این طرح اگر چه در ذات خود، کاری درست و نمونه‌ای است از هوشمندسازی، در بطن اجرا، چالش‌هایی دارد که بعد از گذشت حدود دو ماه، از یک سو بیماران را درگیر کرده است و از سوی دیگر، پزشکان و داروخانه داران را.
مهدیزاده-کوثری | شهرآرانیوز؛ با تصمیم متولیان حوزه سلامت، دفترچه‌های بیمه از ابتدای اسفند سال گذشته حذف شد تا بعد از پیکان، پراید وحالا ۲۰۶ دفترچه‌های بیمه نیز به فهرست نوستالوژی هایمان اضافه شود. به موجب این طرح، دارندگان دفترچه بیمه تأمین اجتماعی فقط تا پایان برگه‌های دفترچه خود می‌توانند از آن استفاده کنند و بعد از اتمام برگه‌ها دیگر صدور دفترچه مجدد برایشان ممکن نخواهد بود. این طرح اگر چه در ذات خود، کاری درست و نمونه‌ای است از هوشمندسازی، در بطن اجرا، چالش‌هایی دارد که بعد از گذشت حدود دو ماه، از یک سو بیماران را درگیر کرده است و از سوی دیگر، پزشکان و داروخانه داران را.
از یک سو هنوز هستند پزشکانی که دل جدایی از نسخه‌های دست نویسشان را ندارند و دست به قلم روی برگه می‌نویسند که بیمار چه دارویی و با چه کیفیتی مصرف کند و از یک سو برخی داروخانه دار‌ها معتقدند با حذف نسخه نویسی کاغذی، کار آن‌ها بیشتر از قبل شده است. مردم هم در این میانه، همچون هر تغییر دیگری، سرگردان اند.
پزشکان بنام وقت نسخه نوشتن سیستمی را ندارند
شرابی یکی از شهروندانی است که به دلیل بیماری میگرن تحت نظر متخصص مغز و اعصاب است و هر ۳ ماه ویزیت می‌شود. می‌گوید: بعد از تعطیلات عید نوبت داشتم. منشی دکتر گفت ویزیت آزاد است؛ هر کس دوست دارد، بپردازد، در غیر این صورت بیمار پذیرش نمی‌شود. اگرچه ویزیت آزاد و با دفترچه تفاوت قیمتی چندانی ندارد، بیمار برای گرفتن هزینه هایش از بیمه به مشکل می‌خورد.
این شهروند با بیان اینکه اغلب پزشکانی که سرشان شلوغ است و بیمار زیاد دارند، تن به اجرای نسخه نویسی الکترونیک نمی‌دهند، تأکید می‌کند: پزشکی که بیمارانش از ۶ یا ۷ ماه قبل نوبت می‌گیرند، حاضر نیست وقت زیادی را برای ثبت نسخه در سامانه صرف کند.
محدودیت نوع و تعداد داروها، دیگر مواردی است که شرابی به عنوان مشکل پای سامانه نسخه نویسی الکترونیک می‌نویسد.
نبود دارو‌های خاص برخی شرکت‌ها در سامانه
تبریزی شهروند دیگری است که به شرایط فعلی ثبت الکترونیکی داروها انتقاد دارد. او که دیابت دارد، می‌گوید: بدنم به خیلی از دارو‌های موجود در بازار واکنش نشان می‌دهد و فقط نوع خاصی از یک قرص با بدنم سازگار است. وقتی از پزشک خواستم همان نوع قرص را برایم تجویز کند، گفت متأسفانه این نوع قرص از این شرکت در لیست دارویی موجود نیست.
او ادامه می‌دهد: از آنجا که اغلب دارو‌های یک نسخه را باید آزاد تهیه کنیم، خود من به عنوان بیمار ترجیح می‌دهم زمان زیادی را معطل ثبت نسخه و ویزیت الکترونیک نباشم. او از قطع شدن ارتباط سامانه در یکی از ویزیت هایش می‌گوید که در نهایت پزشک را ناچار کرده است نسخه کاغذی بنویسد.
برای پرداخت بیمه مکمل درمان به مشکل برخورده ام
ثباتی شهروند دیگری است که برای دریافت هزینه هایش از سوی بیمه تکمیل درمان خود به مشکل بر خورده است. او توضیح می‌دهد: دکتر هزینه دندان پزشکی را در برگه جدا نوشته و مهر زده بود که بیمه طرف قرارداد ما این برگه را به تنهایی قبول نداشت و اعلام کرد که هنوز از بیمه مرکزی، دستورالعملی برای دریافت این نوع برگه‌ها به دستشان نرسیده است. او می‌گوید: متأسفانه این بلا برای آندوسکوپی و کولونوسکوپی به سرم آمد؛ چون مبالغ این نوع کار‌ها عموما زیاد است و بیمه به راحتی زیر بار آن نمی‌رود.
برخی از نسخ از قلم می‌افتد
نمازی شهروند دیگری است که برای معاینه به یک متخصص داخلی مراجعه کرده است. این شهروند سالمند با بیان اینکه «نسخه‌های الکترونیک حسابی سرگردانمان کرده است» می‌گوید: چند روز برای انجام اسکن قلب در نوبت بودم، اما وقتی برای انجام اسکن مراجعه کردم، گفتند که پزشک دستور انجام اسکن قلب را از قلم انداخته است.
