شهرآرانیوز - هم‌زمان با شروع فعالیت دوره ششم شورای اسلامی شهر مشهد با شعار «جهان شهر برکت و کرامت» برآن شدیم تا سراغ هنرمندان مشهدی برویم و مطالبات آنان از شورای شهر و همچنین پیشنهادهایشان را درباره تعالی و رشد هرچه بیشتر این مهم در شهر جویا شویم. پس از آنکه اهالی هنر دغدغه‌های فرهنگی‌شان را مطرح کردند، از سوی مسئولان شورای شهر هم شاهد واکنش‌های مثبت و درخوری هستیم. برای نمونه، هفته گذشته رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر از آمادگی مدیریت شهری برای همکاری با اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در برگزاری رویداد‌هایی مهم فرهنگی در شهر خبر داد.
حجت‌الاسلام حسن منصوریان، در دیدار با سرپرست اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی این خبر خوش را داد که شورای شهر و شهرداری در برپایی نمایشگاه کتاب، نمایشگاه قرآن و عترت، جشنواره فیلم فجر و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی پیش‌قدم است. رسانه نقش مهمی در ایجاد پل ارتباطی میان هنرمندان و مسئولان ایفا می‌کند، لذا سومین بخش از سلسه گزارش‌های «حرف هنرمندان با مسئولان» پیش‌روی شماست. به این امید که شاهد نمود هرچه بیشتر شعار «جهان‌شهر برکت و کرامت» در جوار بارگاه ملکوتی مولایمان آقا امام رضا (ع) باشیم.
بیشتر بخوانید
زیست هنرمندانه در جهان‌شهر برکت و کرامت
انتظارات اهالی فرهنگ و هنر از شورای ششم شهر مشهد
محمدرضا میری، طراح گرافیک، مطالباتش از اعضای ششمین دوره شورای اسلامی مشهد را به دو بخش، توجه به تشکل‌های مردمی و اکران‌های شهری تقسیم می‌کند و می‌گوید: دسته نخست ناظر به زیرساخت‌های فرهنگی در شهر و دیگری کاربردی است. درباره زیرساخت‌ها از اعضای شورای اسلامی شهر خواهش می‌کنم به ظرفیت‌ها و تشکل‌های مردمی اهمیت بدهند و به جریان‌های مثبت اجتماعی که در چارچوب انقلاب فعالیت می‌کنند کمک کنند.
به باور او، تشکل‌های مردمی در سال‌های آینده می‌توانند منشأ خیر و برکت برای مردم باشند از این رو، اظهار امیدواری می‌کند: اعتماد به تشکل‌های مردمی و حمایتشان سبب ایجاد باقیات‌الصاحات برای اعضای شورای اسلامی شهرمی شود.
نکته دیگر که میری به آن می‌پردازد اکران‌های شهری است. او می‌گوید: اکران‌های شهری در مشهد اثرگذار است و همیشه دیده شده. این اکران‌ها در ایجاد ذائقه شهروندان و ایجاد الگو‌های فرهنگی مهم هستند و مردم انتظار دارند کار خوب و مؤثر ببینند.
او اضافه می‌کند: فرآیند انجام اکران‌های شهری ازجمله نوع سفارش، تأمین محتواها، تأمین شعار و روش حرفه‌ای سفارش آن، که با بدحسابی و ایجاد ناامیدی در هنرمند به فضای شهرداری منجر نشود، باید روشمند انجام شود. در چند دوره گذشته تا حدودی با کمک هنرمندان و همکاری سازمان فرهنگی روش‌نامه‌هایی تنظیم شد، اما متأسفانه پس از آن سازوکار تغییر کرد و شاهد ازهم گسیختگی بودیم به‌گونه‌ای که به اکران‌های شهری و کارکرد اثرگذاری که می‌تواند داشته باشد کم‌توجهی شد؛ بنابراین خواهش دیگرم این است که سر و وضع تعریف حرفه‌ای پروژه‌ها و واگذاری‌شان به هنرمندان را سامان دهند.
محمدرضا میری درباره شعار «جهان‌شهر برکت و کرامت» و راهکارش برای دستیابی به آن نیز اظهار می‌کند: تعامل با شبکه فعالان هنرمند مشهد که شبکه‌ای قوی است نیازمند مکانیزم چند جانبه است باید سازمان فرهنگی شهرداری، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه هنری خراسان رضوی، سازمان تبلیغات اسلامی و اداره فرهنگی سپاه باهم هماهنگ باشند تا هم از توان هنری هنرمندان مشهد که در زمینه‌های مختلف می‌درخشند استفاده کنند و هم زمینه‌ای فراهم کنند تا خیر فرهنگ و هنر به مردم برسد. از نبود هماهنگی بین اداره‌ها و سازمان‌هایی که نام بردم ضربه سختی خورده‌ایم و به‌نظرم شهرداری می‌تواند در هماهنگی ظرفیت‌های فرهنگی استان پیش‌قدم باشد.
