به گزارش شهرآرانیوز؛ اگرچه طالبان بر خاک افغانستان مسلط شده و دولت موقت تشکیل داده است، با توجه به اینکه از جانب کشور‌های مختلف به رسمیت شناخته نشده است و همچنین به دلیل وجود مقاومت در خاک افغانستان علیه طالبان، هنوز آینده سیاسی این کشور همسایه، مشخص نیست.
در این شرایط، موضع رسمی اعلامی ایران درباره این کشور همسایه، ضرورت تشکیل دولت فراگیر ملی در افغانستان متشکل از همه گروه‌ها و اقوام است و تا آن زمان، حفظ حداقل روابط با طالبان با توجه به مقتضیات عالم سیاست در دستور کار قرار گرفته است.
سفر اخیر استاندار خراسان رضوی به افغانستان و دیدار با چهار تن از وزرا، معاون وزیر امور مالی و رئیس گمرکات دولت طالبان نیز در همین راستا قابل تحلیل است.
با این حال، این سفر و نحوه مواجهه دولت ایران با تحولات افغانستان، با واکنش‌های مختلفی در شبکه‌های اجتماعی رو به رو شده است. در این شرایط، تحلیلگران سیاسی می‌کوشند به تشریح شرایط موجود بپردازند.
جلیل رحیمی جهان آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در گفتگو با «جمهوریت» و در پاسخ به برخی انتقادات در این زمینه، اصل انجام این سفر و مواردی از این دست را «رفتار‌هایی در چهارچوب سیاست‌های کلان تعیین شده توسط نهاد‌های بالادستی در عرصه سیاست خارجی» خواند و گفت: هر گونه مراوده با کشور‌های خارجی در هر سطحی، بر اساس اصول و راهبرد‌هایی است که نهاد‌های سیاست خارجی بالادستی از جمله وزارت امور خارجه، شورای عالی امنیت ملی و مجلس تعیین تکلیف می‌کنند.
وی با اشاره به راهبرد‌های ایران در زمینه ارتباط با طالبان به عنوان دولت مستقر در افغانستان گفت: در استان خراسان رضوی از طریق مرز دوغارون با افغانستان مراودات زیادی برقرار است و روزانه صد‌ها فرد از این مرز تردد می‌کنند و بالغ بر ۴۰۰ کامیون بار جابه جا می‌شود. در شرایط فعلی ما چاره‌ای به جز ادامه مراوده با دولت مستقر در افغانستان نداریم؛ علاوه بر اینکه از روزی که طالبان بر سر کار آمده است، مشکل خاصی نیز با طالبان نداشته ایم.
رحیمی جهان آبادی با اشاره به تجربیات شخصی اخیر خود افزود: خود من دو هفته پیش در منطقه بودم و با تعداد زیادی از رانندگان و کارکنان گمرک صحبت کردم و تا امروز هیچ چالش و مشکلی از جانب طالبان برای شهروندان ما ایجاد نشده است. حتی در مسیر تردد دوغارون به هرات، بسیاری از پول‌های اضافه‌ای که کارکنان گمرک در دولت قبل یا پلیس قبلی در این کشور دریافت می‌کردند، طبق اظهارات رانندگان خیلی کمتر شده است و دیگر رشوه‌ای دریافت نمی‌شود. در مرز دوغارون امنیت و مراودات خوبی با رانندگان ما برقرار است. برخی از اهالی مناطق ما اقوامی در افغانستان دارند و به این کشور تردد می‌کنند و متقابلا افرادی از افغانستان برای امور درمانی یا کار‌های دیگر به ایران می‌آیند؛ بنابراین ما به امنیت در مرز‌ها و تردد کامیون دار‌ها نیاز داریم.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: سفر استاندار خراسان رضوی به افغانستان بر اساس این مسائل صورت گرفت. این سفر لازم و واجب بود و می‌تواند مراودات ما و افغانستان را بهبود ببخشد. بر اساس گفته‌های فرماندار تایباد که اخیرا اطلاعاتی را در اختیار بنده گذاشتند، با نیرو‌های مرزی طالبان مراوداتی برای بهبود روابط تجاری داشته اند و تا امروز هم نتیجه این گفتگو‌ها خوب‌بوده است.
حجت الاسلام غلامرضا مصباحی مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، در گفتگو با «ایلنا»، درباره انتقادات بسیاری که به نحوه موضع گیری و واکنش ایران درخصوص طالبان و تحولات افغانستان در فضای مجازی کشورمان مطرح است، گفت: گاهی برخی در کشور مطرح می‌کنند که چرا ایرانی که به سوریه و عراق رفت، در افغانستان ورود پیدا نمی‌کند. به نظرم توجه ندارند که سیاست ما ورود به سایر کشور‌ها نیست و حضور در عراق و سوریه، حضوری مبنی بر دعوت دولت این کشورهاست.
در افغانستان دولت مستقری که بود، از ما چنین درخواست و دعوتی به عمل نیاورده بود؛ چه بسا اگر دعوت می‌کرد مسئله متفاوت بود. ایران به هیچ کشوری بدون دعوت دولت مستقر ورود نمی‌کند و در نتیجه این انتظار غلط است.
اما اینکه اکنون ما درقبال افغانستان چه وظیفه‌ای داریم، به نظر من با توجه به اینکه افغانستان همسایگانی دارد و هر یک از این همسایگان نسبت به دولت آینده این کشور نظر دارند، چنین کاری باید با یک مشورت جمعی میان کشور‌های همسایه افغانستان رقم بخورد. اتفاقی مانند تشکیل جلسه میان چهار کشور همسایه افغانستان که در حاشیه نشست سران شانگ‌های انجام شد و بیانیه هم صادر کردند.
بهترین کار همین است، یعنی این چهارکشوری که همسایه افغانستان هستند و هراتفاقی در این کشور رخ بدهد ممکن است روی اوضاع و احوال آن‌ها هم تأثیرگذار باشد، درباره آینده افغانستان به صورت جمعی تصمیم گیری کنند، نه به این صورت که هرکشوری بخواهد به تنهایی وارد میدان شود. وی افزود: مقوله حمایت از احمد مسعود نیز همین است. گروهی در یک استان یا ایالت توانسته اند کم و بیش مقاومت کنند؛ بالطبع این مقاومت ممکن است مورد تأیید قرار بگیرد، اما بنا نیست که این تأیید یک تأیید تحریک کننده باشد. چون ما در همسایگی افغانستان هستیم و در گذشته هم از حضور طالبان صدمه دیده و شهید داده ایم و به کنسولگری ما تعرض شده است، تحریک طالبان را به صلاح کشور نمی‌بینیم.