تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ حتی مدرسه رفتن با این سیستم آموزشیِ پر از ایراد به نظرشان فایده چندانی ندارد، چه برسد به اینکه به خاطرش بچه‌ها را هم به واکسن زدن وادار کنند. پشت پرده رضایت تعدادی دیگر از والدین هم در حقیقت، کلافگی از حبس خانگی فرزندان و پناه بردن به تنها راه چاره، یعنی تزریق واکسن است. هرکدام به نوعی ناچارند، اما از این اصرار راضی نیستند.
چندهفته‌ای از اعلام خبر واکسیناسیون دانش آموزان ۱۲ تا ۱۸ ساله گذشته و عده ایی را که از ترس ابتلا به کرونا هرروز و هرشب انتظار ورود واکسن را می‌کشیدند، خوشحال کرده است، اما برای آن دسته که در تزریق واکسن حتی برای خودشان هم تردید دارند چنین خبری اصلا خوشایند نیست.
اگرچه وزارت آموزش وپرورش اعلام کرده «هیچ شرطی برای واکسینه شدن دانش آموزان به منظور حضور در مدرسه وجود ندارد و تزریق برای دانش آموزان کاملا اختیاری است.» و از سوی دیگر روند نزولی آمار کرونا به طور کلی نشان می‌دهد که بازگشایی مدارس حداقل باعث ایجاد تنش در آمار‌های این بیماری نشده، اما شنیدن این خبر هم از نگرانی برخی والدین کم نکرده است و همچنان برخی برای واکسیناسیون فرزند خود و حضور در مدرسه تردید دارند.
دخترش هلیا کلاس نهم است و انسیه از آن مادران حساسی بوده که به قول خودش نگذاشته آب در دلش تکان بخورد و حالا به شدت نگران عوارض واکسن است؛ «من و شوهرم بعد از ۸ سال دوا و درمان و هزینه بچه دار شدیم و همین یک فرزند را داریم. به ما حق بدهید که از واکسن زدن او نگران باشیم. من در همه این یک سال ونیم دخترم را در خانه نگه داشتم و خداراشکر هیچ کدام بیمار نشدیم و می‌توانم یک یا دو سال دیگر هم او را در خانه نگه دارم، اما دلیل اصرار به واکسیناسیون و بازگشایی فوری مدارس را درک نمی‌کنم.ای کاش بگذارند باز هم خودمان انتخاب کنیم که فرزندمان را به مدرسه بفرستیم یا خیر.»
مهدی رجب پور، پدر ستایش و سامان است که هردو دانش آموز ابتدایی هستند. ستایش امسال کلاس اول است و بدون تزریق واکسن چندروزی را با مادرش به مدرسه رفته است که هم فضای آنجا را ببیند هم معلم و هم کلاسی هایش را بشناسد. مهدی، اما درباره مخالفت با تزریق واکسن فرزندانش می‌گوید: مدت هاست که اخبار واکسن و عوارض آن را در دنیا پیگیری می‌کنم. برای همین به تزریق واکسن‌ها به این سرعت خوش بین نیستم.
پروین گرگانی هم مادر سه فرزندِ پسر است. همه خانواده در یک سال ونیم گذشته دوبار کرونا گرفته اند؛ آن هم از پدر خانواده که عضو کادر درمان است و ناقل ویروس بوده است. ابتلای سخت و بستری شدن او در آی سی یو برای ۲۰ روز باعث شده است او ترس شدیدی از کرونا داشته باشد؛ برای همین حاضر نیست پسرانش را به مدرسه بفرستد؛ «در یک سال ونیم گذشته شیوه نامه‌ها را رعایت کردیم و هیچ کدام از دوستان و فامیل را ندیدیم. بااین همه دو بار مبتلا شدیم؛ چه برسد به اینکه سه فرزندم را هرروز بفرستم مدرسه که دوباره برایمان ویروس بیاورند.»
پروین واکسن زدن را هم قبول ندارد؛ «از روزی که واکسن به دست مردم رسید مدام توصیه می‌کنند که واکسیناسیون به معنی از بین رفتن محدودیت‌ها نیست. در فامیل هم چندنفری را داشتیم که پس از تزریق نوبت اول یا دوم واکسن، کرونا گرفتند و فوت کردند. باوجوداین مسئولان چرا برای واکسیناسیون دانش آموزان عجله دارند؟ اگر واکسن ذره‌ای برایشان خطرناک باشد، ترجیح می‌دهم یک سال بچه هایم ترک تحصیل کنند و درخانه بمانند تا سال بعد شرایط ایمن شود.»
