سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز - لیلا یک دختر جنگ زده است که به همراه همسرش، یعنی تنها فردی که در این دنیا دارد، در مشهد زندگی می‌کند. او ارتباط عمیقی با ماهی مهاجر آکواریوم خانه شان دارد؛ زیرا محمد همسرش به او گفته ماهی مهاجر چه جور ماهی است: «این‌ها در آب‌های شور به دنیا آمده اند، ولی برای ادامه زندگی به آب‌های شیرین مهاجرت می‌کنند. لیلا هم به محمد جواب داده: مثل من!»
فیلم سینمایی مدیترانه به کارگردانی هادی حاجتمند در بعدازظهر دوشنبه‌ای که گذشت در سالن اصلی پردیس سینمایی هویزه نمایش داده شد. این اثر داستانی بلند محصول سال ۱۳۹۷ است و ساختش، نویسنده و کارگردان را با چالش‌های فراوانی روبه رو کرده است.
مهراوه شریفی نیا، پوریا پورسرخ، بهرنگ علوی و قاسم زارع از جمله بازیگران شناخته شده این فیلم هستند که با فیلم نامه‌ای از صابر ا... دادیان قصه‌ای در فضای مشهد را برای مخاطبان روایت می‌کنند. «مدیترانه» دومین اثر سینمایی حاجتمند پس از «اشنوگل» اثری درباره شهدای غواص است.
پس از نمایش فیلم با رعایت فاصله گذاری اجتماعی و شیوه نامه‌های بهداشتی، جلسه نقد و بررسی آن در حضور کارگردان، با اجرای حجت الاسلام مصطفی یوسف زاده برگزار شد. گزارش پیش رو چکیده‌ای از این جلسه است.
کارگردان فیلم سینمایی مدیترانه، ایده اثرش را که «جنگ آب» را هدف قرار داده از برایند رویداد‌های تلخ سال‌های گذشته و وجه اشتراک آن‌ها گرفته است و می‌گوید: مجموعه‌ای از وقایع مثل آتش سوزی ساختمان پلاسکو، جان باختن حجاج در فاجعه منا، غرق شدن کشتی سانچی و سردرگمی خانواده‌هایی که اطلاعات ضدونقیض داشتند، ذهنم را مشغول کرده بود، که این باعث شد یکی از سکانس‌های فیلم را به همسر یکی از شهدای سانچی تقدیم کنم. از طرفی آشنایی با تیپ فاطمیون در مشهد که به نظرم به دور از نگاه دینی، یک پدیده بی نظیر اجتماعی هستند من را بر آن داشت تا «مدیترانه» را بسازم. در تیپ فاطمیون با جوان‌هایی روبه رو هستیم که پدربزرگ‌ها و مادربزرگ هایشان متعلق به افغانستان، اما پدران و مادرانشان ایرانی هستند و خودشان نیز در ایران به دنیا آمدند.
این‌ها همیشه زیر سایه تلخ نام مهاجر بوده اند و با داشتن بعضی از مشکلات، ایران را دوست دارند. از نزدیک شاهد بودم برخی هایشان پس از چند ماه جنگیدن و دلاوری و دور بودن از خانواده، وقتی وارد فرودگاه امام خمینی (ره) شدند پلیس با بی احترامی آن‌ها را با خود برد و با اینکه فقط ۴۰ روز تا اعزام بعدی فرصت داشتند به کمپ مهاجران منتقل شدند.
هادی حاجتمند، سکانسی از «مدیترانه» را به همسر یکی از شهدای سانچی تقدیم کرده است. او داستان عاشقانه یک زوج ساکن در مشهد را روایت می‌کند که قصه وصل دوباره آن‌ها با مقابله فاطمیون و داعش در سوریه گره خورده است.
او درباره شخصیت‌های فیلمش بیان می‌کند: مهراوه شریفی نیا در نقش همسر یک مهندس شرکت آب و فاضلاب مشهد است که ظاهرش چندان شباهتی ندارد با آنچه تاکنون در سینما و فیلم‌های مستند دیده ایم. همین طور بهرنگ علوی در نقش آقازاده‌ای که به دنبال منافع اقتصادی است و قاسم زارع که از فرماندهان جنگ و کارمند شرکت آبفای مشهد است چهره‌های غیرکلیشه‌ای داستانی مرتبط با لشکر فاطمیون هستند.
او همچنین می‌گوید: بدانید اتفاقی که در سال ۱۳۹۷ در فیلم مدیترانه پیش بینی کرده بودیم امروز در سوریه می‌افتد. اگر تصاویر مردم حلب که در صف آب ایستاده اند را می‌دیدید آن وقت دیالوگ محمد که می‌گوید «تو از داعشی‌ها بدتری» اثرگذار است.
حاجتمند تلاش کرده است سکانس‌های حذف شده را با افزودن دیالوگ‌هایی جبران کند، اما می‌گوید؛ «آن چنان کارساز نبود.»
