معصومه متین نژاد | شهرآرانیوز؛ هشدار‌ها درباره خطر شیوع سویه جدید کروناویروس با نام دلتا آن‌قدر نادیده گرفته شد که یک بار دیگر کشور را به تعطیلی‌های اجباری کشاند و سبب شد تا آمار مبتلایان، بستری‌ها و فوتی‌های روزانه رکورد بزند. این مسئله افزون‌بر سیاست‌های ضعیف مدیریتی و نظارتی در این بخش، ناشی از بی‌توجهی و سهل‌انگاری شدید مردم هم بوده است. به این خبر که چند هفته پیش رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد اعلام کرد توجه کنید: «بخش چشمگیری از بستری‌های کرونایی بیمارستان‌های مشهد را مسافران تشکیل می‌دهند.» عجیب هم نیست. کافی است سری به مناطق زائرپذیر مشهد بزنید تا متوجه حضور بی‌شمار غیربومی‌هایی شوید که بیشتر از مناطق درگیر با دلتاکرونا آمده‌اند.
از این مسئله مهم که بگذریم، ساده‌انگاری مردم در برخورد با کرونا بیشتر به چشم می‌آید: چمدان‌هایی که حتی سازمانی بسته شده‌اند، میهمانی‌هایی که شبانه گرفته می‌شوند و عزا و عروسی‌شان هم فرقی ندارد، تجمع‌هایی که در مناطق ییلاقی و خوش‌آب‌وهوا صورت می‌گیرد و رفاقت‌ها و دوستی‌ها را تازه می‌کند، آدم‌هایی که از زدن ماسک در این هوای گرم خسته شده‌اند و انگار دیگران از این شرایط نهایت لذت را می‌برند و .... خستگی کارکنان بخش بهداشت و درمان به کنار. وضعیت بد اقتصادی که شرایط کرونایی روزبهروز آن را سخت‌تر می‌کند هم به کنار. دست‌کم فکر آن خانواده‌هایی را بکنیم که روزانه داغ‌دار عزیزانشان می‌شوند و متأسفانه در این سویه جدید، تعداد چشمگیری از آن‌ها جوان‌ها و نوجوان‌ها و حتی کودکان هستند. باور کنید کروناویروس در این شرایط به ما خیلی نزدیک‌تر از آن چیزی است که تصورش را می‌کنیم.
یک سال و نیم پیش که نخستین جمله را درباره بیماری کرونا نوشتم، خوب به یاد دارم: «از کرونا نترسید، اما آن را جدی بگیرید.»، اما حالا می‌خواهم بگویم: کرونا را دست‌کم نگیرید و واقعا از آن بترسید، چون در این مدت، دوستان، آشنایان و عزیزان زیادی را از دست دادیم و خانواده‌های زیادی از هم پاشیدند. بدتر از آن، این است که این روز‌ها کرونا نزدیک‌تر از همیشه شده است و پی‌درپی خطر ابتلای عزیزی را می‌شنویم. از اینکه صریح و کمی بی‌ملاحظه با شما صحبت می‌کنم عذر می‌خواهم، ولی نمی‌توانم چشمم را روی این همه بی‌توجهی و ساده‌انگاری ببندم. به نظر می‌رسد تا تیغ مرگ زخمی بر بدن این عزیزان نزند، مسئله را جدی نمی‌گیرند. باور دارند آمار‌هایی که اعلام رسمی می‌شود بسیار کمتر از واقعیت است، اما باز هم نمی‌خواهند کرونا را جدی بگیرند. باور دارند کرونا کوچک و بزرگ و سالم و بیمار سرش نمی‌شود، اما اینکه خودشان را از این قضیه مستثنا می‌کنند جای تعجب دارد.
اجازه بدهید کمی با آمار و ارقام درباره این سویه جدید که کل کشور را در بر گرفته است با هم صحبت کنیم و اینکه چرا می‌گوییم باید دستورالعمل‌های بهداشتی را بیش از گذشته جدی بگیریم. ویروس کووید ۱۹ تاکنون ۳ جهش ژنتیکی خطرناک به‌نام‌های آلفا، بتا و گاما داشته است و دلتا جدیدترین نسخه جهش‌یافته آن و با درصد سرایت بسیار بالاست، درست مانند آتشی که در تابستان‌های گرم به جان جنگل‌ها می‌افتد و یک ملت هم از پس آن برنمی‌آیند. اگر هر بیمار مبتلا به ویروس کلاسیک ووهان، منظورمان همان کرونای دوست‌داشتنی روز‌های نخست است که آرام بود و بی‌خطر، ۲ تا ۵ نفر را درگیر کند، قدرت سرایت نوع انگلیسی آن که همه از آن هراس داشتیم به ۵۰ درصد می‌رسد و نوع دلتایش که آن را اصلا جدی نمی‌گیریم به حدود ۱۴۰ درصد.
