایشان بتوانند کاری برای ما انجام دهند.»
تجری دیگر شهروند ساکن حدفاصل ثامن‌الائمه ۴۴ تا ۴۲ عنوان می‌کند: پس از پیگیری‌های فراوان و تغییرات ایجاد شده در مسیر پمپ گاز باز هم فایده‌ای نداشت. فقط ما را دور خودمان می‌چرخانند. اکنون همه به ما می‌گویند، شهردار مشهد بالاترین مقام اجرایی شهر می‌تواند گره از کار شما باز کند. اگر ایشان دستور بدهند مسیری از داخل پایانه باز شود، مشکل ما هم حل خواهد شد. همه مسئولان شهر مطلع هستند و شانه از بار این مسئولیت خالی می‌کنند. اکنون هم که ملاحظه می‌کنید قسمتی را میل باتومی گذاشته‌اند و بقیه را به انتخاب مردم قرار داده‌اند. اکنون که می‌دانند ساکنان این دو خیابان با هم اختلاف پیدا کرده‌اند ما را در مقابل هم قرار داده‌اند تا این مشکل برطرف شود.
پاسخ سازمان‌های مرتبط
خیراندیش روابط عمومی شرکت گاز: ایمنی مردم مهم‌تر است هیچ شبکه اصلی از مسیر پمپ گاز انتهای ثامن الائمه عبور نمی‌کند. در هر حوزه خدمتی اول ایمنی مردم، بعد خدمت به مردم برای ما مهم است. ما ۲۴ ساعته پایش و رصد می‌کنیم.
حیدری روابط عمومی آتش‌نشانی: تمام کاربری‌های اداری، تجاری، صنعتی و... قبل از راه‌اندازی تأییدیه آتش‌نشانی را می‌گیرند. ما بررسی می‌کنیم و پس از تأیید پایانکار صادر می‌شود. از نظر ضوابط آتش‌نشانی مشکلی ندارند.
کارشناس محیط زیست استان هم بر این موضوع تأکید می‌کند که بررسی‌های لازم انجام شده و از نظر آن حوزه مشکلی وجود ندارد.
قائمی طلب مسئول روابط عمومی شرکت نفت و فراوری‌های نفتی با اشاره به این موضوع که بر اساس ضوابط مجوز می‌دهیم، مسئول ایمنی پمپ‌ها را دیگر ارگان‌ها دانست.
قضاوت با شما
ما یاد گرفته‌ایم هر سال در مناسبت‌های مختلف برخی از وقایع شهر را نبش قبر کنیم و برای آنچه از دست داده‌ایم غصه بخوریم و ناله کنیم، درست مثل حادثه پلاسکو و شهدای آتش‌نشانی که دیگر در بین خانواده‌هایشان نیستند، هنوز هم حوادث برای مسئولان درس عبرتی نشده است تا علاج واقعه قبل از وقوع کنند. آنچه می‌خوانید قسمت‌هایی از قوانینی است که برای احداث پمپ‌های بنزین و گاز باید رعایت شود، قضاوت را برعهده خودتان می‌گذاریم تا ببینید برای احداث پمپ‌های منطقه، تا چه اندازه استاندارد‌های لازم رعایت شده‌اند.
- جایگاه تک سکوی بنزین، حداقل بر ۲۲ متر و حداقل عمق ۱۱ متر، جایگاه ۲ سکوی بنزین، حداقل بر ۲۲ متر و حداقل عمق ۱۶ متر و جایگاه ۳ سکوی بنزین، حداقل بر ۳۰ متر و حداقل عمق ۳۰ متر
- زمین پیشنهادی از مراکزی که با کار گرم (جوشکاری، نانوایی و …) مرتبط هستند، فاصله مناسب داشته باشند. حداقل ۱۱متر حریم.
- خیابان دسترسی به جایگاه قابلیت مانور نفتکش را داشته باشد. ورودی یا بر زمین ۲۴ متر برای حرکت نفتکش باشد.
- مخازن زیرزمینی جایگاه باید حداقل با ظرفیت ۴۵۰۰۰ لیتر ساخته و نصب شوند.
- ارتفاع سکو‌های بنزین ۱۰ سانتی متر به همراه پیش‌بینی گارد مناسب برای تلمبه‌ها.
- فاصله تعریف شده تا منازل مسکونی توسط سازمان محیط زیست شهرستان مربوطه را داشته باشد. حداقل حریم ۲۵ تا ۳۵ متر