این کارگردان از آن دست مشهدی هایِ پایتخت نشین است که پس از ۱۵ سال به زادگاهش برگشته است و به خواست مادرش در مشهد زندگی می‌کند. او می‌گوید: یک روز پیش از نمایش مدیترانه در سینما هویزه، این فیلم در سقز نمایش داده شد. پیامی به من رسید که چرا روایت اصلی داستان در مشهد اتفاق افتاده است؟ پاسخ من این بود: خب چرا تهران؟! این دفعه خواستیم در مشهد بسازیم، البته علت دیگرش این است که مهاجران افغانستانی فراوانی در مشهد ساکن هستند.
او با انتقاد از سامانه سمفا بیان می‌کند: «مدیترانه» چهار دفعه نمایش داده شده است و سه چهار هزار نفر برای تماشای آن آمدند، اما سمفا آمار تماشاچی فیلم را ۱۱ نفر اعلام کرده است که امیدوارم مشکل فنی باشد. زیرا فقط از سینما هویزه آمار ۲ هزار نفر بیننده را به من داده اند. رفتار توهین آمیز به من، نقد فیلم نیست بلکه این آمار اشتباه است.
کارگردان فیلم سینمایی مدیترانه می‌گوید: در جشنواره جهانی فیلم فجر سال ۱۳۹۸ خانم «لوچانو بورسانی»، منتقد سینما، نشانه‌ای از فیلم را بیان کرد که برای من ارزشمند است. او گفت ناموس سیاست خارجی آمریکا، مدیترانه است. مسئله آمریکا این است، مدیترانه دست کدام کشور است و شما در فیلمتان یک خانم ایرانی را به فرمان نیرویی وابسته به سپاه با هلی کوپتر از روی مدیترانه با امنیت عبور دادید و در حلب نشاندید. این دهن کجی بزرگی به آمریکاست؛ بنابراین فکر می‌کنم همین فیلم با مشکلاتی که بیان شد در اکران‌های بین المللی موفق خواهد بود.
حاجتمند بیان می‌کند: آنچه از پیشرفت بچه حزب اللهی‌ها در سینما می‌بینید واقعا محصول حمایت مقام معظم رهبری است. او بر این باور است در هفت، هشت سال آینده با سینمایی قوی از هنرمندان مذهبی روبه رو خواهیم بود و می‌گوید: چندی قبل برنامه عصر پنجشنبه بود و ده پانزده نفر خدمت رهبر معظم انقلاب رفته بودیم. ایشان در آن جلسه جمله‌ای گفتند که بی نظیر بود. گفتند اینکه می‌گوییم پنجه در پنجه آمریکا انداخته ایم میدانش سینماست. در سینما بجنگید. گفتند سینما را پس بگیرید و پس گرفتن سینما با پدیده نمی‌شود.
«من آدم ساخت پدیده نیستم، بلکه آدم ساختن فرایند هستم؛ یعنی برایم مهم نیست فیلم بسازم و مثل رعد و برق همه جا را روشن کند، ولی در آنی خاموش شود.» کارگردان مشهدی می‌گوید: ترجیح می‌دهم عملکردم مثل یک لامپ ۲۰۰ وات باشد، اما نور باشم. موضوعی که هم در اشنوگل و هم در مدیترانه برایم مهم بوده است.
به باور هادی حاجتمند، نه فقط در بدنه سینمای حزب اللهی که در سینمای دغدغه‌مند ما با شعار روبه رو هستیم. او بیان می‌کند: من مسئله ام فلسفه زیست است. حزب اللهی‌ها و بچه‌های درس خوان کمی به اندیشه و فکر برسند. گرچه این‌ها حرف‌های روی کاغذ است و آنچه که به فیلم تبدیل می‌شود باید جذب کننده باشد و به گونه‌ای نباشد که وقتی از سینما بیرون می‌روید از فیلم بدتان آمده باشد.
نخستین ساخته مستند این کارگردان «تاسوکی» بود. آثار او پس از تولید دو کار دیگر به مستند «آنا» رسید که درباره اش می‌گوید: آنا را که ساختم جماعتی به آن واکنش نشان دادند. آن موقع به خودم گفتم قدم‌ها را درست برداشتی و فرایند درست اتفاق افتاده است. در حوزه سینمای داستانی بلند نیز بنده و افرادی که با من همکاری می‌کنند دو کار انجام داده ایم؛ وارد بازی بزرگان شدیم یعنی در سینمایی که در انحصار بزرگان بود و باید متصل به نام آن‌ها می‌بودیم، گفتیم می‌خواهیم فیلم بسازیم. حتی اگر صد نمی‌گیریم، اما می‌خواهیم مردم بلیت بخرند و به ما لطف کنند در این صنعت بمانیم. اکنون نیز مدیترانه با چند فیلم هم زمان روی پرده سینما رفته است و به لطف خدا با اکران عادی و بدون حمایت، اندکی فروش بیشتر در مقایسه با دیگر فیلم‌ها دارد.