محمد عنبرسوز | شهرآرانیوز - سریال «آنها»، به کارگردانی میلاد جرموز و مهدی آقاجانی، پس از توزیع دهمین قسمت، به کار خود پایان داد. این مجموعه که در پلتفرم فیلم‌نت پخش می‌شد، یکی از آثار متفاوت شبکه نمایش خانگی تا به امروز لقب می‌گیرد. اگرچه «آنها» مخاطبان چند میلیونی و ستاره‌های سرشناسی که عکسشان مناسب بیلبورد‌های شهری باشد، نداشت و سریالی نبود که مردم در کوچه و خیابان درباره‌اش صحبت کنند، اما از چند بُعد، برای شبکه نمایش خانگی ایران خوش‌یمن بود.
از مدیوم نوپایی حرف می‌زنیم که همین امروز هم، با به پایان رسیدن چند سریال مهمش در زمانی کمتر از یک ماه، در حال پوست‌اندازی است؛ شبکه‌ای که باید مراقب باشیم درگیر تکرار یا تبدیل به کارخانه تولید ملودرام‌های آبکی نشود. در این مطلب مروری داریم بر تعدادی از ظرفیت‌های کمتر دیده شده شبکه خانگی که «آنها» باعث شد بیشتر به چشم بیایند.
یکی از مهم‌ترین چالش‌های شبکه نمایش خانگی ایران در سال‌های اخیر، خطر گرفتار شدن در انحصار بوده است. رسانه‌های عرضه آثار سریالی در کشورمان، در چهار دهه گذشته تحولات شگرفی به خود دیده‌اند. این مدیوم مناسب برای پخش سریال، پس از گسترش شبکه‌های تلویزیونی، از مسیر سنگلاخی شبکه‌های ماهواره‌ای هم به سلامت گذشت و راه خود را به سمت یک رسانه نوپا هموار کرد. بیش از یک دهه قبل، شبکه خانگی ایران همین رسانه تازه‌وارد بود که نه از ولنگاری برخی سریال‌های ترکی رنج می‌برد و نه مجبور بود محدودیت‌های تلویزیون ملی را موبه‌مو رعایت کند.
با این همه، انحصار خودش را بازتولید کرد و کار به جایی رسید که امروز دو پلتفرم عرصه سریال‌های خانگی جایگاه خود را بسیار مستحکم می‌بینند. تحلیل‌های اهالی فرهنگ و متخصصان رسانه به ما می‌گوید که محدود شدن سازندگان سریال‌های خانگی به دو پلتفرم، اتفاق خوش‌یمنی برای شبکه خانگی نیست و می‌تواند باعث مشکلات بی‌شماری شود. تجمع و انباشته شدن در بیشتر حوزه‌ها خطرناک است و از این منظر، «آنها» سریال خوبی برای فضای رسانه‌ای ماست؛ اثری محصول پلتفرم کم‌کار، اما باسابقه، فیلم‌نت که نشان می‌دهد همه دوستداران فرهنگ در عرصه سریال‌سازی می‌توانند به این رقابت پای بگذارند.
قبل از آنکه به خودمان بیاییم و ببینیم همه چیز بین دو پلتفرم بزرگ تقسیم شده است، ورود و قدرت گرفتن پلتفرم‌های جدید می‌تواند یک اتفاق بسیار خجسته برای شبکه خانگی ایرانی باشد و فضای رقابتی را به سود مخاطب ایجاد کند؛ بالأخص که «آنها»، به عنوان مهم‌ترین سریال پلتفرم لاغر فیلم‌نت، حالا مورد توجه مخاطبان شبکه خانگی هم قرار گرفته است.
اگر طرف‌دار سریال‌های خارجی باشید، به طور حتم می‌دانید که سریال‌های جهان در قالب‌های بسیار متنوعی ساخته می‌شوند. از مینی‌سریال گرفته تا سریال‌های موسوم به آنتولوژی فصلی یا اپیزودی و نیز سریال‌هایی با فصل‌های سه قسمتی و.... شبکه خانگی ایران اما، سریال را با همان قالب سنتی آن به رسمیت می‌شناسد؛ یعنی مجموعه‌های حدود ۲۰ قسمتی که هر قسمتشان ۴۵ تا ۵۵ دقیقه است و موضوعی مشخص بر پایه قصه‌گویی کلاسیک را روایت می‌کنند. از این منظر نیز، «آنها» یک اثر بدیع به‌شمار می‌رود؛ سریالی که هر قسمتش داستان و شخصیت‌هایی تازه دارد و به تولیدکنندگان آثار نمایشی نشان داد می‌توانند آثار خود را در قالب‌های جدیدی بریزند و باعث شوند که سریال‌های خانگی تنوع بیشتری به خود بگیرند.
از منظر ژانری، «آنها» در گونه وحشت تولید شده و سریالی ترسناک یا ماورایی محسوب می‌شود. این‌گونه از سریال در شبکه خانگی ایران بی‌سابقه نیست و پیش از این هم دو سریال به نام‌های «احضار» و «خواب‌زده» در این رسانه تولید و پخش شده‌اند که هیچ‌کدامشان موفق نبوده‌اند؛ بنابراین می‌توان گفت که «آنها»، دست کم تا امروز، مهم‌ترین سریال ترسناک شبکه نمایش خانگی ایران لقب می‌گیرد و این می‌تواند علاقه‌مندان به ژانر‌های کمتر تولید شده را به موفقیت در شبکه نمایش خانگی امیدوار کند.
پرویز پرستویی، یکی از بهترین بازیگران تاریخ سینمای ایران و چهره‌ای بسیار محبوب نزد مخاطبان است. در یک دهه اخیر اما، به نظر می‌رسید که پرستویی از اوج خود فاصله گرفته و نمی‌تواند به ریل موفقیت بازگردد؛ اما این گمانه‌زنی، با حضور مؤثرش در «همگناه» و «بی‌همه‌چیز»، رنگ باخت. با این حال، بازیگر دوست داشتنی سینمای ایران به این حد از تأثیرگذاری هم قانع نبود.
حضور به عنوان تهیه‌کننده سریال «آنها» یکی از شجاعانه‌ترین تصمیمات زندگی هنری پرویز پرستویی است. او خودش در این مجموعه بازی نکرد، اما با استفاده درست از اعتبار و جایگاهش، به میلاد جرموز و مهدی آقاجانی در مقام کارگردان، اجازه داد راحت‌تر کار کنند. این مشی خیرخواهانه و آینده‌نگری پرستویی می‌تواند الهام‌بخش دیگر هنرمندان مشهور سینما باشد تا، هر طور خودشان صلاح می‌دانند، استعداد‌های جوان را حمایت کنند.
شاید مهم‌ترین درسی که می‌توانیم از سریال «آنها» بگیریم، این است که ساختن یک سریال خوب و آبرومند نیاز به بودجه نجومی و لشکر ستاره‌های سینمایی ندارد. اگر عوامل یک مجموعه تلویزیونی مدیوم خود را بشناسند و ایده‌هایی خلاقانه داشته باشند، با کمترین هزینه ممکن و استفاده از بازیگران بااستعدادی که کمتر مشهور هستند نیز می‌توان سریال ساخت. کافی است «آنها» را با برخی سریال‌های پرستاره سال‌های اخیر که از فرط ضعف هنری مخاطبشان را آزار داده‌اند، مقایسه کنید تا تصدیق نمایید که حرف اول را دانش فیلم‌سازی می‌زند، نه سرمایه و ستاره.