میترا صدر | شهرآرانیوز؛ لوازم خانگی و وسایل برقی بخش مهمی از یک خانه هستند. این وسایل امروز چنان با زندگی مردم گره‌خورده‌اند که بدون آن‌ها نمی‌توان بی‌مشکل و راحت زندگی گرد. یخچال، ماشین لباس‌شویی، ماشین ظرف‌شویی، تلویزیون، جارو و انواع وسایل برقی دیگر، زندگی را برای خانواده‌ها آسان‌تر کرده‌اند، اما این وسایل هر از چندگاهی به دلایل مختلف نیاز به تعمیر دارد؛ به ویژه در زمان فعلی که خرید وسیله برقی جدید، در توان بیشتر مردم نیست.
قربانعلی عبیری یکی از تعمیرکاران قدیمی محله حجاب مشهد است که ۲۰ سال پیش بعد از بازنشستگی‌اش از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این محله مغازه‌ای را اجاره کرد تا کار تعمیر لوازم منزل را در آن توسعه دهد. به مغازه او رفتیم تا از زبان این استادکار قدیمی چم و خم تعمیرکاری لوازم برقی منزل را بشنویم.
متولد ۱۳۴۰ است و اصالت نیشابوری دارد. میز کارش نزدیک ورودی مغازه کوچکش است و دور تا دورش را لوازم برقی مستعمل گرفته‌اند. ۴ عدد جارو برقی، ۲ عدد پنکه، انواع آب‌میوه‌گیری و اتو که به مرور همه را تعمیر می‌کند. علاقه او به تعمیرات به کودکی برمی‌گردد، زمانی که اسباب‌بازی‌های خرابش را روبه‌راه می‌کرده است. از ۱۵ سالگی تا قبل از سربازی در یک مغازه تعمیر دوچرخه شاگردی می‌کرد و بعد از ۲ سال به تعمیر موتورسیکلت رسید.
در سربازی نیز کار‌های فنی را برعهده می‌گرفت. بعد از برگشت از سربازی در سپاه استخدام شد. آنجا هم کار‌های فنی توپخانه را انجام می‌داد و برای تعمیر ابزار توپخانه یک دوره آموزشی دید. از سال ۶۵ و بعد از ازدواج به مشهد آمد. بعد از بازنشستگی از سپاه در محله حجاب مغازه‌ای اجاره کرد و حالا نزدیک به ۲۰ سال است که خدمات فنی لوازم منزل انجام می‌دهد.
می‌گوید: «اگر کسی می‌خواهد این حرفه را شروع کند علاوه بر مطالعه کتاب و گذراندن دوره‌های فنی وحرفه‌ای باید کار را به‌طور عملی پیش یک استادکار قدیمی یاد بگیرد.» خود او زمانی که می‌خواسته مجوز کار بگیرد در آزمون ادواری فنی وحرفه‌ای شرکت کرده و قبول شده است. می‌گوید: «اتحادیه زمانی مدرک می‌دهد که یا دوره‌های فنی وحرفه‌ای را گذرانده باشیم یا سابقه کار پیش افراد قدیمی داشته باشیم.»
عبیری می‌گوید: «استعداد، علاقه، دقت و صبر در این‌کار اهمیت زیادی دارد. فرد فنی باید دقیق باشد. دقت نکته کلیدی و مهم این حرفه است. یک فنی‌کار باید از همان لحظه اول که وسیله برقی را در دستش می‌گیرد، حواسش جمع کار باشد تا پیچ و مهره‌ای را جا نیندازد.» پیشنهاد او برای علاقه‌مندان به این حرفه این است که از نوجوانی سراغ این کار بروند تا اگر استعداد و علاقه‌اش را نداشتند فرصت تغییر کار پیدا کنند. می‌گوید: «حرفه ما شیرین و لذت‌بخش است، اما حوصله زیادی می‌خواهد. کسی که وارد این حرفه می‌شود باید بتواند ارتباط خوبی با مشتری‌ها برقرار کند و مشتری‌مدار باشد. اگر نمی‌تواند وسیله‌ای را تعمیر کند صادقانه به مشتری بگوید. در حرفه ما نمی‌توان زمان دقیق پایان کار را به مشتری گفت. بعضی وقت‌ها شاید دستگاهی یک ساعت بیشتر وقت ما را نگیرد و دستگاه دیگری برای تعمیر چند روز زمان نیاز داشته باشد. وقتی قولی بدهیم و نتوانیم آن را عمل کنیم مشتری خود را از دست می‌دهیم. اگر کار را درست و حرفه‌ای انجام دهیم و دستمزدمان هم منصفانه باشد، خودش بهترین تبلیغ است.»
