شکیبا افخمی‌راد | شهرآرانیوز - اقتباس از آثار ادبی پرفروش و جذاب برای ساخت فیلم‌سینمایی و سریال در همه جای دنیا مرسوم است به‌طوری که حتی در اسکار یک جایزه ویژه برای بهترین فیلم‌نامه اقتباسی درنظر گرفته شده‌است. اما در ایران کمتر دیده‌ایم که فیلم‌سازان به سراغ ساخت اثری اقتباسی بروند.
البته اگر نگاهی به تاریخ سینمای ایران داشته باشیم فیلم‌های سینمایی موفقی، چون «ناخدا خورشید» به کارگردانی ناصر تقوایی، «گاوخونی» ساخته بهروز افخمی، «سارا» و «مهمان مامان» اثر داریوش مهرجویی، «خواهران غریب» به کارگردانی کیومرث پوراحمد و «شب‌های روشن» ساخته فرزاد موتمن را می‌بینیم که براساس کتاب‌های مختلف ساخته شده‌اند، اما در مجموع تعداد این آثار چندان چشمگیر نیست. در عرصه سریال‌سازی به مراتب آثار اقتباسی کمتری می‌توانیم پیدا کنیم. هر آنچه هم وجود دارد مانند «قصه‌های مجید» ساخته کیومرث پوراحمد که براساس کتابی به همین نام نوشته هوشنگ مرادی کرمانی ساخته شده مربوط به سالهای خیلی دور می‌شود. در سالهای اخیر سریال اقتباسی چندانی ساخته نشده و آن تعداد انگشت‌شمار هم مجموعه‌های موفقی نبوده‌اند.
اما به نظر می‌رسد با رونق شبکه نمایش خانگی اقبال به ساخت سریال براساس کتاب‌های ایرانی افزایش یافته‌است. هم‌اکنون ۴ سریال در دست تولید و پیش‌تولید هستند که فیلم‌نامه‌هایشان اقتباسی است. در روز‌هایی که انتقاد‌هایی درباره محتوای مجموعه‌های شبکه نمایش‌خانگی مطرح می‌شود، موفقیت این ۴ اثر شاید بتواند فصل جدیدی را برای مدیوم شبکه نمایش خانگی باز کند و کارگردانان بیشتری را به اقتباس از کتاب‌های ایرانی ترغیب کند. در ادامه نگاهی داریم به ۴ مجموعه جدیدی که قرار است با محوریت یک رمان ساخته شوند.
سریال «زخم‌کاری» به کارگردانی محمدحسین مهدویان که مدت زمان زیادی به پخشش نمانده یکی از این آثار است. مهدویان بر اساس کتاب «بیست زخم‌کاری» نوشته محمود حسینی‌زاد فیلم‌نامه سریال را نوشته است. رمانی که یک تریلر درباره کشتن و هراس و یکی از آثار متفاوت کارنامه حسینی‌زاد است. او در این کتاب داستان مردی را روایت می‌کند که می‌خواهد سلطه‌گر باشد: «در ابتدا پیرمردی ثروتمند و دارا جان می‌دهد، پزشکی قانونی مرگ را عادی اعلام می‌کند، اما این تازه آغاز ماجراست...» اینکه تا چه میزان مهدویان به داستان اصلی قصه پای‌بند باشد هنوز مشخص نیست. اما مهدویان با حسینی‌زاد گفت‌وگویی داشته و جزئیاتی را با او مرور کرده است.
حسینی‌زاد در گفت‌وگویی با روزنامه همشهری دراین‌باره توضیح داده‌است: ما یک قرار یک‌ساعته در دفتر سازندگان داشتیم. به‌نظر فیلم‌نامه آماده بود و آقای مهدویان فیلم‌نامه را ورق می‌زد و سئوالاتی برای مشخص شدن داستان می‌کرد. چون کتاب به واسطه موجز بودنش ابهاماتی داشت که در آن جلسه رفع شد من هم در این جلسه فقط توصیه کردم که سریال را خیلی طولانی نکنید. چون کتاب سرعت خود را دارد و بسیار موجز هست و رمانی نیست که شرح و بسط زیادی داشته باشد و گفتم سریال را بین ۱۰ تا ۱۲ قسمت بسازند.
او همچنین یادآور شده‌است: رمانی که مدرن‌تر و موجزتر باشد، تصویر کردنش سخت است و به طور قطع کارگردان یک چیز‌هایی را تغییر خواهد داد. رمان «بیست زخم کاری» هم محیط مردانه‌ای دارد و مهدویان به نظرم تکنیکش را به خوبی بلد است و می‌تواند یک سریال خوب و پرکشش بسازد.
جدیدترین خبر‌ها درباره سریال «زخم‌کاری» حاکی از آن است که فیلم‌برداری این اثر رو به پایان است و تا به امروز بازیگرانی، چون جواد عزتی، رعنا آزادی‌ور، هانیه توسلی، سعید چنگیزیان، الهه حصاری، مه‌لقا باقری، مائده طهماسبی و سیاوش طهمورث، جلوی دوربین رفته‌اند.