با مادر و پدر آنیسا غفاری در مدرسه آشنا می‌شوم. آمده اند کتاب‌های کلاس ششم دخترشان را از مدرسه قدیمش بگیرند. آن‌ها هم در تزریق واکسن برای دخترشان دودل هستند. مادرش مضطرب‌تر به نظر می‌رسد و توضیح می‌دهد: من و همسرم بعد از تزریق نوبت اول واکسن به کرونای سختی مبتلا شدیم. حالا چه تضمینی وجود دارد که بچه‌ها این طور نشوند. خبر‌ها هم مرگ ومیر این گروه سنی را رد نمی‌کنند. می‌خواهیم منتظر بمانیم تا چندماه آینده که تحقیقات بیشتری درباره اثر واکسن ها، به خصوص سینوفارم انجام می‌شود.
درحالی که نگرانی‌ها از واکسیناسیون دانش آموزان برای برخی از خانواده‌ها جدی است، نهاد‌های مرتبط با این بخش، تمام توان خود را در راستای سازمان دهی و سرعت بخشیدن به این کار بسیج کرده اند.
مهدی مجیدی فرد، ر ئیس اداره اطلاع رسانی آموزش وپرورش استان دراین باره توضیح می‌دهد: بخشی که به حوزه آموزش مربوط می‌شود، همین معرفی دانش آموزان بوده و قرار است از سنین ۱۷ سال به پایین به تدریج واکسینه شوند و پس از آن ارائه کارت واکسن از سوی دانش آموزانی که در مدرسه حضور پیدا می‌کنند، الزامی است.
او در پاسخ به اینکه اگر دانش آموزی پس از تزریق هم تمایلی به آموزش حضوری نداشت چه می‌شود، تأکید می‌کند: درصورتی که با همین سرعت معلمان و اولیا مدرسه، والدین و دانش آموزان واکسن دریافت کنند، حضور نیافتن آنان توجیهی نخواهد داشت و غیبت‌ها باید تعیین تکلیف شود.
به گفته رئیس اداره اطلاع رسانی آموزش وپرورش استان هم اکنون براساس دستورالعمل، مدارس روستایی با کمتر از ۵۰ نفر دانش آموز و مدارس عشایری با رعایت شیوه نامه ها، برگزاری کلاس‌های ۱۵ نفره، زمان تدریس ۳۵ دقیقه‌ای و سه ساعت کلاس در روز از ابتدای مهرماه بازگشایی شده اند. در نواحی شهری هم دانش آموزان پایه اول ابتدایی برای شناخت معلم و فضای مدرسه با شیفت بندی حضور پیدا کرده اند.
به این دلیل که مجیدی فرد مسائل مربوط به نوع واکسن یا زمان بندی دقیق آن را بر عهده معاونت بهداشتی دانشگاه می‌داند گزارش را با گفت وگوی دکتر محمد احمدیان، مدیر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه می‌دهیم. او ضمن اعلام شروع واکسیناسیون دانش آموزان بالای ۱۵ سال از سوم مهرماه یادآورمی شود: ۱۸ ساله‌ها که پیش از این نیز مجاز به دریافت واکسن بودند و اکنون تزریق واکسن برای ۱۵، ۱۶ و ۱۷ ساله‌ها مجاز شده است.
او نیز از نگرانی یا واکسن هراسی والدین خبر دارد، اما به ابلاغیه وزارت بهداشت استناد می‌کند که براساس بررسی‌های علمی و تحقیقات لازم، تزریق سینوفارم را تأیید کرده اند. او می‌گوید: جایگاه ما در حوزه معاونت بهداشتی یک جایگاه اجرایی است، نه علمی، اما این اعلام رسمی یعنی معاونت غذا و دارو و کمیته علمی معاونت بهداشتی وزارتخانه بررسی‌های علمی و رایزنی با دیگرکشور‌ها برای تاییدیه آن را انجام داده اند.
«در هر کشوری صدور تأییدیه دارو‌ها همین فرایند را دارد و به همین دلیل ما بدون نگرانی آن را تزریق می‌کنیم.» مدیر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در ادامه این جمله بازهم نگرانی شهروندان را منطقی می‌داند و می‌گوید: این نگرانی در افراد و گروه‌های دیگر هم وجود دارد. به عنوان نمونه خانم‌های باردار هم چنین نگرانی‌ای داشتند، اما در بین ۹ هزار نفری که تا امروز واکسینه شده اند، هیچ موردی از عوارض پس از واکسن گزارش نشده است.
دکتر احمدیان می‌افزاید: سال تحصیلی پیش رو، متفاوت از سال‌های گذشته است. اکنون دانش آموزانی قرار است به مدرسه بروند که از آموزش‌های مجازی سال گذشته ضربه‌های آموزشی و روحی متحمل شده اند. به همین دلیل همه تلاش ما برای بازگشایی مدارس و ایمن شدن فضای مدرسه خواهد بود.
