ساختمان‌های دولتی و عمومی که مقررات شهرسازی مربوط به افراد دارای نقص عضو را رعایت نکنند پایان کار نمی‌گیرند.
محمد کاملان | شهرآرانیوز؛ ازاین پس قرار است برای ساختمان‌های دولتی و عمومی که ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری مربوط به افراد دارای معلولیت را رعایت نکنند پایان کار صادر نشود.
ماجرای مناسب سازی اماکن و پیاده رو‌ها برای معلولان، عمری به درازای ۲۰ سال دارد و در طول این ۲ دهه، قوانین مختلفی برای مناسب سازی و ایجاد دسترسی مناسب برای معلولان تصویب شده است؛ قوانینی که بسیاری از آن‌ها به دلیل نداشتن ضمانت اجرایی مناسب، آن طور که باید و شاید اجرا نشده اند تا وضعیت مناسب سازی برای معلولان همچنان نامناسب باشد.
بااین همه، اما مصوبه سال ۱۳۹۶ مجلس شورای اسلامی را باید گامی جدی و مهم در مسیر مناسب سازی و دسترس پذیری بنا ها، به خصوص ساختمان‌های اداری، درمانی و آموزشی دانست؛ قانونی که باعث شده است نظام مهندسی در صورت رعایت نکردن ضوابط دسترسی معلولان در ساختمان‌های عمومی، نقشه‌های آن‌ها را برای شروع عملیات ساخت تأیید نکند و شهرداری نیز در صورت رعایت نکردن قانون مناسب سازی و دسترسی معلولان حق صدور پایان کار نداشته باشد و از همه مهم‌تر اینکه تنها در سال ۱۳۹۸ و در کلان شهر مشهد چیزی نزدیک به ۲۹۰ هزار مترمربع از پیاده رو‌های شهر با هدف دسترسی و تردد بهتر معلولان بهسازی شده است.
نظام مهندسی نقشه‌ها را کنترل می‌کند
بهمن ماه سال ۱۳۹۸، یعنی حدود یک سال پیش، شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری، برای افراد دارای معلولیت را اعلام و ابلاغ کرد. طبق این قانون همه ساختمان‌های دولتی و عمومی گروه دال (ساختمان‌های بزرگ مقیاس) ملزم به رعایت قانون مناسب سازی ساختمان‌های مسکونی برای معلولان هستند و نقشه‌های این ساختمان‌ها قبل از اجرای عملیات ساخت باید به تأیید سازمان نظام مهندسی برسد. دوم اردیبهشت امسال نیز این قانون به سازمان‌های نظام مهندسی استانی ابلاغ شد و از تیرماه همان سال نقشه این ۲ گروه از ساختمان‌های مسکونی باید از نظر ضوابط و مقررات معماری برای معلولان بررسی شود و در صورت تأیید این موارد مجوز ساخت از سوی شهرداری صادر خواهد شد.
علی آجیلیان، معاون فنی و مهندسی سازمان نظام مهندسی استان، با تأیید این مسئله و با اشاره به اجرای این قانون در مشهد، به خبرنگار ما گفت: از تیرماه امسال و براساس ابلاغی که به دست ما رسیده است، نقشه‌های ساختمان‌های عمومی گروه دال و دولتی باید توسط این سازمان بررسی شود. درصورتی که ضوابط مربوط به دسترسی معلولان مثل ایجاد رمپ، اندازه آسانسور و طول و عرض راهرو‌ها رعایت نشده باشد، نقشه ساخت تأیید نخواهد شد. ضمن اینکه کنترل این موارد در چک لیست‌های مهندسان ناظر هم وجود دارد و در حین ساخت هم این موارد انجام می‌شود.
پایان کار نمی‌دهیم
اما براساس مصوبه سال ۱۳۹۶ مجلس شورای اسلامی «پایان کار ساختمان‌ها فقط با رعــایت اصول دسترس پذیری برای افراد دارای معلولیت صادر می‌شود». شهرداران و رؤسای نظام مهندسی در استان‌ها مسئول اجرا و نظارت بر حسن اجرای این ماده تعیین شدند و آن طور که در این قانون آمده است متخلفان از این قانون حسب مورد به مجازات تعزیری، جزای نقدی درجه ۵ تا ۸ موضوع ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب اول اردیبهشت ۱۳۹۲، انفصال موقت یا دائم از خدمات عمومی، تنزل مقام یا محرومیت از انتصاب به پست‌های حساس و مدیریتی یا اخراج از نهاد یا سازمان متبوع محکوم می‌شوند.