محسن اسدی، نقاش، کارتونیست و مسئول واحد هنرهای تجسمی حوزه هنری خراسان رضوی شعار «جهان‌شهر برکت و کرامت» را یک راهبرد اساسی در فعالیت‌های فرهنگی و هنری مشهد مقدس ارزیابی می‌کند و عمل به آن را نقطه عطف شکوفایی فعالیت‌های هنری و فرهنگی در شهر می‌داند: اکنون مسئولان شهر باید بکوشند به این شعار بیش از گذشته عمل کنند.
به گفته او، هنرمندان به ایده و تفکر مسلح هستند. آن‌ها کسانی هستند که حتی وقتی سوار اتوبوس می‌شوند یا در شهر قدم می‌زنند به زیبا شدن محیط شهری‌شان فکر می‌کنند. اسدی بیان می‌کند: بروکراسی اداری و دشواری کار با سازمان‌های مختلف شهرداری آن‌قدر زیاد است که هنرمندان برای پیگیری کار هنری و همکاری دلسرد شده‌اند درحالی که باید مسئولان به هنرمندان اعتماد کنند تا نازیبایی‌ها از شهر زدوده شود.
این هنرمند می‌گوید: به نظر می‌رسد در ساختار زیباشناسی شهری، هم از منظر فرهنگی و هم از منظر شهری باید با هنرمندان مشورت داشته باشند و از دیدگاه‌های آن‌ها بهره بگیرند.
او می‌گوید: در دوره گذشته و همچنین دوره‌های پیشین شورای اسلامی شهر تمرکز بر استفاده از هنرمندان تهرانی بود در حالی که هنرمندی که در مشهد زندگی می‌کند ظرفیت‌های شهرش را بهتر می‌شناسد. اگر گاهی کیفیت کار هنرمندان مشهدی در مقایسه با هنرمندان تهرانی کمتر به نظر می‌آید به دلیل این است که فرصت‌های کمی در اختیارشان بوده و کمتر کار کرده‌اند. اگر هنرمندان ما فرصت ارائه کار داشته باشند بدون شک به پختگی می‌رسند و کیفیت آثارشان ارتقا پیدا می‌کند.
اسدی خاطرنشان می‌کند: در دوره‌های گذشته جشنواره استقبال از بهار، هنرمندان تهرانی در فراخوان شرکت می‌کردند و شهرداری مشهد نیز ایده کار آن‌ها را هرچند در شهر‌های دیگر اجرا شده بود، می‌پذیرفت و قرارداد بسته می‌شد. با اینکه جشنواره ملزم کرده بود طراح باید مجری اثر نیز باشد، اما هنرمندان تهرانی در مشهد زندگی نمی‌کردند که بخواهند کار را اجرا کنند، بنابراین با هنرمند مشهدی قرارداد می‌بستند و در ازای پرداخت مبلغی ناچیز می‌خواستند صفرتاصد طرحشان را اجرا کند. نفع مالی هم برای هنرمند غیر بومی بود.
اسدی با اشاره به لزوم استمرار در برپایی فعالیت‌های فرهنگی و ایجاد فضا‌هایی برای تعامل هر چه بیشتر هنرمندان و مسئولان می‌گوید: درخواست دارم امکانات بهتری در اختیار هنرمندان قرار بدهند تا در محیطی مناسب فعالیت‌های هنری‌شان را انجام بدهند و با شهروندان در تعامل باشند. به عنوان مثال بازار‌های هنری یا آتلیه‌های جمعی ایجاد شود.
عباس جانفدا، از اهالی تئاتر مشهد، در ابتدای سخنانش از نیمه کاره ماندن پروژه پردیس تئاتر شهر یاد می‌کند و می‌گوید: شورای قبل اگر می‌خواست پروژه پردیس تئاتر شهر مشهد را هم در زمان تعیین شده تکمیل می‌کرد، اما به باور من اراده‌ای برای انجام آن نداشت.
او یکی از نیاز‌های اصلی و ضروری شهر مشهد را مجموعه پردیس تئاتر شهر می‌داند و از شورای شهر و شهردار مشهد‌الرضا (ع) انتظار دارد این پروژه را به پایان برسانند و افتتاح کنند.
به گفته جانفدا، تئاتر هنر مادر است و بنابراین اگر مجموعه‌ای مانند تئاتر شهر به بهره برداری برسد خودبه خود به رشد و ارتقای دیگر هنرهای شهر هم کمک می‌کند و فضا برای فعالیت دیگر هنر‌ها هم گسترده‌تر می‌شود. چون هرچه تعداد تولیدات هنری در زمینه تئاتر بالا برود به همان نسبت هنرمندان دیگر رشته‌ها هم برای کمک به این تولیدات بیشتر به کار گرفته می‌شوند و یک بازار خوبی هم برای هنرمندان رشته‌های مختلف ایجاد می‌شود.
