تولید مبل یکی از شاخه‌های نجاری محسوب می‌شود. هر چند این هنر مانند نجاری قدمت زیادی ندارد، اما از همان ابتدای ورود این صنعت به کشور نجاران هنرمند ایرانی هنر و خلاقیت ناب خود را در ساخت مبلمان به کار گرفتند.
سعید جلائیان| شهرآرانیوز؛ چند سالی است که فعالیت چند کارگاه و نمایشگاه فروش مبل در معابر پروین اعتصامی و شهید عرفانی، محله مقدم را به یکی از مراکز تولید و فروش مبلمان در مشهد تبدیل کرده است..
تولید مبل یکی از شاخه‌های نجاری محسوب می‌شود. هر چند این هنر مانند نجاری قدمت زیادی ندارد، اما از همان ابتدای ورود این صنعت به کشور نجاران هنرمند ایرانی هنر و خلاقیت ناب خود را در ساخت مبلمان به کار گرفتند. سید حسن و سید علی حسینی ۲ برادر نجار هستند که به همراه پدرشان به این حرفه مشغول هستند که با آن‌ها گفتگو کردیم.
چوب گردو گران، اما زیبا
حسینی درباره فرایند تولید مبلمان و وسایل مورد نیاز در این‌کار توضیح می‌دهد: برای تهیه مبل از چوب درختان روسی، گردو، راش و... استفاده می‌شود. هر کدام از چوب‌ها دارای ویژگی‌های خاصی هستند. چوب درخت گردو برای مبلمان استیل مناسب است، چون استحکام زیادی دارد و به علت نیمه‌سنگین بودنش بیشتر از بقیه چوب‌ها برای اسکلت مبلمان استفاده می‌شود. ضمن اینکه چوب گردو بسیار زیباست و با بافت‌های ریزی که دارد برای منبت‌کاری نیز مناسب است. چوب درخت راش به‌دلیل بافت و مقاومت بالا و انعطاف زیادی که دارد در تولید مبلمان راحتی، استیل و کلاسیک مناسب است. چوب پرمصرف دیگری که در تولید مبل از آن استفاده می‌کنیم چوب روس یا همان چوب سفید است. این نوع چوب کشش بسیار زیاد و شکنندگی بسیار کمی دارد. از این چوب بیشتر برای ساخت مبلمان راحتی بهره گرفته می‌شود. چوب‌های دیگری مانند افرا، توسکا، ممرز و ملچ از جمله چوب‌های پرکاربرد در تولید مبلمان هستند.
کار مبل بدون دستگاه پیش نمی‌رود
حسینی درباره ابزار مورد استفاده در تولید مبلمان می‌گوید: ابزار زیادی در تولید مبلمان استفاده می‌شود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها برای یک نجار «اره فلکه» است که با کمک آن در حجم زیاد الوار را برای کلاف‌سازی مناسب برش می‌زنیم. در مرحله بعد با استفاده از دستگاه کف‌رنده چوب‌ها را صاف و مسطح می‌کنیم و سپس با استفاده از «ماشین گندگی» چوب را به ضخامت و عرض مناسب برش می‌زنیم.
این نجار قدیمی ادامه می‌دهد: در بخش دیگری از کار با کمک «ماشین اره میزی» به چوب برش‌های طولی و عرضی می‌زنیم و همچنین برای ساخت اتصال و دو راهه زدن و برش چوب با زوایای مختلف از آن استفاد می‌کنیم.