البته مجلس پیش از این و در سال ۱۳۸۴ تصویب کرده بود که تنها ساختمان‌های دولتی و عمومی که ضوابط دسترسی پذیری معلولان را رعایت نکنند، پایان کار دریافت نخواهند کرد، اما در قانون ساختمان‌های مسکونی بند دال که بزرگ مقیاس هستند و جنبه عمومی پیدا می‌کنند هم اضافه شده است.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری مشهد نیز با بیان اینکه پیگیری‌ها برای اجرای قانون و ضوابط دسترسی پذیری معلولان از حدود ۴ تا ۵ سال پیش آغاز شده است، تأکید کرد: ساختمان‌های دولتی ملزم هستند که این قانون را به صورت صددرصدی رعایت کنند و درصورتی که مشخص شود از این قانون تخطی کرده اند، شهرداری مشهد به هیچ وجه برای آن‌ها پایان کار صادر نخواهد کرد، چون این ساختمان‌ها جنبه عمومی دارد و طبق قانون باید دسترسی پذیری معلولان را رعایت کنند. محمدرضا حسین نژاد ادامه داد: ضوابط دسترسی پذیری برای معلولان اکنون برای ساختمان‌های مسکونی گروه دال هم اجباری است. این ساختمان ها، تعداد واحد‌های مسکونی زیادی دارند و جنبه عمومی پیدا می‌کنند و به همین دلیل آن‌ها هم باید این ضوابط را رعایت کنند؛ در غیراین صورت پایان کار آن‌ها صادر نمی‌شود.
همه پیاده رو‌ها باید بهسازی شود
براساس ماده ۲ قانون جامع حمایت از معلولان، همه وزارتخانه ها، سازمان‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و نهاد‌های عمومی و انقلابی موظف اند در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل کنند که امکان دسترسی و بهره مندی از آن‌ها برای معلولان همچون افراد عادی فراهم شود.
ازاین رو مدیرکل نظارت بر نگهداری و تعمیرات و بهره برداری تأسیسات و زیرساخت‌های شهری شهرداری مشهد از بهسازی ۲۹۰ هزار مترمربع از پیاده رو‌های مشهد برای معلولان در سال ۱۳۹۸ خبر داد و گفت: بهسازی پیاده رو‌ها برای معلولان مدت هاست که جزو قوانین شهرداری شده و این یک تکلیف قانونی بر دوش ماست و در همه پروژه‌های پیاده روسازی، مناسب سازی برای معلولان ویلچری و تعبیه خطوط بساوایی ویژه نابینایان انجام می‌شود و حتی در سال جدید مقرر شده است که همه پیاده رو‌ها خطوط بساوایی داشته باشند، مگر اینکه پیاده رو کم عرض باشد و امکان ایجاد این خطوط وجود نداشته باشد.
۱۳ میلیارد تومان اعتبار برای معلولان
بهنام خیاط با اشاره به بودجه درنظرگرفته شده توسط شهرسازی برای بهسازی پیاده رو‌ها با هدف دسترسی بهتر معلولان تصریح کرد: در سال ۱۳۹۸، چیزی نزدیک به ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان برای این کار صرف شده است و امسال هم بیش از ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان برای بهسازی پیاده رو‌ها در نظرگرفته شده است تا نواقص همه پیاده رو‌های قدیمی برطرف شود؛ ضمن اینکه در ۲ سال اخیر چیزی نزدیک به ۸ میلیارد تومان هم تنها برای رفع چاله‌ها و ناهمواری‌های برخی از پیاده رو‌ها که مشکلاتی برای معلولان ایجاد کرده بود صرف شده است.
انجمن‌های مختلفی پیاده رو‌ها را رصد می‌کنند
وی با تأکید بر رابطه خوب شهرداری با سازمان‌های مردم نهاد حوزه مناسب سازی معلولان خاطرنشان کرد: انجمن‌های مختلفی در شهر مشهد فعال و در حال رصد پیاده رو‌ها هستند. آن‌ها مشکلات احتمالی موجود در پیاده رو‌ها را به شکل‌های مختلف به ما اطلاع رسانی می‌کنند و ما هم در سریع‌ترین زمان ممکن آن‌ها را حل وفصل می‌کنیم که خطری متوجه معلولان نشود.