لیگی که برای نخستین‌بار از سوی هیئت فوتبال خراسان رضوی، برای مدارس فوتبال و استعداد‌های فوتبالی که از دل این مدارس کشف می‌شوند و پرورش پیدا می‌کنند، برگزار می‌شود.
مرتضی اخوان - همه‌چیز از شوق کودکانه آغاز می‌شود. اینجا همه در پی آرزوهایشان می‌دوند. عرق به تنشان می‌نشیند و صدای تپش‌های قلبشان، بوستان را برداشته است. انگیزه و هیجان خانواده‌ها هم کمتر از کودکان نیست. پدری که از کنار زمین، پسرش را به جنگیدن دعوت می‌کند و مادری که با وجود نگرانی از برخورد‌های گاه و بی‌گاه، باز عرق پیشانی فرزندش را می‌گیرد و او را روانه زمین می‌کند. توی چشمان همه شان آرزویی موج می‌زند؛ آرزوی رسیدن به آرزوها. اینجا ایستگاه لیگ فوتبال زیر ۱۲ ساله‌های استان است. جایی که قرار است شایسته‌ها به نمایش فوتبال بپردازند. آینده از همین مسابقات و کار بر روی فوتبال پایه شکل می‌گیرد. آینده‌ای که در آن، دوباره خداداد‌ها و عنایتی‌های فوتبال خراسان، ساخته شوند و در قاب تلویزیون و در دل زمین چمن ورزشگاه‌ها، هویت خراسانی هواداران فوتبال را یادآور شوند نخستین دوره لیگ فوتبال نونهالان زیر ۱۲ سال استان، فرصت مناسبی برای تحقق این آرزوهاست.
دانستنی‌هایی از لیگ استعداد‌ها
لیگ نونهالان زیر ۱۲ سال استان، لیگ استعدادهاست. لیگی که برای نخستین‌بار از سوی هیئت فوتبال خراسان رضوی، برای مدارس فوتبال و استعداد‌های فوتبالی که از دل این مدارس کشف می‌شوند و پرورش پیدا می‌کنند، برگزار می‌شود. سیدخلیل موسوی، مسئول کمیته جوانان و استعدادیابی هیئت فوتبال استان، درباره این مسابقات گفت: «۳۵ تیم در ۵ گروه قرار گرفته‌اند. ۳ گروه شامل تیم‌های مشهدی و ۲ گروه تیم‌های شهرستان‌ها. در این مسابقات، ابتکاری انجام شده که بر اساس آن، مسابقه‌ها به صورت رفت و برگشت و به میزبانی مدارس فوتبال برگزار خواهد شد. برای نمونه، تیم مدرسه فوتبال الف، دور رفت در زمین خود از تیم ب پذیرایی می‌کند و در دور برگشت، باید برای برگزاری بازی دوم با تیم ب، به زمین این حریف برود. رخداد جالبی که می‌تواند بر جذابیت‌های مسابقات بیفزاید و به نونهالان کمک کند تا تجربه بازی در زمین‌های گوناگون و فضا‌های متفاوت را به دست آورند. نتیجه این مسابقات، گلچین استعداد‌های برتر این لیگ و افزوده‌شدن آن‌ها به تیم برگزیده استان است که هر هفته به صورت مداوم تمرین می‌کنند.» مسابقات لیگ نونهالان زیر ۱۲ سال استان، در ۲ نیمه ۲۰ دقیقه‌ای و در زمین مینی‌فوتبال به صورت ۷ به ۷ انجام می‌شود و تعویض‌ها آزاد است. هر تیم ۱۶ بازیکن دارد و هر هفته ۲ بازی با فاصله زمانی یک ساعت انجام می‌دهند.
لیگی بدون برنده و بازنده!
بر اساس استاندارد‌های جهانی، نونهالان در این مقطع سنی باید در سال ۴۰ بازی انجام دهند. اتفاقی که با برگزاری چنین رقابت‌هایی رخ خواهد داد و همین امر سبب استقبال استعدادیاب‌ها و کسانی می‌شود که به خوبی اهمیت این بازی‌ها را می‌فهمند. اما این مسابقات، جنبه آموزشی دارد؛ سیدخلیل موسوی در این‌باره می‌گوید: «در این لیگ، جنبه قهرمانی وجود ندارد، زیرا در این رده سنی، اصول روان‌شناختی می‌گوید نباید قهرمانی، برد و باخت را برای کودکان بزرگ‌نمایی کنیم، بنابراین آموزش و بازی جوان‌مردانه فوتبال مورد نظرمان است.» محسن حیدری، دبیر هیئت فوتبال هم به این موضوع اشاره دارد: «فلسفه برگزاری این مسابقه‌ها، آموزش است و خود ما وقتی در کنار بازی‌ها هستیم، بیشتر حواس‌مان به جنبه‌های آموزشی است. اینکه مربی کنار زمین بداند نباید به رأی داور اعتراض کند تا بازیکن از همین سن و سال این مسائل را یاد بگیرد.»