این هنرمند درباره دیگر توقعاتی که از مجموعه مدیریت شهری وجود دارد می‌گوید: در سال‌های گذشته ما یک ضعف بزرگ داشتیم، آن هم استفاده از رانت‌هایی بود که برخی از هنرمندان به واسطه نزدیکی با برخی از مدیران از آن بهره مند می‌شدند. قرارداد‌های خاص با آدم‌ها خاص که باعث می‌شد، تنها قشر کوچکی از هنرمندان تئاتر منتفع از قرارداد‌های شهرداری شوند. اکنون انتظار می‌رود شورای ششم که با شعار شفافیت و «جهان شهر برکت و کرامت» روی کار آمده عدالت را برای همه هنرمندان درنظر گیرد.
جانفدا خاطرنشان می‌کند: در زیرساخت‌ها باید تغییر اساسی ایجاد شود و برای رسیدن به این هدف باید شهرداری به هنرمندان اعتماد کند. شورایی درکنار معاونت فرهنگی اجتماعی به وجود بیاید تا هر فعالیت هنری که قرار است شهرداری انجام بدهد از کانال این شورای تخصصی عبور کند.
به باور او تازمانی که فعالیت‌ها فردمحور باشد بازهم فضای رانت و لابی برچیده نخواهد شد. ولی وقتی کار به خرد جمعی متخصص سپرده شود می‌توان امیدوار بود که هم کار‌های کیفی تولید و همه هنرمندان منتفع شوند.
از جانفدا درباره چگونگی تحقق شعار شورای ششم در حوزه فرهنگ و هنر می‌پرسیم که می‌گوید: اگر بخواهیم نگاهی جهانی به مشهد داشته باشیم اولین موردی که باید به آن توجه کنیم حضور زائران در مشهد الرضا (ع) است. در حوزه فرهنگ و هنر هم اگر شهرداری تماشاخانه‌هایی را با رویکرد نمایش‌های ایرانی و آیینی در نقاط مختلف شهر ایجاد کند می‌تواند برای زائران جذابیت داشته باشد.
به نظر او، این تماشاخانه‌ها ضریب ماندگاری زائر را در این شهر افزایش می‌دهد. یعنی کسی که می‌خواهد به مشهد سفر کند اگر بداند در نقاط مختلف این شهر فرآیند‌های نمایشی به طور دائم و مستمر درحال اجراست، به یقین یکی از اهداف سفرش را بازدید از همین آثار نمایشی قرار می‌دهد.
این هنرمند با اشاره به وجود بارگاه نورانی علی بن موسی الرضا (ع) در مشهد و دیدگاه‌های مذهبی قدرتمند مردم این شهر یادآور می‌شود: ما اگر تماشاخانه‌هایی داشته باشیم که در آنجا هرشب آثاری متناسب با نیاز مخاطب امروزی، اما با تأکید بر باور‌ها و اعتقاد‌های آیینی اجرا شود می‌توانیم به جهانی شدن شهر مشهد در حوزه فرهنگ و هنر کمک کنیم.
او خاطرنشان می‌کند: تئاتر فرهنگ ساز است، وقتی تئاتر در نقاط مختلف شهر گسترش پیدا کند، فرهنگ تقویت می‌شود. وقتی فرهنگ تقویت شود برکت و کرامت انسانی که ریشه در فطرت همه ما دارد خودبه خود تقویت می‌شود؛ و من بر این باورم که هنرمندان تئاتر این شهر می‌توانند به شهرداری در تحقق شعار شورای ششم خیلی کمک کنند.
حسن آخوندپور، کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس مشهدی، می‌گوید: موضوعی که اهمیت دارد و می‌بینیم رهبر معظم انقلاب هم در جلسه با هیئت دولت بار‌ها درباره‌اش صحبت کردند و از دولت جدید هم خواستند، حمایت از فرهنگ و هنر به‌ویژه جوانان فعال در این عرصه است، زیرا دولت‌ها و حکومت‌ها در سراسر دنیا، سیاست‌ها و مبانی ایدئولوژی‌شان را با ورود به عرصه فرهنگ و هنر و رسانه پیش می‌برند. در بسیاری از وقایع شبکه‌ها و رسانه‌های بزرگ دنیا، خلاف واقعیت را بیان می‌کنند به دلیل اینکه رسانه قوی دارند؛ بنابراین ما نیز باید در این مقوله کار کنیم.
