حال در پایان سال قرار داریم و با وجود اینکه نشانه‌هایی از بهبود وضعیت کرونا در سال آینده و رفع تحریم‌ها دیده می‌شود، درعمل نمی‌توان زمان مشخصی را برای خروج اقتصاد از مشکلات فعلی ترسیم کرد و همین موضوع سبب شده است پیش بینی آینده اقتصاد دشوار شود.
موسوی زاده - فلاح | شهرآرانیوز؛ مهم‌ترین ویژگی سال ۱۳۹۹ را می‌توان همه گیرشدن ویروس کرونا و سایه انداختن آن بر فضای کسب وکار دانست. در این سال شیوع کرونا سبب شد تا اقتصاد مشهد که به گردشگری مذهبی و خدمات وابسته است، تحت تأثیر قرار بگیرد، به طوری که مسئولان استانی از خسارت چندهزارمیلیاردتومانی این ویروس به اقتصاد مشهد خبر می‌دهند. در این سال شیوع کرونا سبب شد تا ورود زائران به مشهد کاهش داشته باشد و هزاران شغل مرتبط با این حوزه از بین بروده. علاوه بر این، بسته بودن مرز‌ها هم به مشکل دیگری برای استان تبدیل شد، به طوری که در ماه‌های ابتدای امسال از صادرات خراسان رضوی به شدت کاسته شد. همین مسئله سبب شد تا میزان چرخش مالی در استان و مشهد به کمترین میزان ممکن در یک دهه اخیر برسد.
در کنار این مسئله، تداوم مشکلات ناشی از تحریم‌ها و کاهش فروش نفت نیز سبب شد تا دولت به منظور تأمین نیاز‌های مالی خود، روند خلق نقدینگی را تشدید کند؛ مسئله‌ای که سبب شد در سال ۱۳۹۹ شاهد التهاب بازار‌های مختلف مانند بورس، طلا، ارز و خودرو باشیم. حال در پایان سال قرار داریم و با وجود اینکه نشانه‌هایی از بهبود وضعیت کرونا در سال آینده و رفع تحریم‌ها دیده می‌شود، درعمل نمی‌توان زمان مشخصی را برای خروج اقتصاد از مشکلات فعلی ترسیم کرد و همین موضوع سبب شده است پیش بینی آینده اقتصاد دشوار شود. با این حال، برخی از فعالان اقتصادی معتقدند که می‌توان با اصلاح برخی رویه ها، وضعیت اقتصادی در سال آینده را بهبود بخشید. براین اساس در آستانه سال نو با برخی از فعالان اقتصادی استان و مشهد گفتگو کردیم و نظرات آن‌ها را دراین باره جویا شدیم.
شرط کاهش قیمت طلا در ۱۴۰۰
دبیر اتحادیه طلا و جواهر و نقره مشهد درباره وضعیت این بازار در سال ۹۹ گفت: رکود شدیدی در سال ۹۹ بر بازار طلا سایه انداخته بود. تعطیلی طلافروشی‌ها به علت شیوع کرونا از یک سو، کاهش قدرت خرید مردم و تحریم‌ها از سوی دیگر، وضعیت این بازار را بسیار سنگین کرد. یوسف تقی زادگان افزود: حباب قیمتی زیادی در نرخ این فلز زرد ایجاد شد تا جایی که هر گرم به یک میلیون و ۴۹۵ هزارتومان رسید، اما با کاهش قیمت دلار، حباب این فلز ترکید و قیمت‌ها نزدیک به ۴۰ درصد کم شد.
با وجود این، رکود همچنان در این بازار وجود دارد. او پیش بینی خود از این بازار در سال ۱۴۰۰ را این طور مطرح کرد: اگر روند شیوع ویروس کرونا همین باشد، رکود ادامه پیدا خواهد کرد، اما من فکر می‌کنم در ماه‌های آخر دولت کنونی، اگر مذاکره با آمریکا انجام شود، پول‌های کشور برگردد و وضعیت اقتصادی مردم بهبود پیدا کند، بازار طلا نیز از رکود خارج خواهد شد، وگرنه همچنان قیمت‌ها بالا می‌رود و این بازار از وضعیت رکود خارج نمی‌شود.
