برخلاف قانون ۵۰ درصد ظرفیت اتوبوس، سوارکردن مسافر خارج از پایانه ادامه دارد.
تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ هشدار‌های مسئولان بهداشتی وزارتخانه در روز‌های اول شیوع کووید ۱۹ حامل این خبر بود که حملونقل عمومی عامل ۲۶.۵درصد انتقال کرونا در کشور است و ترمینال‌ها و پایانه‌های مسافربری، ایستگاه‌های اتوبوس، تاکسی‌ها و داخل وسایل نقلیه، مکان مهم برخورد مسافران با این ویروس هستند.
برای آن‌ها که در شرایط شیوع این بیماری ناچار به سفر از این شهر به آن شهرند، پروتکل‌های بهداشتی اعلام‌شده همچون جابه‌جایی مسافر تا سقف ۵۰ درصد در اتوبوس‌های بین‌شهری، دلخوشی مقابله با بیماری بود، اما مشاهده رانندگانی که خارج از پایانه مسافر سوار می‌کنند، نگرانی هر روز مسافرانی است که بلیت می‌خرند، اما میانه راه، مسافری کنارشان می‌نشیند.
مسافر بین‌راهی معنی ندارد
رضا دانشجوی دندان‌پزشکی دانشگاه سمنان است و باوجود تعطیلی کلاس‌های عادی به‌دلیل اینکه شیفت دارد باید در این مسیر در رفت‌و‌آمد باشد. او از نمونه‌های تخلف رانندگانی یاد می‌کند که توجهی به پروتکل‌های بهداشتی ندارند؛ «قبول دارم که نمی‌توان تردد اتوبوس‌های بین‌شهری را به‌طورکلی حذف کرد، اما بسیاری از آنان هیچ‌توجهی به رعایت آن داخل اتوبوس ندارند و گاهی تا وقتی سروصدای مسافری بلند نشده، مسافر بین‌راهی سوار می‌کنند؛ درحالی‌که در این شرایط سخت مسافر بین‌راهی معنایی ندارد.»
گلایه خواننده دیگر روزنامه هم به این وضعیت اشاره دارد؛ «گاهی راننده قانون‌مدار هم پیدا می‌شود، اما اغلب آن‌ها مانند روز‌های قبل و با تقاضای مسافر بین راه، تعداد دیگری را به جمعیت داخل اتوبوس اضافه می‌کنند.»
مسافر دیگری که از بی‌توجهی برخی راننده‌ها به‌شدت ناراضی است، می‌گوید: «کافی است برای خریدن بلیت وارد سایت بشوید. می‌بینید که بلیت‌ها با نیمی از ظرفیت فروخته می‌شوند که نشان می‌دهد پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند، اما وقتی به پایانه مسافربری امام‌رضا (ع) مراجعه می‌کنید، راننده پس از سوارکردن مسافر‌های اینترنتی، بیرون از پایانه یا زیر پل سیدی توقف می‌کند و تا پرشدن همه صندلی‌ها حرکت نمی‌کند.»
و در آخر پرسیده است که چرا مسئولان رسیدگی نمی‌کنند؟ برای پاسخ‌گویی به این سؤال که پرسش ما هم هست، ابتدا با حسین کاظمی، مسئول روابط عمومی سازمان پایانه‌های شهرداری مشهد، گفتگو می‌کنیم.
وی درباره میزان کنترل و نظارت سازمان بر اتوبوس‌های بین‌شهری می‌گوید: ما متصدی و مجری قوانین در محدود داخل پایانه هستیم و نظارت‌های بیرونی به اداره کل راهداری و حملونقل جاده‌ای استان و انجمن صنفی شرکت‌های مسافربری مشهد مربوط است.
کاظمی درعین حال پلیس‌راه باغچه (ملک‌آباد) را محل کنترل اتوبوس‌ها اعلام می‌کند و ادامه می‌دهد: بااینکه دستورالعمل حمل مسافر در ایام کرونا ۵۰ درصد است، قبول داریم که بسیاری از راننده‌ها مسافر خارج از پایانه سوار می‌کنند؛ قصد ما در پلیس راه باغچه، کنترل دوباره سرویس‌ها و تعیین تکلیف آن‌هاست.
