تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ امتحانات خرداد شروع شده بود که می‌گفت: «پسرم ترک تحصیل کرده. اوایل سال به کلاس‌های آنلاین می‌رفت، اما از وقتی تلفن همراهش را دزدیدند، قید مدرسه را زد. حالا هم پایش را کرده توی یک کفش که درس نمی‌خوانم، می‌روم سر کار.» پسر بزرگش کلاس دهم یک هنرستان در حاشیه شهر است. مادر هم دلش می‌خواهد درس بخواند و مثل او و پدرش، کارگر ساده نباشد، هم از ترک تحصیل پسر دیگرش که سیزده‌ساله است، می‌ترسد.
چند بار از مدرسه تماس گرفتند که پیگیر غیبت‌هایش در جلسات امتحان شوند، اما پسر زیر بار نرفت. سال تحصیلی گذشته، سال سختی بود به‌ویژه برای طیف وسیعی از دانش‌آموزانی که تلفن همراه هوشمند نداشتند، مشکل دسترسی به اینترنت داشتند، یا به‌خاطر کاهش هزینه‌های زندگی و بیکاری والدین خود، دور درس‌خواندن را خط کشیدند. آمار دانش‌آموزان ترک‌تحصیل‌کرده در سال ۹۹-۱۴۰۰، ۱۳ چه عددی بود و متولیان آموزش‌و‌پرورش برای حل مشکل این تعداد دانش‌آموز چه خواهندکرد؟
در تعاریف آموزشی آمده است: ترک‌تحصیل‌کرده، دانش‌آموزی است که حین تحصیل یا بعد از قبولی یا مردودی، به هردلیلی نظام آموزشی را ترک کرده‌باشد. با این تعریف براساس اعداد مرکز آمار ایران، نرخ ترک تحصیل در دوره ابتدایی در کشور در سال تحصیلی ۹۴-۹۳ عدد ۱.۲۳ درصد بوده که در سال تحصیلی۹۸-۹۷ به ۰.۹ درصد رسیده‌است.
این عدد در متوسطه اول ۲.۷۸ درصد بوده که در سال ۹۷-۹۸ به ۴.۴درصد افزایش یافته‌است. در متوسطه دوم نیز نرخ ترک تحصیل از ۶.۰۶ درصد به ۲.۷۰ درصد رسیده و روند کاهشی را نشان داده‌است. اما آذرماه سال گذشته از قول مدیرکل آموزش‌و‌پرورش، آماری مبنی‌بر بازماندگی از تحصیل بیش‌از ۳۰ هزار دانش‌آموز خراسانی به گوش رسید که به گفته قاسمعلی خدابنده نسبت‌به سال گذشته (۱۳۹۸) بیش از دو‌برابر افزایش داشت. وی از تشکیل کمیته‌ای در استان خبر داده بود تا از‌طریق مدیران مدرسه، دهیاران، خانه‌های بهداشت و... دانش‌آموزان را به مدارس بازگردانند. همچنین از دفاتر تسهیلگری حاشیه شهر نیز خواسته‌شده بود تا دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل را معرفی کنند.
رضا صابری‌تولایی، معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش استان، آخرین آمار‌های ثبت‌شده از ترک تحصیل دانش‌آموزان استان را ۱۷ هزار نفر ذکر می‌کند و درباره کاهش آن این‌گونه می‌گوید: آخرین آمار‌های ما براساس سامانه سناد حدود ۳۰ هزارنفر دانش‌آموز ترک‌تحصیل‌کرده را نشان می‌داد، اما موفق شدیم با اجرای طرح ضربتی، ۱۳ هزار دانش‌آموز را جذب کنیم و اکنون حدود ۱۷ هزارنفر هنوز از آموزش‌ها فاصله دارند.
طرح ضربتی که صابری از آن سخن می‌گوید، برنامه‌ای با همکاری فرمانداران، بخشداران، دهیاران اعضای شورا و مدیران مدارس بود که مدرسه‌به‌مدرسه پیگیر وضعیت تحصیل دانش‌آموزان همه ۴۷منطقه استان شدند و ترک‌تحصیل‌کنندگان را شناسایی کردند.
اگرچه به گفته او آموزش‌و‌پرورش بنا دارد کلاس‌های سال بعد را به‌شکل حضوری برگزار کند تا به نحوی از آمار‌های ترک تحصیل کاسته شود، همه‌چیز به تصمیم ستاد کرونا در روز‌های پایانی تابستان بستگی دارد.
