؛ به ظاهر کاری ساده است، اما کوچک‌ترین اشتباه می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری را به موتور خودرو وارد کند. این را از دقت زیادش هنگام کار و وقتی که برای تعویض روغن خودرو می‌گذارد متوجه می‌شوم.
سید محمد عطائی | شهرآرانیوز؛ به ظاهر کاری ساده است، اما کوچک‌ترین اشتباه می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری را به موتور خودرو وارد کند. این را از دقت زیادش هنگام کار و وقتی که برای تعویض روغن خودرو می‌گذارد متوجه می‌شوم. در عین حال گاه با شوخی‌هایش باعث می‌شود سختی کارش به چشم نیاید. تعویض روغنی «حسین شهریور» در محله کوی سلمان پرمشتری است. او متولد ۱۳۶۱ است و ۲۵ سال است که در حرفه تعویض روغن خودرو کار می‌کند.
آرامشی که در تعویض روغنی به دست آوردم
حسین‌آقا ۱۵ سال است که در این محله کاسب است، اما ۴ سال اخیر در اینجا ساکن شده است و قبل از این شهروند قاسم‌آباد بوده است. می‌پرسم چه شد که سر از این خیابان و محله در آوردی؟ می‌گوید: «دنبال خرید یک مغازه بودم که اینجا قسمتم شد.» او از شانزده‌سالگی درس را رها کرده و سر کار رفته است. شغل پدری حسین آقا در و پنجره‌سازی است، ولی او ۲۵ سال پیش تصمیم می‌گیرد برای خودش کار کند و شغلی را انتخاب کند که آرامش بیشتری داشته باشد، می‌گوید: «در آن‌زمان شهرداری به عنوان شغل مزاحم خیلی پاپیچ کارمان بود برای همین تصمیم گرفتم شغلم را عوض کنم. برای شغلی آرام و کم‌دردسر، رفتم شاگرد تعویض روغنی شدم و کار را یاد گرفتم. البته اشتباه نشود، چون داشتن اعصاب راحت در شغل، به سر و صدای فضا ربطی ندارد. می‌شود گوشی گذاشت و صدا را کمتر شنید، آرامش ذهنی چیز دیگری است که به نظر من در آن شغل نبود. دوست داشتم برای خودم کار کنم.»
بازدید هر چیزی که به روغن مربوط می‌شود وظیفه ماست
حسین آقا این شغل را خیلی دوست دارد و به نظرش شغلی است که در همه جای دنیا به آن نیاز دارند، می‌گوید: «تعویض روغنی همیشه نیاز جامعه است و تا خودرو‌ها هستند، تعویض روغن هم هست.» می‌پرسم تعویض روغنی چه وظیفه‌ای دارد؟ می‌گوید: «ما امانت‌دار مردم هستیم. مردم می‌آیند و به ما اعتماد می‌کنند تا روغن خوب داخل موتور خودروشان بریزیم، فیلتر خوب روی خودروشان بگذاریم. وظیفه ما ایجاب می‌کند که فیلتر هوا و بنزین و روغن را بررسی کنیم، واسکازین گیربکس را بررسی کنیم، زیر خودرو را ببینیم که جایی نشتی نداشته باشد. اگر داشت به صاحب خودرو اطلاع بدهیم. در کل بازدید هر چیزی که به روغن مربوط می‌شود وظیفه تعویض روغنی است.»
هم تعویض هم تعمیر
سر حسین آقا واقعا شلوغ است و به‌دلیل زیاد بودن مشتری‌ها، مصاحبه را تکه تکه انجام می‌دهم. می‌پرسم چطور در این مغازه کوچک این همه مشتری داری؟ حسین آقا می‌گوید: «با مردم راه آمدم، باید با مردم راه آمد، من سود کمی روی روغن می‌گیرم. ما هم یکی از مردم چه فرقی می‌کند. غیر از این، شغل من فقط تعویض روغنی نیست و کنارش تعمیرات هم می‌کنم. تعویض روغنی تنها درآمدی ندارد. خودرو که اینجا می‌آید عیب و علتش را می‌گویم و اگر از دستم بربیاید تعمیرش می‌کنم.»