او از اختیاری بودن تزریق واکسن سخن گفته است، اما درعین حال از چرخه‌ای می‌گوید که برای حفظ سلامت جامعه اهمیت دارد؛ «اراده برای واکسن اختیاری است، اما کسانی که بخواهند وارد محیط آموزشی شوند، باید واکسینه شده و بازه زمانی پس از تزریق را هم گذرانده باشند.» او همچنین یادآور می‌شود: دانش آموزانی که تمایل دارند از آبان در کلاس‌ها حاضر شوند، باید بازه ۱۵ روزه پس از نوبت دوم واکسن را سپری کرده باشند. به این ترتیب اگر فردی به طور مثال ۴ مهر نوبت اول و ۴ آبان نوبت دوم را دریافت کرده باشد از ۱۹ آبان ایمن خواهد بود.
دکتر احمدیان در پایان این را هم تذکر می‌دهد که برای پیشگیری از انتظار دانش آموزان و شلوغی در مراکز، ابتدا در سامانه Salamat.gov ثبت نام و درغیراین صورت با دراختیار داشتن مدارک هویتی به نزدیک‌ترین محل تجمیعی واکسیناسیون در محل زندگی خود مراجعه کنید.
برخی از مخالفان واکسیناسیون کودکان و نوجوانان، خود متخصصان این حوزه هستند که این موضوع را از دریچه علمی آن بررسی می‌کنند و شاید صحبت‌های آن‌ها یکی از دلایل استناد والدین باشد. «ما با اصل واکسیناسیون کودکان برای پیشگیری از بیماری‌ها شبیه آنچه همیشه انجام می‌شود به طور کامل موافقیم و والدین را به انجام آن تشویق می‌کنیم، اما دلیل مخالفت و نگرانی ما از واکسیناسیون کرونا نبود مطالعات و آمار دقیق در این حوزه است.»
این جمله‌های ابتدایی دکتر مرتضی عبداللهی، متخصص مشهدی اطفال، است که به عنوان یکی از مخالفان اصرار به واکسیناسیونِ زودهنگام کودکان، از صفحه شخصی خود در اینستاگرام استفاده می‌کند. او در توضیح دلایل خود به روزنامه شهرآرا می‌گوید: مطالعاتی که در دنیا برای این سنین انجام شده هنوز کافی نیست و اغلب مطالعات مربوط به بزرگ سالان است.
این متخصص اطفال ادامه می‌دهد: ابتدا باید بررسی شود که پس از تزریق واکسن کرونا در بزرگ سالان عوارضی گزارش شده است یا خیر. اغلب آمار‌هایی که مسئولان می‌دهند، بسیار پراکنده است و به استناد این‌ها نمی‌شود به همه کودکان واکسن تزریق کرد.
دکتر عبداللهی به مسئله هزینه و فایده در تزریق واکسن‌ها اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: اینکه آیا ابتلا به بیماری کرونا در سنین کودکی مشکل جدی ایجاد کرده مهم است، اما در یک سال گذشته هیچ آمار رسمی، علائم بالینی و مشکلات زمینه‌ای درباره تعداد کودکان فوت شده و مقایسه آن با سال‌های گذشته از مراجع ذی صلاح منتشر نشده است.
او بازهم سخنان خود را با این سؤال که «با چه استنادی قصد داریم به کودکان واکسن بزنیم؟» ادامه می‌دهد: درعین حال اگر قرار است مطالعه‌ای در زمینه بیماری کرونا یا اثرگذاری واکسن انجام شود، باید گروه محدود و کوچکی انتخاب شوند و به طور حتم رضایت آگاهانه والدین را داشته باشد. صحبت انتهایی او هم با والدین است: تأکید می‌کنم که ما مطیع قانون هستیم و هرچه اعلام کنند، همان را توصیه می‌کنیم.
درکنار این شنیده‌ها باز سراغی از یک متخصص دیگر مشهدی می‌گیریم که دیدگاهش درباره تزریق واکسن تأیید است و نگرانی‌های والدین را بی دلیل می‌داند؛ زیرا مسئله جان کودکان در میان است. دکتر احمد شاه فرهت، استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد و فوق تخصص کودکان، با توصیه به والدین دلایل این تأکید را می‌شمارد: به سه دلیل کودکان هم باید واکسینه شوند. اول پیگشیری از مرگ ومیر در این سنین که آمار خیلی زیادی در کشور و همچنین در استان دارد؛ دوم کاهش شدت بیماری کرونا در این گروه سنی و سوم حضور در مدرسه و حذف آموزش مجازی و جبران افت شدید تحصیلی را امکان پذیر خواهد کرد.