یکی از سختی‌های این‌کار زمانی است که مشتری خودش برای تعمیر دستگاه دست به کار شده و آن را باز کرده، اما موفق به تعمیر نشده و همان‌طور بازشده آن را به دست تعمیرکار می‌رساند. عبیری می‌گوید: «برای تشخیص مشکل وسایل برقی سلسه مراتب داریم. ابتدا از سیم و پریز آن شروع می‌کنیم و بعد سراغ دکمه روشن و خاموش می‌رویم. اگر این‌ها مشکلی نداشتند سراغ موتور می‌رویم که آن هم خودش مرحله دارد و یکی یکی قسمت‌های مختلف آن را بررسی می‌کنیم. وقتی مشتری وسیله بازشده را برای ما می‌آورد پیدا کردن مشکل را سخت می‌کند و زمان بیشتری برای تعمیر نیاز است.» او برای تعمیر وسایل برقی گاهی باید به‌سراغ تراشکار یا سیم پیچ نیز برود. می‌گوید: «خدمات‌دهنده فنی در واقع خودش رابط بین سایر حرفه‌ها با مشتری است.» او می‌گوید وقتی تعمیر وسیله‌ای به نتیجه نمی‌رسد و زمان زیادی از او می‌گیرد آن را کنار می‌گذارد تا ذهنش استراحت کند و روز بعد دوباره به سراغ آن می‌رود. او معتقد است در کار آن‌ها صداقت و انصاف بسیار مهم است و عمل به آن را برکت کارش می‌داند و از همین طریق توانسته مغازه فعلی‌اش را بخرد.
به عقیده قربانعلی عبیری تعمیرکار بدون دستگاه پرس نمی‌تواند کار کند و کارش خراب می‌شود. او دستگاه پرس مغازه را خودش ساخته است و می‌گوید: اگر تعمیرکاری پرس نداشته باشد کار را خراب می‌کند. این دستگاه برای درآوردن بولبرینگ و جازدن دوباره آن استفاده می‌شود. اگر تعمیرکاری آن را نداشته باشد در زمان درآوردن قطعات با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شود. خیلی‌ها قطعات را با چکش جدا می‌کنند که این کار به قطعه ضربه می‌زند. اما دستگاه پرس به‌راحتی می‌تواند قطعات را جدا یا دوباره به هم وصل کند. دریل، انواع آچار و پیچ‌گوشتی، هویه، اره، آچار فرانسه، پیچ گوشتی چارسو و تعدادی قطعات یدکی بخشی از وسایل مورد نیاز در این حرفه است. بعضی قطعات هم که دیگر نمی‌توان آن‌ها را تعمیر یا دوباره سیم‌پیچی کرد باید به دست تراشکار و سیم پیچ تعمیر شوند.
قربانعلی عبیری سرمایه لازم برای این‌کار را زیاد نمی‌داند و می‌گوید با ۱۰ تا ۱۵ میلیون می‌توان وسایل اولیه را تهیه کرد و کار را شروع کرد. تنها هزینه سنگین، هزینه اجاره مغازه است که اگر کسی مجوز کار داشته باشد می‌تواند در خانه هم کار کند. نیاز نیست از همان ابتدا دستگاه جوش داشته باشد. او به آن‌هایی که می‌خواهند این کار را تازه شروع کنند پیشنهاد می‌دهد تعمیرات را با دستگاه‌های ساده برقی شروع کنند. دانش خود را به‌روز کنند، کتاب‌های جدید را مطالعه کنند و در کارشان خلاقیت داشته باشند. آقای عبیری معتقد است اگر کسی در دریافت هزینه تعمیر انصاف داشته باشد به تنهایی و با این حقوق نمی‌تواند یک زندگی را تأمین کند و باید به آن به عنوان شغل دوم نگاه کند یا ساعات کارش را افزایش دهد تا درآمدش به حد تأمین هزینه‌های زندگی برسد.