تعویض روغنی که خودرو ندارد
۱۵ سال از زندگی مشترکش می‌گذرد و دو فرزند دارد. حسین آقا دلش می‌خواهد خانواده‌اش را سفر ببرد، می‌گوید: «۱۲ سال است که سفر نرفته‌ایم. از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۹:۳۰ دقیقه شب دائم دم مغازه هستم. بچه‌هایم دوست دارند سفر بروند یا جمعه آن‌ها را بیرون ببرم، اما نمی‌شود. تا به حال نتوانسته‌ام خودرو بخرم و وقت و هزینه کافی برای سفر رفتن ندارم. تازه با هزار وام و بدهی منزل کوچکی خریدیم و زیر قسط و بدهی هستیم. کسی که پشتوانه نداشته باشد و بخواهد لقمه حلال به خانه ببرد، سال‌های سال طول می‌کشد تا روپا شود و بتواند زندگی‌اش را درست راه ببرد.» می‌پرسم درآمد تعویض روغنی چطور است؟ می‌گوید: «بسته به مکان مغازه و سرمایه کار، درآمد هم متغیر است. بعضی مغازه‌ها در مسیر پررفت و آمدی قرار دارند و به تبع فروششان زیاد است. سرمایه هم خیلی مهم است، اگر سرمایه زیادی داشته باشی می‌توانی مستقیم از خود شرکت در تهران، روغن به مقدار زیاد بخری و این طوری قیمت کمتر و کیفیت بیشتری به مشتری می‌دهی و قطعا مشتری‌ات چند برابر می‌شود.»
آسیب جدی روغن تقلبی خودرو
حسین آقا درباره وضعیت بازار گله دارد، می‌گوید: «اگر دقت کنید خرابی خودرو‌ها الان بیشتر شده است. یک علتش مواد داخل روغن‌هاست. مواد تقلبی در روغن می‌ریزند که تعویض روغنی‌های کهنه‌کار هم متوجه نمی‌شوند. از طرفی اگر آب و روغن خودرو اصولی کنترل و تعویض شود، موتورش باید ۱۵ سال بدون دردسر کار کند، ولی به‌دلیل مواد بی‌کیفیت و مثلا همین روغن تقلبی، عمر مفید خودرو کم می‌شود و دائم به تعمیر نیاز دارد. مغازه او سال گذشته آتش گرفته و همه چیز سوخته است. در این باره می‌پرسم، می‌گوید: «اتصال برق که تقصیر خودم بود باعث آتش‌سوزی شد. همه چیز سوخت و مجبور شدم از صفر شروع کنم. این هم یکی از موارد مشکلات تعویض روغنی‌هاست. اتحادیه حق عضویت بیشتری بگیرد، ولی تعویض روغنی‌ها را بیمه کند.»
ابزار‌های جدید و کار سریع‌تر
درباره زمان تعویض روغن می‌گوید: «بسته به نوع خودرو و روغنی که داخل آن می‌ریزیم متفاوت است. بعضی روغن‌ها ۴۰۰۰ کیلومتر و بعضی بیشتر کار می‌کنند. البته منظور از کار کردن عمر مفید روغن است و بهتر است روغن خودرو در همان مقدار کارکرد مشخص‌شده عوض شود. می‌پرسم با توجه به خودرو‌های جدید، شغل شما قدیم سخت بود یا الان؟ می‌گوید: «تعویض روغنی در قدیم سخت‌تر بود، چون ابزار‌ها مثل الان کاربردی و راحت و فراوان نبودند، اما الان با اینکه خودرو‌ها پیشرفته‌تر شده‌اند به‌دلیل دستگاه‌ها و آچار‌های مختلف کار راحت‌تر شده است». به ابزار کنار مغازه اشاره می‌کنم و اسمشان را می‌پرسم، ساکشن (مکنده) روغن، تعویض روغن گیربکس اتومات، گریس پمپ بادی. می‌گوید: «این ابزار‌ها اولا باعث سرعت کار و دوم بهتر انجام دادن آن می‌شود. به اصطلاح کار تمیز در می‌آید.»