او ادامه می‌دهد: نسخه‌های کاغذی قابل رؤیت بود و می‌شد دید که پزشک چه نوشته و چه ننوشته، اما اینجا ما متوجه نمی‌شویم پزشک چه نسخه‌ای برایمان پیچیده است.
سازوکار نسخه الکترونیکی فراهم نیست
در سوی دیگر این ماجرا داروخانه دار‌ها معترض اند. آن‌ها می‌گویند باید جبران کننده بی حوصلگی پزشکان در ثبت داروها به صورت سیستمی باشند. به عبارت دیگر آن‌ها باید دارو‌هایی را که پزشک وارد سیستم نکرده است، ثبت سیستم کنند. پاسخ گویی به ابهام تعامل بیمه‌های تکمیل درمان و توضیحش به تک تک مراجعه کنندگان دیگر زحمتی است که نسخه نویسی الکترونیک به دوش داروخانه دار‌ها انداخته است.
اما چرا پزشکان نسخه نویسی دستی را دوست دارند؟ برخی پزشکان، پاسخ را به فراهم نبودن زیرساخت‌ها مرتبط می‌دانند. به زعم آنان نسخه نویسی هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارد و با این شرایط نباید دفترچه‌ها به صورت آنی حذف می‌شد. یکی از پزشـکان شـاغل دریکی از درمانگاه‌های شــهرداری مشهد در توضیح آماده نبودن زیرساخت ها، این مصادیق را ذکر می‌کند: بهتر است اول فکری برای سرعت اینترنت کنند. وقتی اینترنت مدام قطع و وصل می‌شود، چطور از پزشک توقع دارند که نسخه نویسی خود را الکترونیکی انجام دهد! بیماری داشتم که برای دریافت دارو و قطع بودن اینترنت مجبور شد نیم ساعت داخل داروخانه منتظر بماند.
لیست داروها کامل نیست
کمی جست وجو و کنجکاوی، شما را به این باور می‌رساند که روی خوش نشان ندادن پزشکان به نسخه‌های الکترونیکی بیشتر ازسوی پزشکان متخصص است. بخشی از گلایه‌های آن‌ها به کامل نبودن لیست داروها اختصاص دارد. پزشکان متخصص می‌گویند که همه داروها در سیستم نسخه نویسی الکترونیک ثبت نشده است و این موضوع سبب شده فعلا قید نوشتن نسخه را به صورت سیستمی بزنند.
اما مردم. مردم میان پزشکان و داروخانه داران سرگردان اند. از یک سو پزشکان بسیاری هستند که هنوز داخل مطب خود سیستم برای ثبت الکترونیک ندارند و از سوی دیگر داروخانه داران تمایلی به وارد کردن جزئیات نسخه بیماران در سیستم ندارند. در چنین شرایطی، مردم بسیاری که حوصله سرگردانی ندارند، تن به نسخه آزاد و هزینه هایش می‌دهند.
نسخه الکترونیکی بیمه تکمیلی تکمیل نیست
آخرین گلایه که درصد در خور توجهی از شکایت‌های مردمی به آن اختصاص دارد، پاسخ گویی بیمه‌های تکمیل درمان است. پزشکان و داروخانه‌ها و مردم در برابر سرنوشت دریافت هزینه‌های درمانی از سوی بیمه‌های تکمیلی اطلاعاتی ندارند. تا قبل از اجرای این طرح، مردم نسخه را به عنوان سندی برای دریافت بیمه تکمیلی در اختیار داشتند، اما اکنون دستشان از داشتن این نسخه‌ها نیز خالی است؛ بنابراین این نگرانی را دارند که نتوانند هزینه‌های درمانی خود را از بیمه تکمیل درمان به طور کامل و مطابق قراداد، دریافت کنند.
خدمات درمانی دیگری نیز نظیر پانسمان و سرم درمانی هستند که مردم نمی‌دانند با نسخه نویسی الکترونیک چطور هزینه‌های آن‌ها را از بیمه دریافت کنند.
به هیچ وجه دفترچه صادر نمی‌شود
سیدحسن خدادادیان، مدیر روابط عمومی تأمین اجتماعی خراسان رضوی، پاسخ به انتقادات مردمی را در حوزه کاری مدیریت درمان تأمین اجتماعی استان می‌داند. بااین حال تأکید می‌کند: روند نسخه نویسی الکترونیکی و اجرای آن توسط پزشکان امری اجتناب ناپذیر و برگشت ناپذیر است.
مجید رسولی، مدیر روابط عمومی مدیریت درمان خراسان رضوی، نیز در پاسخ به شبهات اجرای این طرح می‌گوید: تاکنون هیچ گونه لغو قراردادی از سوی پزشکان طرف قرارداد سازمان نداشته ایم. خیلی از پزشکان از اول طرف قرارداد ما نبوده اند و این موضوع ربطی به اجرای دفترچه الکترونیک نداشته و ندارد.
او تأکید می‌کند: حتی اگر پزشکی ویزیت را بر اساس دفترچه دریافت نکند و آزاد محاسبه کند، باز هم می‌تواند دارو را در دفترچه الکترونیک بیمار ثبت کند یا در سر برگ خود بنویسد تا شهروند در مراجعه به داروخانه حداقل بتواند داروی خود را با بیمه و سیستم الکترونیک دریافت کند.
رسولی تصریح می‌کند: این اتفاق می‌تواند برای انواع خدمات درمانی اعم از خدمات آزمایشگاهی، آندوسکوپی و... رقم بخورد.