شرکت‌های مسافربری ۷۰ تا ۹۲ درصد متضرر شدند
انجمن صنفی شرکت‌های مسافربری مشهد، اما برخلاف سازمان پایانه‌ها نقش مهمی در کنترل، نظارت و تعیین خدمات‌دهی اتوبوس‌های مسافربری دارد. محمدحسام آسیابان، دبیر و عضو اصلی هیئت‌مدیره این انجمن، است. اول از همه به‌سراغ میزان خسارت‌هایی می‌رود که در یک‌سال اخیر به شرکت‌های مسافربری و راننده‌ها وارد شده است؛ «با شیوع کرونا ازجمله صنف‌هایی بودیم که به‌شدت آسیب دیدیم، به‌طوری‌که بین ۷۰ تا ۹۲ درصد زیان کردیم و تاکنون هیچ‌کمکی ازطرف دولت به شرکت‌ها پرداخت نشده‌است. باوجوداین چند هزینه دیگر هم به ما اضافه شد. یکی رعایت پروتکل‌های بهداشتی بود و دیگری فاصله‌گذاری اجتماعی که اتوبوس‌ها را ملزم می‌کرد با ۵۰ درصد مسافر تردد کنند. برای نمونه اتوبوسی با ۴۴ نفر ظرفیت باید ۲۲ مسافر داشته باشد و اتوبوسی با ۲۵ نفر ظرفیت ۱۳ مسافر.»
«اگر راننده تأمین باشد مسافر بین‌راهی سوار نمی‌کند، آن هم در شرایطی که خودش در‌معرض بیماری است، هزینه ماهی ۳۰ میلیون تومان قسط اتوبوس دارد و باید با نیمی از ظرفیت هم حرکت کند.» آسیابان روش‌های کنترل تخلفات را یادآور می‌شود که از کنترل در پایانه تا نظارت در پلیس‌راه باغچه، درج در پرونده و ثبت جریمه متغیر است؛ «در پلیس‌راه ملک‌آباد کانکسی قرار دارد که موارد را کنترل می‌کنیم و در مدت شیوع کرونا تخلف اضافه مسافر هم به آن افزوده شد.»
جریمه تخلف اجرا می‌شود
دبیر این انجمن از تخلف فراوان راننده‌ها در دوران همه‌گیری کرونا می‌گوید؛ «ماه‌های نخست تخلف زیاد بود. برهمین مبنا با حوزه قضایی هماهنگ کردیم و در نوبت اول ۳ روز، در نوبت دوم ۹روز و در نوبت سوم که هنوز راننده‌ای به این درجه نرسیده است، ۲۷ روز اتوبوس در پارکینگ ترمینال می‌ماند.»
وی روش دیگر کنترل و ثبت تخلف را معرفی راننده به کمیسیون ماده۱۱ اداره کل راهداری و حملونقل جاده‌ای استان اعلام می‌کند و ادامه می‌دهد: گزارش تخلف به این کمیسیون ارسال می‌شود. تخلف در مرحله اول تذکر و توبیخ دارد، مرحله دوم یک تا سه ماه و در مرحله سوم یک سال دفترچه ثبت ساعت و کارت هوشمند راننده لغو می‌شود و شخص نمی‌تواند در گردونه حملونقل سرویس‌دهی کند.
باوجود تماس‌های مکرر با یکی از اعضای کمیسیون ماده۱۱ موفق به ارتباط‌گیری نشدیم، اما تاجایی‌که آسیابان به خاطر دارد از تاریخ ۳ آذر که محدودیت‌ها اعمال شد، حدود ۳۰ راننده بر این اساس جریمه شده‌اند.
به گفته او به‌دلیل کاهش ناوگان اتوبوس‌های بین‌شهری، امکان پیاده‌کردن مسافر در میانه مسیر وجود ندارد؛ به همین سبب انجمن صنفی شرکت‌های مسافربری براساس تبصره۹ ماده یک ضوابط حملونقل مسافر، برای مسافر بین راهی بلیت صادر می‌کند و تعداد و مشخصات در‌صورت‌وضعیت ثبت می‌شود.
وی تخلفات راننده‌ها را می‌پذیرد، اما مسافران میان راه را هم مقصر دیگر این ماجرا می‌داند؛ «با کاهش ۵۰ درصدی مسافر در پایانه و کنترل سلامت مسافران در سامانه «ماسک» وزارت بهداشت همه تلاش خود را برای حفظ سلامت مسافران انجام می‌دهد، اما وقتی مسافری به‌جای آمدن به پایانه دور میدان می‌ایستد، راننده هم انتخابی جز سوارکردن او ندارد.»
آسیابان ادامه می‌دهد: همه کنترل‌ها در دست دولت و مسئولان نیست. وقتی یک مسافر برای جان خودش ارزش قائل نیست، حق آن‌هایی را که در سامانه بلیت خریده‌اند، پایمال می‌کند.
به گفته دبیر انجمن صنفی شرکت‌های مسافربری مشهد، شماره‌های تماس مسئولان در اتوبوس‌ها درج شده است و مسافران می‌تواند موارد تخلف راننده را اطلاع دهند تا به‌سرعت رسیدگی شود؛ شبیه موردی که مسافر مسیر مشهد-گرگان انجام داد و تماس او با انجمن صنفی باعث شد مسافر بین‌راهی که کنار او نشسته بود، در اولین ایستگاه پیاده شود.