بخش نخست| مقام معظم رهبری در دیدار با هیئت دولت توصیه‌هایی کردند و چندبار در این دیدار به موضوع عقلانیت توجه کردند. برای نمونه فرمودند: «همتتان را متمرکز کنید برای اینکه بازسازی انقلابی و البته عقلانی و فکورانه در همه عرصه‌های مدیریت به وجود بیاید» و ذیل همین بیان فرمودند: «در همه این بخش‌ها تحرک انقلابی باید به وجود باید.» پس از آن تأکید کردند: «انقلابی‌بودن حتما باید با عقلانیت همراه باشد که شیوه صحیح جمهوری اسلامی از اول کار تا امروز این بوده که حرکت انقلابی با حرکت اندیشه ورزانه و عقلانی همراه بوده است.»
همچنین معظم‌له در همین جلسه تأکید کردند: «ساختار فرهنگی کشور نیاز به یک بازسازی انقلابی دارد.» پس از آن بلافاصله دوباره تصریح کردند: «البته حرکت انقلابی به‌معنای خردمندانه و عاقلانه حرکت کردن است و معنای انقلابی بودن بی هوا و بی حساب حرکت‌کردن نیست.» اینکه بلافاصله مقام معظم رهبری مکرر تأکید می‌کنند تصمیم‌ها و اقدام‌ها همراه با عقلانیت باشد، نشان می‌دهد که ایشان نگرانی دارند که ما گاهی با بچه‌های انقلابی مواجه می‌شویم که حرکت‌هایی می‌کنند و گرچه نیت خوبی دارند، چون مطابق با عقلانیت نیست، ضربه می‌زند و کار خراب‌تر می‌شود. بنا به فرموده حضرت علی (ع) کسی که بدون آگاهی حرکت می‌کند، بیشتر از مقصد دور می‌شود.
عقل بزرگ‌ترین ثروت است و انسان باید قدر این ثروت را بداند و آن را حفظ و شکوفا کند.
در حقیقت عقل مورد خطاب خداوند متعال است و اگر کسی عقل ندارد، تکلیفی هم ندارد.
در خطبه اول نهج‌البلاغه، حضرت علی (ع) چند مأموریت برای انبیا ذکر می‌کنند، ازجمله می‌فرمایند: «خداوند آنان را فرستاده است تا عقل‌های آدمیان را که در زیر خروار‌ها عادت، تعصب، هوس و... مدفون شده است، شکوفا کنند.»
ممکن است فردی متدین باشد، اما عاقل نباشد و، اما اگر کسی عاقل باشد، قطعا متدین است. شاهد این ادعا روایتی است که خداوند وقتی حضرت آدم (ع) را آفرید، جبرئیل از سوی خدا برای حضرت آدم (ع) ۳ هدیه مجسم‌شده دین، حیا و عقل را آورد و حضرت آدم (ع) را مخیر کرد که یکی از این ۳ هدیه را انتخاب کند و آن حضرت با زرنگی عقل را انتخاب کرد و نه حیا و دین را.
سپس جبرئیل به حیا و دین گفت شما بروید، چون انتخاب نشدید، اما حیا و دین گفتند که خداوند متعال فرموده است که هرجا عقل هست، ما همراهش باشیم. از این روایت فهمیده می‌شود که اگر حضرت آدم (ع) دین را انتخاب کرده بود، عقل و حیا را از دست داده بود، پس می‌شود فرض کرد که کسی به ظاهر متدین باشد، اما عاقل نباشد.
کسی که انقلابی باشد، باید اندیشمندانه رفتار کند، بنابراین عقل و اندیشه را باید شناخت و باید توجه داشته باشیم اسلام اهل بیت (ع) و اسلام ناب محمدی (ص) مکتب عقلانیت است و اسلام بدون اهل بیت (ع) از داعش سر در می‌آورد. در تعالیم اهل بیت (ع) هم بیش از هر چیزی بر اندیشیدن توجه شده است.
انقلابی اندیشمند شاخص‌هایی دارد:
اول: در روایت داریم «العقل ما عبد به الرحمن». فرد انقلابی، تفاوتی بین عبودیت و اندیشیدن نمی‌بیند و تضادی بین بندگی خداوند و اندیشه‌ورزی هم نمی‌بیند. دستور‌های خداوند عین عقلانیت است. حضرت علی (ع) در نامه ۳۱ نهج البلاغه فرمودند که خداوند هرچه امر کرده، امر به چیزی کرده که حسن داشته و اگر نهی کرده، نهی از چیز‌هایی کرده که قبح داشته است.
دوم: شاخصه دوم این است که فرد انقلابی اهل افراط و تفریط نیست. امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: «آدم جاهل را یا درحال افراط می‌بینی یا در حال تفریط.» دلیل افراط و تفریط این است که برخی انسان‌ها مبنا و ریشه ندارند و وقتی مسئولیت به دستشان می‌رسد، فراموش می‌کنند با کسانی که اهل علم، اهل فکر و اهل عقل هستند، مشورت کنند. انقلابی اندیشمند می‌پرسد و پرسیدن را ننگ نمی‌داند. قرآن می‌فرماید: «از اهل ذکر بپرسید چنان چه نمی‌دانید.»