شکیبا افخمی‌راد | شهرآرانیوز - جواد اردکانی، سینماگر مشهدی را که از فیلم‌سازان دغدغه‌مند دفاع مقدس به شمار می‌رود بسیاری با دو فیلم «به کبودی یاس» و «شور شیرین» می‌شناسند. آثاری که تولیدشان به حدود ۱۱ سال پیش بر می‌گردد، اما با توجه به روایتشان از زندگی و دلاوری‌های شهدا همچنان مورد توجه هستند.
اردکانی بعد از ساخت این دو فیلم در دهه هشتاد، دیگر فیلم سینمایی نساخت تا اینکه سال گذشته و در دوران کرونا فیلمی به نام «بانکزده‌ها» را جلوی دوربین برد. فیلمی که فضایی متفاوت با آخرین آثارش دارد. این سینماگر همچنین سابقه ساخت آثار تلویزیونی با محوریت دفاع مقدس را در کارنامه خود دارد که شاخص‌ترین آن‌ها مجموعه تلویزیونی «نوش‌دارو» است. این سریال با بازی هدایت هاشمی، بازیگر خراسانی، رضا فیاضی، اصغر همت و امیرعلی نبویان محصول سال ۱۳۹۲ است.
سریالی که تلاش شش نیروی جهاد سازندگی را روایت می‌کند که در زمان جنگ در جبهه سنگر سازی می‌کردند و پس از پایان جنگ هم همچنان روحیه جهادی خود را حفظ کرده‌اند. هم‌زمان با هفته دفاع‌مقدس به سراغ این سینماگر مشهدی رفته‌ایم و با او که از سنگ‌اندازی برخی از مسئولان در مسیر ساخت فیلم‌های دفاع مقدسی گله دارد، گپ‌وگفتی درباره کم‌توجهی به ساخت فیلم‌هایی با محوریت شهدا و همچنین حضور فیلم‌سازان نسل جوان در ژانر سینمای دفاع مقدس داشته‌ایم که پیش روی شماست.
فیلم «به کبودی یاس»
جواد اردکانی، درباره کم بودن تولیدات سینمایی با محوریت معرفی و زندگی شهدا می‌گوید: عوامل متعددی در این باره وجود دارد. به طور مثال بسیاری از مدیران فرهنگی اولویتشان حمایت از ساخت فیلم‌هایی با این موضوع نیست، نهاد‌های نظامی دراین‌باره همکاری نمی‌کنند و خیلی از سینماگران هم آن‌قدر در تولید فیلم‌های دفاع مقدسی اذیت شده‌اند که انگیزه‌ای برای ادامه حضور در این عرصه ندارند. اما یک دلیل بسیار مهم‌تر از همه این موارد وجود دارد که تا به امروز به آن پرداخته نشده است.
او توضیح می‌دهد: سینما عرصه عرضه و تقاضای یک محصول فرهنگی است. به هر میزانی که تقاضا وجود داشته باشد، تولید انجام می‌شود و اگر تقاضا وجود نداشته باشد، تولیدی هم صورت نمی‌گیرد. مخاطبان تولیدات فرهنگی سلایق مختلفی دارند و هرکدام برای دیدن فیلم‌های مورد علاقه‌شان به سینما می‌روند. در این بین برخی ادعا می‌کنند که به فیلم‌های ارزشی و دفاع مقدسی علاقه دارند، اما این افراد فقط حرف می‌زنند و اصلا برای خودشان هیچ وظیفه‌ای به عنوان مخاطب قائل نیستند که بلیت فیلم‌های دفاع مقدسی را خریداری کنند و در سالن بنشینند و به اندازه خودشان به تولید فیلم‌های این‌چنینی در قدم‌های بعدی کمک کنند.
به گفته این فیلم‌ساز، اگر تنها بخشی از مردمی که پای کار دفاع مقدس و انقلاب ایستاده‌اند، به عنوان مخاطب و بیننده به سینما بروند، رقمی از فروش فیلم حاصل می‌شود که بدون حمایت دولت و هر نهاد دیگری، بخش خصوصی را برای ورود به حوزه ساخت آثار دفاع مقدسی ترغیب می‌کند. او همچنین یادآور می‌شود: من به عنوان فردی حزب‌اللهی باید خودم را مکلف بدانم زمانی که فیلم دفاع مقدسی اکران می‌شود به‌جز آنکه چقدر این فیلم شاهکار باشد یا نه، به سینما بروم و آن را تماشا کنم تا این موضوع از بدنه تولیدات سینما حذف نشود. اما متأسفانه کمتر کسی برای خودش چنین تکلیفی قائل است.
اردکانی، همچنین درباره حضور نسل جوان در عرصه فیلمسازی دفاع مقدس می‌گوید: جوان‌هایی که جنگ را تجربه نکرده و مشاهدات و اطلاعات مستقیمی ندارند، باید با تحقیق بیشتر، خودشان را به زندگی آدم‌های نسل جنگ نزدیک کنند و بعد سراغ ساخت فیلم‌های دفاع مقدسی بروند. به گفته او، اگر فیلم‌سازان فضا و کسانی که در دوران جنگ زندگی کرده و به جبهه رفته‌اند را درک نکنند، نمی‌توانند فیلم خوبی در حوزه دفاع مقدس بسازند.
این فیلم‌ساز یادآور می‌شود: ما به‌جز کتاب‌هایی که با محوریت خاطرات جنگ چاپ شده و دردسترس مردم قرار گرفته است، هیچ مرکز تحقیقاتی فعالی نداریم که در ساخت آثار هنری و ادبی به فعالان دفاع مقدس کمک کند و به آن‌ها خدماتی ارائه دهد تا از لحاظ شناخت آدم‌ها و فضای آن زمان به نقطه مطلوبی برسند. به نظر او، اگر نسل جدید تحقیقات لازم را انجام دهند و به فهم و شناخت مناسبی برسند حتما می‌توانند در این عرصه کار‌های بزرگی انجام دهند.
اردکانی همچنین خاطرنشان می‌کند: در میان جوانان افراد معتقدی هستند که به ساخت آثار دفاع مقدس علاقه دارند و از انگیزه کافی هم برخوردار هستند. اما متأسفانه این جوانان باانگیزه به حال خود رها شده‌اند و مورد حمایت قرار نمی‌گیرند.
این کارگردان همچنین به سوژه‌های مغفول‌مانده در حوزه فیلمسازی دفاع مقدس اشاره می‌کند: سوژه دفاع مقدس برای فیلمسازی بسیار گسترده است و داستا‌ن‌هایش از دورترین روستا‌ها و شهر‌های ایران به خط مقدم کشیده می‌شود. بسیاری از این قصه‌ها هنوز واکاوی نشده‌اند.
به باور او، در ابتدا باید محققان به سراغ سوژه‌های جدید بروند و بعد تولیدات تصویری وارد کار شوند. اردکانی یادآور می‌شود: آثاری که در زمینه ادبیات دفاع مقدس تولید شده بسیار ارزشمند است، اما به نسبت آنچه که باید انجام می‌شده، کافی نیست. ادبیات باید در پیدا کردن و بیان سوژه‌ها پیشگام باشد تا سینماگر با اتکا و پشتوانه آن بتواند پا در عرصه فیلمسازی دفاع مقدس بگذارد.