احتمال بهبود وضعیت اصناف در ۳ ماهه دوم سال ۱۴۰۰
عضو هیئت رئیسه اتاق اصناف مشهد درباره وضعیت امسال این بازار گفت: سال ۹۹ برای هیچ کدام از صنوف، چه آن‌هایی که فروش داشتند و چه آن‌هایی که فروش نداشتند، به هیچ وجه خوب نبود. کاهش ارزش پولی کشور، گران تمام شدن واردات، هزینه زیاد تولید در کارخانه ها، کرونا، منع تردد و کاهش قدرت خرید مردم همه اصناف را تحت تأثیر قرارداد.
عبدا... افشاری گفت: هنوز آمار دقیقی از صنوف مختلف درباره وضعیت پروانه‌های صادره و ابطالی جمع آوری نشده است، اما یقین دارم که خیلی از واحد‌های صنفی، چه به علت وضعیت اقتصادی و چه با نگاهی به آینده، واحد صنفی خود را تعطیل کردند.
او درباره پیش بینی اوضاع اصناف در سال ۱۴۰۰ اظهار کرد: برخی این موضوع را به مذاکره و رفع تحریم‌ها وصل می‌کنند، اما به نظر من اگر در انتخابات فردی را که گروه اقتصادی قوی به همراه دارد انتخاب کنیم، مشکلات اقتصادی نه فقط در حوزه اصناف بلکه در همه حوزه‌ها در ۳ ماهه سوم و چهارم سال رو به بهبود خواهد رفت.
چشم امید مشاغل آسیب دیده به مهار کرونا
رئیس دبیرخانه شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی درباره وضعیت اشتغال استان در سال ۹۹ گفت: بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران که در قالب اشتغال خطی منتشر شد، نرخ بیکاری کاهش داشته و به حدود ۷ درصد رسیده بود. البته در این مدت نرخ مشارکت اقتصادی نیز پایین آمده بود و همین موضوع آمار به دست آمده از کاهش نرخ بیکاری را خنثی می‌کرد. علی اکبر لبافی افزود: حدود ۶۰ درصد فعالیت‌های اقتصادی ما مربوط به خدمات و گردشگری است.
ازاین رو در سال ۹۹ مشهد بیشترین آسیب را از کرونا دید. چون ۵۰ درصد هتل‌های کشور در مشهد وجود دارد و در کرونا بیشتر صنوف مربوط به خدمات و گردشگری تحت تأثیر این موضوع قرار گرفتند. به گفته او، باوجود آسیب پذیری خراسان رضوی، در حوزه تولید و صنایع غذایی رشد قابل قبولی داشتیم. همچنین در پیوند کسب وکار‌های خرد و روستایی به کسب وکار‌های بزرگ استان خوب عمل کردیم و توانستیم در رفع بخشی از خسارت‌های مهم کرونا کمک کنیم. لبافی افزود: امیدواریم در سال ۱۴۰۰ مسائل مربوط به کرونا مهار شود تا کسب وکار‌های آسیب دیده جان دوباره بگیرد و به دنبال آن وضعیت اشتغال نیز بهبود یابد.
خواب یک ساله صنعت هتلداری مشهد
رئیس جامعه حرفه‌ای هتلداران خراسان رضوی درباره وضعیت این صنعت در سال ۹۹ گفت: سه چهارم هتل‌های مشهد در سال ۹۹ به طور کامل تعطیل بودند و یک چهارم دیگر نیز با کمترین ظرفیت خود فعالیت می‌کردند. درحقیقت می‌توان گفت این صنعت به صورت کامل در سال ۹۹ خوابیده بود و فعالیت اقتصادی نداشت. هتلداری در این سال ضرر کرد، اما کسانی که فعالیت کردند، بیشتر ضرر داشتند.