یکی از برنامه‌های عادی، برنامه‌ریزی برای سال تحصیلی و آموزش دانش‌آموزان مقاطع مختلف بود که در سال گذشته به‌شدت دگرگون شد و نظام آموزشی را وادار کرد برای شرایط موجود و کاهش آسیب دانش‌آموزان، اقدامات فوری انجام دهد. آسیب دراختیارنداشتن تلفن همراه هوشمند یا نبود دسترسی به شبکه اینترنت در حاشیه شهر و روستا‌ها تعداد زیادی را وادار به رهاکردن تحصیل کرد و البته زمیــنه‌ساز انــجـــــام برنامه‌هایی شـــــد کــه ابوالحسن حقــــیقی، معاون ابتدایی اداره کل آموزش‌و‌پرورش استان، برخی از آن‌ها را شرح می‌دهد و امیدوار است با این اقدامات، تعداد بازماندگان از تحصیل در سال آینده کاهش یابد.
وی در ابتدا به تعداد حدود ۱۰ هزار و ۳۹۱تبلت اشاره می‌کند که بین دانش‌آموزان استان توزیع شده است؛ یکی از دلایل مهم ترک تحصیل، نداشتن امکانات ورود به شبکه شاد بود که با همراهی چند ارگان به دست دانش‌آموزان رسید. اداره کل بهزیستی و کمیته امداد امام‌خمینی (ره) به دانش‌آموزان زیر پوشش خود کمک کردند. ۸ میلیارد‌تومان اعتبار طبق تفاهم‌نامه‌ای با شهرداری مشهد دراختیار آموزش‌و‌پرورش قرار گرفت، تبلت‌های ارسالی از مرکز آمار ایران و اهدایی خیران همگی با برچسب اموال به مدارس ارسال و به دانش‌آموزان تحویل داده‌شد. دانش‌آموزانی که این تبلت‌ها را تحویل گرفتند، با تأکید بر نواحی حاشیه شهر همچون ناحیه یک، ۲، ۵، تبادکان و بخشی از ناحیه۷ انتخاب شده بودند.
معاون ابتدایی اداره کل آموزش‌و‌پرورش استان از راه‌اندازی استودیو تولید محتوا و تهیه و چاپ درس‌نامه‌هایی می‌گوید که در راستای رساندن مطالب آموزشی به دانش‌آموزان محروم شکل گرفت؛ «علاوه‌بر آموزش‌های پخش‌شده از صدا‌و‌سیمای خراسان، برای دانش‌آموزانی که به اینترنت دسترسی نداشتند، درس‌نامه‌هایی را با عنوان «قاصدک سلامتی» در پنج‌مرحله تولید کردیم که توسط راهبران آموزشی به مناطق مختلف فرستاده می‌شد و دراختیار مدیران مدارس قرار می‌گرفت و همه دانش‌آموزان عشایر استان از این درس‌نامه‌های رایگان استفاده کردند.»
طرح درس‌نامه آموزشی استان در کشور برای اولین بار ثبت شد و دبیرخانه کشوری تولید درس‌نامه به خراسان تعلق گرفت که شماره ۴ و ۵ آن برای سراسر دانش‌آموزان کشور فرستاده شد.
حقیقی ادامه می‌دهد: بخشی از دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل که در سال‌های قبل نمونه آن را نداشتیم، خانواده‌هایی بودند که به‌دلیل نگرانی از ابتلا به کرونا از ثبت نام فرزند خود در مدرسه خودداری کردند. از این گروه با نام «بازمانده از آموزش» یاد می‌شود که برنامه‌ای در تابستان برای آنان پیش‌بینی کرده‌ایم.
وی با اشاره به طرح «شوق یادگیری» توضیح می‌دهد: تابستان امسال، طرحی را به این نام در‌قالب یک تفاهم‌نامه با سپاه امام‌رضا (ع)، بسیج دانشجویی و دانشگاه فرهنگیان پیش‌بینی کرده‌ایم. دانش‌آموزان آسیب‌دیده از کووید۱۹ را شناسایی کرده‌ایم تا آموزش به آنان صورت پذیرد. پایه‌های اول و دوم ابتدایی که نیاز به تثبیت یادگیری دارند و کودکان پیش‌دبستانی نیز می‌توانند در این کلاس‌ها شرکت کنند.
این مسئول همچنین با اشاره‌به سال تحصیلی آینده یادآورمی‌شود: چنانچه براساس وعده‌ها واکسیناسیون دانش‌آموزان و معلمان در تابستان انجام شود، می‌توانیم سال بعد، کلاس‌ها را حضوری برگزار کنیم، اما به فرض برگزاری مجازی، آمادگی خیلی بیشتری نسبت‌به سال قبل داریم و به‌طور طبیعی، تعداد بازماندگان از تحصیل هم کاهش می‌یابد.