یعنی در چشم بر هم زدنی، فرد را بیمار و آن کسی را که مشکل زمینه‌ای دارد زمین‌گیر می‌کند.
بیماری کرونا ۲ مرحله ویروسی و التهابی دارد که تظاهرات فاز التهابی آن شدیدتر است. متأسفانه در جهش‌های جدید، فاز التهابی بیماری خیلی زودتر شروع می‌شود. برای نمونه اگر درگیری ریوی در نوع کلاسیک ووهان در هفته دوم بود، در جهش دلتا در سه چهار روز اول بیماری و با شدت بیشتری اتفاق می‌افتد. بنابراین، می‌تواند احتمال مرگ و میر را خیلی بیشتر کند.
با وجود جهش‌هایی که در ویروس کووید ۱۹ صورت گرفته است، هم‌چنان روش‌های پیش‌گیرانه از ابتلا به آن و درمان خانگی در نوع خفیف آن یکی است. فاصله اجتماعی را رعایت کنید. ماسک بزنید. از تجمع‌ها در هر شکل و نوعی که باشد بپرهیزید. دست‌هایتان را مرتب بشویید. سیستم ایمنی بدنتان را تقویت کنید و در زمان‌بندی مناسب حتما واکسینه شوید.
با وجود شایعات زیادی که درباره واکسن‌ها می‌شنویم، هم‌چنان واکسینه کردن مطمئن‌ترین راه برای کاهش میزان مرگ‌ومیر‌ها و عوارض کروناست. وقتی فردی کاملا واکسینه می‌شود تا ۸۸ درصد در مقابل سویه دلتا و ۹۳ درصد دربرابر سویه آلفا ایمن می‌شود و اگر فقط یک دز واکسن را دریافت کرده‌باشد، ۳۳ درصد در برابر دلتا و ۵۰ درصد در برابر آلفا ایمن شده است.
اگر با همه مراقبت‌هایی که کردید باز هم به کرونا مبتلا شدید، حواستان باشد سریع به مراکز درمانی مراجعه نکنید، چون این روز‌ها بیش‌ازاندازه شلوغ و آلوده شده‌اند. اگر نشانه‌های خفیف بیماری را دارید، از مایعات گرم مانند دمنوش‌ها و جوشانده‌ها زیاد استفاده کنید و با بروز تب، قرص استامینوفن بخورید و در منزل استراحت کنید. اما اگر نشانه‌های بالینی در شما شدید و طولانی شد، حتما به پزشک مراجعه کنید تا سریع اقدام‌های درمانی ضرور را شروع کنند.
در صورت ابتلای هریک از اعضای خانواده به دلتاکرونا، به دلیل قدرت سرایت بالای آن، احتمال ابتلای همه خانواده را بدهید و اصول قرنطینه را جدی بگیرید. حواستان باشد این سویه جدید جوان‌تر‌ها و کودکان را هم درگیر می‌کند. بی‌توجهی شما به دستورالعمل‌های بهداشتی در همه زمان‌ها به دلیل اینکه می‌توانید یک ناقل خاموش باشید و بدتر از آن در زمانی که حتی احتمال ضعیف ابتلایتان را می‌دهید، نادیده گرفتن حق و حقوق دیگران است و می‌تواند سبب قتل نفس هم بشود.
با وجود هشدار‌های زیادی که داده شده است، هنوز هم خانواده‌های بسیاری تصور می‌کنند کرونا کودکانشان را درگیر نمی‌کند. ازاین‌رو در رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی هیچ‌گونه دقتی ندارند. هرچند کمتر از ۵ درصد کودکان مبتلا به کرونا نیاز به بستری در بیمارستان پیدا می‌کنند و از این مقدار هم کمتر از یک درصد در بخش مراقبت‌های ویژه بستری می‌شوند، ابتلا به کرونا کودکانی که مبتلا به چاقی مفرط، نقص سیستم ایمنی و آسم هستند مخاطرات بسیاری ایجاد خواهد کرد.