از ابزار‌های دیگری که در مرحله بعد به کار ما می‌آید «اره دیسکی» است که با این وسیله چوب را برش‌های عرضی می‌زنیم و قطعات باریک طبق الگو‌هایی که داریم از آن در می‌آوریم. «اره عمودبر» وسیله دیگری است که برای برش دادن چوب به‌طور منحنی و با ضخامت کم استفاده می‌شود. در مرحله بعد برای انجام اتصالات مختلف و دوربری صفحات از دستگاه «اورفرز» نجاری کمک می‌گیریم و پس از آن با کمک «دریل الکتریی» چهار چوب مبلمان را سوراخ و آماده اتصال می‌کنیم. در مراحل پایانی کار با کمک «سمباده برقی» سطح چوب که الان تا حدودی تبدیل به مبل شده را صاف می‌کنیم تا برای فرایند رنگ کاری آماده شود و بعد از انجام سمباده مبل را با کمک انواع پمپ باد رنگ‌آمیزی می‌کنیم. علاوه بر وسایلی که از آن‌ها در فرایند تولید مبل نام برده شد ابزاری مانند آچار، پیچ‌گوشتی، گیره، چکش، اره دستی، سوهان، متر، پیچ‌دستی و گیره بار‌ها در فرایند تولید مبلمان توسط نجاران به کار گرفته می‌شود.
خیاطی برای مبل
حسینی درباره آخرین مراحل فرایند تولید مبلمان می‌افزاید: پس از مونتاژ و رنگ‌آمیزی نوبت به خیاطی است. خیاطان بر اساس الگو‌هایی که دارند پارچه‌ها را آماده می‌کنند. مرحله بعدی «رویه‌کوبی» نام دارد و از آنجا که مشتریان ظاهر مبلمان را می‌بینند یکی از حساس‌ترین مراحل تولید مبلمان است و به دقت بسیار زیادی نیاز
دارد.
رویه‌کوبی چندین مرحله دارد که شامل تسمه‌کشی، فنرکشی، قرار دادن اسفنج روی کلاف مبل، پارچه‌کشی و تنظیم آن روی مبلمان است تا ظاهری زیبا به آن بخشیده شود.
اشتغال‌زایی در صنعت تولید مبلمان
حسینی درباره ظرفیت تولید مبلمان مشهد برای کارآفرینی می‌گوید: شهر مشهد پس از پایتخت بیشترین مراکز تولید مبلمان را در کشور دارد که در هر کدام از آن‌ها ده‌ها نفر مشغول به کار هستند، اما امروز آن‌ها نیز شرایط خوبی ندارند چرا که تولید و فروش مبلمان به شرایط اقتصادی جامعه بستگی دارد.
امروز بیشتر مشتریان ما شهروندانی هستند که ترجیح می‌دهند با صرف هزینه‌ای حدود ۵ تا ۶ میلیون تومان همان مبلمان قبلی منزل خود را تعمیر و نو کنند تا اینکه مبلغ بیشتری برای خرید یک دست مبلمان جدید بپردازند. قیمت مبل متفاوت است و تمام این تفاوت به چوب و پارچه‌ای که در آن کار شده است بستگی دارد. برخی از مردم تصور می‌کنند هر چه مبل گران‌تر باشد بهتر است هرچند که این‌طور نیست.
دسته‌بندی انواع مبلمان
دسته‌بندی مبلمان براساس سبک‌ها و مدل‌های مختلف است و به زیرشاخه مدل‌های استیل یا سلطنتی، کلاسیک و راحتی تقسیم می‌شود. مبل استیل یکی از قدیمی‌ترین مبلمان خانگی به شمار می‌رود. چوب به کار گرفته شده در این مبلمان بیشتر از چوب درختان گردو، راش و سفید است و روی آن منبت‌کاری‌های ظریف، خاتم‌کاری و نقش‌های مختلفی قرار دارد. مبل‌های استیل البته به دلیل ابعاد بزرگی که دارند در آپارتمان‌های کوچک کمتر استفاده می‌شوند. دومین دسته از مبل، کلاسیک یا نیمه‌استیل است. در تولید این نوع مبل میزان به‌کارگیری پارچه و چوب برابر است و از نظر طراحی مبلمان کلاسیک بین ۲ سبک استیل و راحتی قرار دارد. اگرچه در اندازه‌ها و ابعاد کوچک‌تر که استفاده از آن را در آپارتمان‌های کوچک نیز مناسب می‌کند. امروز در کارگاه‌های تولید مبلمان در محله مقدم بیش از همه مبل راحتی تولید می‌شود.