او بیان می‌کند: بخشی از ناهنجاری‌های شکل گرفته در اجتماع ناشی از ضعف مباحث فرهنگی است. به‌عنوان مثال اگر جامعه‌ای دچار رشوه یا رانت‌خواری شود بخش عمده‌ای از آن به مسائل فرهنگی مرتبط می‌شود. رساندن این‌چنین پیام‌هایی به دست اهالی رسانه، وظیفه فرهنگ و هنر است. مادامی که به این گروه توجه نشود، در عمل از فرهنگ اصیل کشور فاصله گرفته‌ایم.
آخوندپور شعار اعضای این دوره از شورای اسلامی شهر را در راستای رقم خوردن اتفاق‌های فرهنگی می‌داند و می‌گوید: برای اینکه بتوانیم کرامت انسانی را حفظ کنیم باید ابتدا کار فرهنگی انجام دهیم. نمایندگان مردم موظف هستند به هنرمندان توجه کنند. کار فرهنگی از سوی هنرمند اتفاق می‌افتد و از این رو مدیران باید تصمیم بگیرند بودجه‌ای که در اختیارشان هست را چگونه و در چه راهی خرج کنند.
او اظهار می‌کند: با حمایت ویژه از هنرمندان و اختصاص بودجه‌های چشمگیر برای آن‌ها -دست‌کم برای آن‌هایی که به‌درستی کار می‌کنند- تا بتوانند امرار معاش هم داشته باشند، مهم‌ترین موضوع ارتباط مدیران با هنرمندان است.
او خاطرنشان می‌کند: به نظر من هرکدام از مدیران شهری باید یک فرد فرهنگی و هنری را به‌عنوان کارشناس کنار خودشان داشته باشند.
به گفته آخوندپور، تا زمانی که با افراد حوزه فرهنگ و هنر ارتباط مؤثر برقرار نشود به ارتقای فرهنگ جامعه کمک نشده است. او پیشنهاد می‌کند: هنرمندان و مسئولان ابتدا از انجام کار‌های موازی خودداری کنند تا بتوانند برای اهالی فرهنگ و هنر بودجه حمایتی اختصاص بدهند و دوم؛ با یکدیگر ارتباط برقرار کنند تا دیدگاه یکدیگر را دریابند.
مهدی یک پسر، گرافیست مشهدی، از اعضای شورای شهر مشهد درخواست می‌کند که از کار‌های شعاری پرهیز کنند و به فعالیت‌های اساسی و ماندگار توجه داشته باشند. او یادآور می‌شود: در سال‌ها و دوره‌های گذشته ما به اندازه کافی از این جنس رفتار‌ها دیده ایم. به طوری که متأسفانه در طول هرسال پول‌های هنگفتی هزینه می‌شد و کار‌هایی انجام می‌شد که گذرا و نابخردانه بود. یک پسر، بر تخصصی بودن هنر تأکید می‌کند و می‌گوید: قطعا در میان هنرمندان کسانی هستند که از توانمندی‌های فکری و دیدگاه‌های فرهنگی برخوردار هستند و باید به آن‌ها توجه شود. این طراح گرافیک همچنین یادآورمی شود: بعضی نگاهشان به آثار هنری محتوایی است. هرچند که من خودم قائل به محتوای آثار هنری هستم و با نگاه هنر برای هنر موافق نیستم، اما گاهی اوقات این موضوع آن قدر پررنگ می‌شود که اجازه نمی‌دهد آن فرم و تکنیک جایگاه خودش را به درستی نشان دهد.
یک پسر، همچنین از شورای شهر درخواست می‌کند به حق الزحمه‌های هنرمندان چه در بحث تعیین کردن مقدار آن و چه شیوه‌های پرداخت توجه کنند.
این هنرمند درباره برگزاری جشنواره‌ها بیان می‌کند: جشنواره‌های ما بیشتر بی هدف هستند و خروجی ندارند، چون ما چرخه تأمین و مراحل تکمیل یک جشنواره را در کشور نداریم. ما اگر قرار باشد جشنواره برگزار کنیم، ولی از افراد برگزیده آن حمایت نکنیم برگزاری آن چه فایده‌ای دارد و چه اثری در اقتصاد فرهنگ و پویایی فرهنگی کشور می‌گذارد.
یک پسر تأکید می‌کند: اقداماتی که برای قدرتمندتر شدن فرهنگ انجام می‌شود، اگر به اقتصاد فرهنگ و توانمندی هنرمندان کمک نکند، نمی‌تواند پایا و مانا باشد. درست است که شاید ما برای انجام برخی کار‌ها برخی اهداف محتوایی را دنبال می‌کنیم و می‌خواهیم پیامی را منتشر کنیم، اما پیام هم در کوتاه مدت نمی‌تواند تأثیرگذار باشد و باید به صورت بلندمدت روی آن کار شود، برای تحقق آن نیز باید با کسانی که همواره پای کار هستند همکاری کرد.