کاظم کلانتری | شهرآرانیوز - این هفته آخرین ماه کامل فصل تابستان در آسمان می‌درخشد و با فرارسیدن اعتدال پاییزی وارد فصل برگ‌ریزان می‌شویم. برای مردم نیم‌کره شمالی زمین (ازجمله ما ایرانی‌ها)، چهارشنبه این هفته تابستان به پایان می‌رسد؛ کم‌کم روز‌ها کوتاه‌تر می‌شوند و با فرارسیدن اعتدال پاییزی، هوا رو به سردی می‌رود و درختان تغییر رنگ می‌دهند.
این هفته ماه کامل در بعدازظهر روز دوشنبه به کامل‌ترین مرحله خود می‌رسد، ولی برای چند روز می‌توانیم آن را به‌صورت بزرگ و درخشان ببینیم. درواقع ماه در یکشنبه ۹۸ درصد، در دوشنبه و سه‌شنبه ۱۰۰ درصد و در چهارشنبه (شب اولین روز رسمی پاییز که به اعتدال پاییزی معروف است) ۹۸ درصد کامل خواهد بود.
اعتدال پاییزی که «هموگان پاییزی»، «سَر میزو» یا «ترازوی تیرماهی» هم گفته می‌شود، در نیم‌کره شمالی، به برابری شب و روز گفته می‌شود؛ یعنی اندک‌اندک خورشید از خط وسط یا محور صفحه استوای زمین به‌سمت جنوب آسمان می‌رود. (nj.com) وقتی در نیم‌کره شمالی اعتدال پاییزی است مردم در نیم‌کره جنوبی اعتدال بهاری دارند. اعتدال پاییزی در نیم‌کره شمالی هم‌زمان با آغاز فصل پاییز است که در خراسان به آن «سر میزو» می‌گویند.
بهترین زمان برای دیدن ماه شب چهارده صفر (شهریور/سپتامبر) زمانی است که ماه در بعدازظهر دوشنبه شروع به طلوع می‌کند؛ تقریبا ۲۰ دقیقه بعد از غروب خورشید یعنی ساعت ۵۰: ۱۸.
ماه کامل امسال در شب ۲۹ شهریور (دو روز قبل از رسیدن پاییز) ظاهر می‌شود. پارسال ماه کامل در روز اول پاییز ظاهر شد.
بزرگ‌تر دیده‌شدن ماه کامل به این دلیل است که ماه به زمین نزدیک‌تر است؛ مانند سال ۲۰۱۵ که نزدیک‌ترین و بزرگترین ابرماه سال دیده شد. ماه در نزدیک‌ترین نقطه خود به زمین، حدود ۲۲۶۰۰۰ مایل (۳۶۳۷۱۱ کیلومتر) از زمین فاصله دارد. (npr.org)
فاصله ماه «درو» یا ماه کامل سپتامبر از زمین هر سال متفاوت است. به گزارش EarthSky.org، سال گذشته «ماه برداشت» چندان بزرگ نبود. در سال ۲۰۱۹، ماه کامل دورترین و کوچک‌ترین ماه کامل آن سال محسوب می‌شد.
معروف است که ماه برداشت با بالا آمدن، رنگ نارنجی به خود می‌گیرد. این امر به این دلیل اتفاق می‌افتد که وقتی به افق نگاه می‌کنید، نه به بالای سر، به ضخامت بیشتری از جو زمین نگاه می‌کنید.
برخی قبایل بومی آمریکا ماه کامل سپتامبر را «ماه جو» می‌نامند، زیرا زمان برداشت و آسیاب جو رسیده است. این رویداد قمری برای کشاورزان کمی نور اضافی هم برای برداشت محصولات فراهم می‌کرد.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران هم درباره شروع پاییز در ایران قدیم گفته است: «ایرانیان از گذشته‌های دور با دقت زیادی موقعیت ماه را محاسبه می‌کردند و حتی تا قبل از عصر هخامنشی آغاز سال، پایان فصل تابستان و شروع فصل پاییز بود، زیرا بیشتر مردم به کشاورزی مشغول بودند و با جمع‌آوری محصولات در پایان فصل تابستان، خود را آماده کشت پاییزی می‌کردند و اول مهر و آغاز پاییز را آغاز سال می‌دانستند.»
وب سایت space درباره اعتدال پاییزی در بین مردم دنیا نوشته است: «ماه کامل سپتامبر در قبیله «اوجیبوه» در منطقه دریاچه‌های بزرگ به‌عنوان «ماه برگ‌ریزان» شناخته می‌شد، در حالی که مردم منطقه «انتاریو» کانادا این ماه را «ماه جفت‌گیری» می‌گفتند، زیرا سپتامبر زمانی است که بسیاری از حیوانات، به ویژه گوزن‌ها، جفت‌گیری را آغاز می‌کنند.
راهنمای جامع تماشای بارش شهابی برساوشی