دیگر مجموعه‌ای که داستانش را براساس یک کتاب پیش می‌برد «یاغی» است. سریالی به کارگردانی محمد کارت که اقتباسی از رمان «سالتو»، اثر مهدی افروزمنش است. البته در خبری که از این سریال منتشر شده به اقتباسی بدون آن اشاره نشده و مهدی یزدانی خرم نویسنده در پستی که در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرده به این موضوع اشاره کرده است: «برای من عجیب است چرا در خبر ننوشته‌اند این کار اقتباسی است از رمان سالتو مهدی افروزمنش، دوستان سینمایی کم لطفی می‌کنند.» «سالتو» رمانی اجتماعی با درون‌مایه‌های جنایی و معمایی است. قهرمان این کتاب پسری ۱۶ ساله به نام «سیاوش» از جنوب شهر تهران است که بدون داشتن مربی و باشگاه حرفه‌ای، یک کشتی‌گیر نابغه است. او در رقابت‌های محلی آن‌قدر خوب بازی می‌کند که روزی دو مرد غریبه به نام‌های «سیا» و «نادر» سر راهش سبز می‌شوند تا از او یک قهرمان جهانی بسازند.
حال محمد کارت که با نخستین اثر سینمایی‌اش «شنای پروانه» خوش درخشیده می‌خواهد با اقتباس از این داستان اولین سریالش را جلوی دوربین ببرد تا شاید در این حوزه هم بتواند استعدادهایش را ثابت کند. در مجموعه «یاغی»، پارسا پیروزفر و طناز طباطبایی بازیگران گزیده‌کاری که هر دو سال‌هاست بازی در سریالی را نپذیرفته‌اند، نقش‌آفرینی خواهند کرد. نگارش فیلم‌نامه سریال هم از سوی پدرام پورامیری، حسین دوماری و محمد کارت در یک سال گذشته انجام شده و مدتی است به پایان رسیده است. این تیم تجربه نگارش فیلم‌نامه فیلم سینمایی «شنای پروانه» را نیز با یکدیگر در کارنامه خود دارند.
علی سرابی نیز قرار است سریالی براساس کتاب «خون خورده» نوشته مهدی یزدانی خرم را جلوی دوربین ببرد. «خون خورده» روایتی از زندگی پنج برادر گم شده در شهر‌های تهران، آبادان، مشهد و بیروت در دهه ۶۰ است: «محسن مفتاح، دانشجوی بیست‌وهشت سالهای است که رؤیای دکترا در بیروت را دارد، ولی بر سر مزار این پنج برادر می‌رود و سرنوشت آن‌ها را که با مرگ گره‌خورده در میان جریان‌های تاریخی، سیاسی و عاشقانه به تصویر می‌کشد.» پیش از این در خبر‌ها اعلام شده‌بود حق ساخت این کتاب از «نشر چشمه» خریداری شده و قرار است نگارش فیلم‌نامه اش به دست تیمی به سرپرستی خود یزدانی خرم آغاز شود.
علی سرابی کارگردان و بازیگر تئاتر ایران در اولین تجربه تصویری‌اش این پروژه را کارگردانی می‌کند و علی سرتیپی هم تهیه‌کنندگی آن را برعهده خواهد داشت. سرابی کتاب‌خوان نسخه صوتی رمان «خون‌خورده» نیز بوده، نسخه‌ای که با موسیقی فردین خلعتبری در دسترس مخاطبان قرار گرفته است. هنوز اطلاعاتی درباره زمان تولید و پیش‌تولید این سریال شبکه نمایش خانکی در دست نیست و پیش‌بینی می‌شود با کاهش شرایط شیوع کرونا مراحل ساخت آن آغاز شود.
مسعود کیمیایی به‌زودی سریالی را جلوی دوربین می‌برد که داستان آن برگرفته از رمان «جسد‌های شیشه‌ای» نوشته خودش است. کیمیایی این کتاب را سال ۱۳۸۰ منتشر کرد. رمانی که تا به امروز بیش از بیست بار تجدید چاپ شده است. انتظار می‌رفت سریال «جسد‌های شیشه‌ای» در سال گذشته وارد مرحله تولید شود، اما کیمیایی ترجیح داد به سراغ ساخت یک اثر سینمایی به نام «خائن‌کشی» برود. هنوز معلوم نیست او بلافاصله بعد از آماده‌سازی آخرین اثر سینمایی‌اش ساخت سریال «جسد‌های شیشه‌ای» را کلید بزند یا نه، اما بی‌شک بسیاری از مخاطبان منتظرند تا به تماشای نخستین تجربه این کارگردان مؤلف و تأثیرگذار سینمای ایران در شبکه نمایش‌خانگی بنشینند. تجربه‌ای که می‌تواند آمار فروش کتاب «جسد‌ها شیشه‌ای» را هم افزایش دهد.