کرونا در کودکان، هر سیستمی را می‌تواند درگیر کند. شایع‌ترین نشانه‌های ابتلا به کرونا هم در آنان نشانه‌های گوارشی و ریوی است مانند سرفه، تب طولانی، دل‌درد، اسهال، استفراغ، بی‌قراری و ضعف بدن. کودکانی که دارو‌های کورتون مصرف می‌کنند به خدمات درمانی ویژه‌ای نیاز دارند. بیشترین آمار مرگ‌ومیر را هم در بین کودکانی می‌بینیم که بیماری پیش‌زمینه‌ای مانند چاقی مفرط و فلج مغزی دارند. برای همین، لازم است هم خودمان هم کودکانمان شیوه‌نامه‌های بهداشتی را بیش از گذشته جدی بگیریم، مانند شست‌وشوی مرتب دست‌ها، استفاده از ماسک (الزام برای کودکان بزرگ‌تر از ۲ سال) و رعایت فاصله اجتماعی.
باوجود اینکه ۸۵-۸۰ درصد مبتلایان به دلتا کرونا بدون علامت و خفیف هستند، اگر یکی از نشانه‌های زیر را داشتید، احتمال ابتلا به را بدهید و با خودتان شبیه یک بیمار رفتار کنید.
دکتر پریسا غفوریان | روان‌شناس بالینی
مطمئنم شما هم به اندازه من از این حجم بی‌تفاوتی برخی در برابر ابتلا و مرگ‌ومیر‌های ناشی از کرونا که روزبهروز هم بیشتر می‌شود نگران و تعجب‌زده اید. یک سال و نیم پیش کرونا برای همه ما پدیده‌ای نوظهور و ناشناخته بود. برای همین، همه با احتیاط و کنجکاوی زیاد با آن برخورد می‌کردیم. این مسئله اضطراب مفیدی در بسیاری از ما ایجاد کرده بود که سبب احتیاط بیشتر در برخورد با آن می‌شد. برای همین، اوایل همه‌گیری آن، شاهد خلاقیت‌های زیادی از طرف مردم برای مقابله و تعامل با آن هم بودیم.
پس از مدتی که اطلاعات افراد درباره کرونا بیشتر شد و مردم بیشتر متوجه خطرناک بودن آن شدند، به یک مرگ‌آگاهی درباره آن رسیدند که سبب شد اضطراب مفید در آن‌ها به یک اضراب بد تبدیل شود. یعنی رفتار‌هایی که تا دیروز حالت مراقبه داشتند از امروز به سوگواری یا تجربه نزدیک از ابتلا و مرگ تبدیل شدند. به دنبال آن افراد را درگیر اختلالات روانی زیادی کرد. حتی اختلالاتی که تا پیش از این در آن‌ها درمان شده بودند دوباره سر باز کردند.
مرگ را باید بدیهی‌ترین رویداد زندگی هر فرد به حساب آورد که از آن گریزی نیست، پدیده‌ای که نه کنترلی روی آن و نه تجربه‌ای از آن داریم و سبب می‌شود در برخورد با آن از نظر روانی دچار اضطراب زیادی شویم. برای همین، خیلی از ما در رویارویی با آن سعی می‌کنیم از مکانیسم‌های دفاعی مانند انکار استفاده کنیم، انکاری که استرس و اضطراب بسیاری در ما ایجاد می‌کند و فقط سبب بروز اختلالات روانی بیشتر می‌شود.
بیماری کرونا هم برای خیلی از افراد شبیه همین حالت مرگ است. چون استرس و اضطراب زیادی در آن‌ها ایجاد می‌کند، سعی می‌کنند با انکار، توجیه، توضیح، استثناپنداری و احساس رویین‌تن بودن، مکانیسم دفاعی‌شان را فعال کنند، از این رو، با نادیده گرفتن دستورالعمل‌های بهداشتی واقعیت را نادیده می‌گیرند. شاید این راهکار در کوتاه‌مدت شاید جواب بدهد، ولی برای طولانی‌مدت هیچ کارایی‌ای ندارد و شرایط جسمی و روحی آن‌ها را بدتر هم می‌کند.
اینکه می‌بینیم در این شرایط بحرانی برخی با سفر و میهمانی رفتن سعی دارند به‌اصطلاح روحیه‌شان را خوب کنند، فقط برای این است که می‌خواهند بر اضطرابشان غلبه کنند. این در حالی است که راه مبارزه با این اضطراب انکار و نادیده گرفتن کرونا نیست، بلکه باید آن را ببینیم و بپذیریم که بیماری بسیار خطرناک و کشنده‌ای است، ولی این قابلیت را هم دارد که با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی، به‌سادگی بتوان از آن پیش‌گیری و در جامعه مهارش کرد.