لیگ نونهالان در خدمت آکادمی رویا‌ها
احسان اصولی که برای آینده فوتبال استان نقشه‌ها کشیده، از زمان پذیرش سکان هدایت هیئت فوتبال استان، تأکید بر راه‌اندازی آکادمی فوتبال داشته است. حالا آرام‌آرام برنامه‌های آن عملیاتی می‌شود تا روزی فوتبال خراسان با یک آکادمی فوتبال علمی بتواند استعداد‌های آینده را بشناسد و برای پرورش آن‌ها، اقدامات لازم را انجام بدهد. رئیس هیئت فوتبال خراسان رضوی، درباره اهداف برگزاری لیگ فوتبال نونهالان زیر ۱۲ سال استان گفت: «خروجی این لیگ استان، گروهی است که در آکادمی هیئت فوتبال کار خواهند کرد. سپس بر اساس برنامه ۴ ساله آکادمی، این بچه‌ها در سن ۱۶ سالگی، ستاره‌های نوجوانی خواهند بود که پله‌های ترقی را مرحله به مرحله طی کردند. هدف از راه‌اندازی این آکادمی، گسترش فضای آموزش فوتبال پایه و افزایش تعداد نمایندگان استان در تیم‌های ملی است و برای نیل به این اهداف، باید ابتدا اهداف برگزاری لیگ نونهالان که همان کشف استعدادهاست محقق شود تا استعدادپروری در آکادمی انجام شود.»
نتایج و مشکلات لیگ ۱۲ ساله‌ها
برگزاری این رقابت، همان‌طور که نتایج خوبی در مسیر کشف و پرورش استعداد‌های فوتبالی دارد، مشکلاتی را هم با خود به همراه آورده است. احمد زینلی، مدیر باشگاه سایپا که مدرسه فوتبالش در رده‌های گوناگون سنی و در لیگ‌های استان و کشور حضور دارد، درباره شیوه برگزاری این مسابقات گفت: «کار خوبی است و در سایر استان‌ها هم این اتفاق را داریم. مشکلی که ما در گذشته داشتیم این بود که وقتی به دنبال بازیکنان مستعد در رده‌های سنی بودیم، نمی‌دانستیم باید از کجا کسی را پیدا کنیم، اما حالا با برگزاری چنین مسابقاتی، استعداد‌ها شناخته می‌شوند و تیم‌ها می‌توانند به آسانی آن‌ها را پیدا کنند.» زینلی با اشاره به مهم‌ترین مشکل این مسابقات گفت: «یکی از مشکلات اصلی، موضوع زمین است که مربوط به کل مشهد است. مشهد به‌طور کلی، کمبود زمین دارد. به‌ویژه هنگامی که قرار باشد بازی‌ها در زمین مدارس فوتبال و به میزبانی مدارس گوناگون انجام شود. یک ماه دیگر، بارندگی‌ها هم شروع می‌شود و باید برای این مسئله هم تدبیری انجام شود.»
ورودی مسابقات، دامن‌گیر خانواده‌ها
ورودی مسابقات لیگ فوتبال نونهالان زیر ۱۲ سال، برای هر تیم مبلغ ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است. مبلغی که بسیاری باشگاه‌ها برای تأمین آن از خانواده‌ها پول می‌گیرند. پول دردسرسازی که هم اشتیاق خانواده‌ها برای فرستادن فرزندانشان به این رقابت‌ها را کم می‌کند و هم ممکن است زمینه‌های سوءاستفاده برخی از مدیران سودجو را فراهم کند. جعفری، مربی تیم ذوب‌آهن که در این مسابقات حضور دارد، در این‌باره گفت: «هنوز هزینه را از خانواده‌ها نگرفتیم، اما مجبوریم بگیریم. اگر روز اول به خانواده‌ها می‌گفتیم هزینه ورودی را بدهید، مدارک بچه‌ها را نمی‌آوردند. از سویی مجبوریم این پول را بگیریم. مگر درآمد ما چقدر است که بخواهیم هزینه ورودی را بدهیم؟!» با این همه، محسن حیدری، دبیر هیئت فوتبال، به مدیران باشگاه‌ها تذکر جدی می‌دهد که نباید این پول از خانواده‌ها گرفته شود: «اگر خانواده‌ای به ما اطلاع بدهد که باشگاه پولی برای هزینه ورودی گرفته، حتما برخورد جدی می‌کنیم. این رقابت‌ها فرصت استعدادیابی است و نباید با پول‌گرفتن، این فرصت از خانواده‌ای که ممکن است وضعیت مالی خوبی نداشته باشد، گرفته شود.»
چشم‌پوشی بر کاستی‌ها، به امید آینده
اصغر رحیمی، از پیش‌کسوتان فوتبال خراسان است که باشگاهش ابومسلم ثامن، در لیگ فوتبال نونهالان زیر ۱۲ سال حضور دارد. او کاستی‌های برگزاری این مسابقات را طبیعی دانست و گفت: «چون سال اول است، به هر حال هر مسابقه‌ای، خوبی‌ها و بدی‌هایی دارد که به نظر من، خوبی‌هایش بیش از بدی‌های آن است. تا مسابقه‌ای نباشد، عیب و ایرادی مشخص نمی‌شود. باید کمی صبر داشت و همین که بچه‌ها در این مسابقات آبدیده می‌شوند و بر تجربیاتشان افزوده می‌شود، رخداد خوبی است.» شاید در لیگ فوتبال نونهالان زیر ۱۲ سال، کاستی‌هایی داشته باشد، اما بی‌تردید در آینده می‌تواند بستر مناسبی برای کشف و پرورش استعداد‌های فوتبالی این استان باشد که مدت‌هاست فوتبال خراسان نیازمند آن بوده و اکنون در حال انجام است.