امیر سزاوار با اشاره به اینکه از این صنعت آن طور که باید حمایت نشده است، افزود: بیشتر بسته‌های کمکی اعلام شده فقط در ظاهر جنبه حمایتی داشته و بیشتر تبلیغاتی بوده است. او در پیش بینی وضعیت این بازار در سال ۱۴۰۰ گفت: پیش بینی کردن در ایران کار بسیار مشکلی است، اما به طورکلی وضعیت این صنعت به رفتار‌ها و عملکرد مسئولان مربوط بستگی دارد. تولید به موقع واکسن کرونا، اعتمادسازی برای افرادی که می‌خواهند سفر کنند و حمایت از صنعت گردشگری به جای پاک کردن صورت مسئله و لغو مسئله سفر شاید وضعیت گردشگری و هتل‌ها را در سال آینده بهبود بخشد، هرچند که برای جبران خسارات واردشده در سال ۹۹ به این صنعت، سال‌ها زمان لازم است.
امکان رسیدن سرانه صادرات استان به ۵۰۰ دلار
رئــیــس اتحــادیه صــادرکــنندگــان خراسان رضوی بابیان اینکه امسال کرونا صادرات استان را تحت تأثیر قرار داده بود، گفت: بااین حال، اگر برخی از روند‌ها در حوزه صادرات اصلاح شود، انتظار می‌رود میزان صادرات خراسان رضوی در سال آینده افزایش یابد. محمدحسین روشنک افزود: اکنون حمل ونقل و انتقال سریع کالا به بازار‌های هدف از مهم‌ترین مشکلات صادرکنندگان خراسانی است. اگر اقدام‌های لازم در تأمین واگن‌های صادراتی و حل مشکلات ترانزیتی صورت بگیرد، می‌توان کالا‌ها را سریع‌تر به بازار‌های هدف رساند و این گونه تداوم حضور خودمان در بازار‌های صادراتی را تضمین کرده.
او حل مشکل ارزی را شرط دیگر توسعه صادرات بیان کرد و گفت: باوجوداینکه صادرکنندگان خراسانی بر اساس ریال کالاهایشان را صادر می‌کنند، بانک مرکزی به آن‌ها فشار می‌آورد تا دلار وارد کشور کنند و همین مسئله میزان صادرات را تحت تأثیر قرار داده است. اگر این ۲ مسئله محقق شود، سرانه صادرات خراسان رضوی می‌تواند به ۵۰۰ دلار برسد. وی با اشاره به دخالت‌های دولت در حوزه دستمزد گفت: برای بهبود تولید و صادرات، دولت نباید وارد این حوزه شود. زیرا مداخله مکرر دولت در این زمینه نه تنها نفعی برای کارگران ندارد، بلکه سبب تضعیف فضای کسب وکار در کشور می‌شود.
در‌های واردات باز نشود
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با اشاره به زمزمه‌های رفع مشکلات تولید در سال آینده گفت: نباید دید دولت به صنایع کوتاه مدت باشد و فقط زمان‌هایی که در تنگنای مالی قرار دارد، از تولید حمایت کند. براین اساس اگر اوضاع مالی ایران در سال آینده بهتر شد، نباید در‌های واردات باز شود و صنایعی که در این مدت رشد داشته اند، ضربه بخورند. حسن‌حسینی با بیان اینکه تنگ نظری‌ها در حوزه سرمایه گذاری سبب کوچ سرمایه گذاران از استان شده است، گفت: سخت گیری‌های نهاد‌های مختلف سبب شده است تا افراد تمایل پیدا کنند سرمایه‌های خود را از مشهد به تهران یا دیگر استان‌ها منتقل کنند.
برای حمایت از سرمایه گذاری در حوزه تولید باید تنگ نظری‌هایی که در استان صورت می‌گیرد، برطرف شود. وی افزود: موانع سرمایه گذاری که در خراسان رضوی وجود دارد، ارتباطی با تحریم‌ها ندارد و می‌توان آن‌ها را با اصلاح روند‌های اداری در استان برطرف کرد و از این طریق سبب بهبود وضعیت تولید شد. وی نبود طرح آمایش برای سرمایه گذاری در حوزه تولید را یکی دیگر از مشکلات استان بیان کرد و گفت: اکنون دیده می‌شود که برای صنایع آب بر در نواحی کم آب مجوز صادر می‌شود. براین اساس اگر خواهان بهبود وضعیت تولید در سال آینده هستیم، باید دید جامع‌تر و کارشناسی به حوزه تولید داشته باشیم.