وی شدت بیماری در کودکان را هم فراوان می‌داند و می‌افزاید: علاوه بر آمار مرگ ومیر عوارض قلبی، ریوی، مغزی و گوارشی هم در کودکان زیاد دیده می‌شود؛ برای همین توصیه می‌کنیم که واکسن بزنند.
به گفته این فوق تخصص کودکان، بروز عارضه‌هایی همچون عقیم شدن و نازایی در کودکان به صورت علمی اثبات نشده و تنها حاصل تصورات نادرست مردم است.
فرهت این را هم تأکید می‌کند که توصیه به تزریق واکسن برای ۱۲ تا ۱۸ ساله هاست؛ زیرا هنوز تأییدیه ایی برای سنین ۶ تا ۱۲ سال داده نشده، اما ممکن است به زودی درباره آن تصمیم گیری شود. عضو هئیت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد درباره اثرگذاری واکسن‌ها به ویژه سینوفارم اضافه می‌کند: هدف از تزریق واکسن سلامتی بچه هاست. اغلب این واکسن‌ها هم بیش از ۹۰ درصد مؤثر هستند و از ۹۱ درصد به بعد از شدت بیماری کرونا و مرگ ومیر کودک پیشگیری می‌کنند که بسیار مهم است.
فرهت عوارض پس از تزریق واکسن را همچون بزرگ سالان درد و تورم پس از تزریق اعلام می‌کند و می‌گوید: ممکن است کسالتی بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از آن یا حساسیت‌های خفیف هم گزارش شود که مورادی بسیار کم، خیلی خفیف و گذراست و مشکلی برای سلامتی ایجاد نخواهدکرد.
پشت پرده واکسیناسیون کودکان سؤالات فراوانی نهفته است که هیچ مقام مسئولی به درستی به آن پاسخ نمی‌دهد تا خانواده‌های نگران را قانع کند.
با همه این گفته و شنیده‌ها سردرگمی برای تصمیم گیری در میان والدین طبیعی است. ترسی وجود آن‌ها را فراگرفته که دوسویه است. از یک سو ترسیدن از ابتلا به کرونا و یادآوری معجزه واکسن است که قرار است آن‌ها را به زندگی بازگرداند و از سوی دیگر نگرانی از کم و کیف همان معجزه است که هزارویک حرف و حدیث درباره میزان اثرگذاری و عوارض احتمالی اش هرروز منتشر می‌شود.
***
گودرزی، سرپرست دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده است: تا روز شنبه گذشته، چهار میلیون و ۱۰۰ هزار دانش آموز در کشور واکسن را دریافت کرده اند؛ یعنی بیش از ۵۰ درصد دانش آموزان واکسینه شده اند. واکسینه شدن دانش آموزان باعث ایمنی بیشتر خانواده‌ها در برابر کرونا می‌شود و با بازگشایی مدارس در نیمه آبان خانواده‌ها نگرانی کمتری را تجربه خواهند کرد.
احتمالا منظور سرپرست دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش و پرورش افرادی است که حداقل یک نوبت واکسن دریافت کرده اند، زیرا مسعود یونسیان، اپیدمیولوژیست و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، در گفت وگوی ویژه خبری روز ۲۴ مهرماه اعلام کرد که با توجه به آمار ثبت شده تا امروز ۳۵ درصد از افراد بالای ۱۲ سال هر دو نوبت واکسن را دریافت کرده و بقیه فقط یک نوبت دریافت نموده اند.
خراسان رضوی بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار دانش آموز در مقاطع مختلف تحصیلی دارد که زیر نظر ۹۰ هزار نیروی فرهنگی تحصیل می‌کنند. این استان ۹ درصد جمعیت دانش آموزی و ۸ درصد جمعیت فرهنگیان کشور را دارد. صفدر سلطانی، معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی، دیروز در نشست خبری‌ای که به مناسبت هفته تربیت بدنی و سلامت برگزار شد، اطلاعاتی درخصوص واکسیناسیون دانش آموزان ارائه کرد.
با توجه به بازگشایی تدریجی مدارس برای آموزش حضوری، روند انجام واکسیناسیون نیز سرعت خوبی به خود گرفته است. تاکنون ۷۵ درصد از دانش آموزان و ۹۱ درصد فرهنگیان استان نوبت نخست واکسن مقابله با کرونا را دریافت کرده اند.
تاکنون ۸۴ هزار و ۲۹۴ نفر از فرهنگیان استان، معادل ۹۱ درصد نوبت اول و ۵۴ هزار و ۳۳ نفر، معادل ۵۸ درصد نوبت دوم واکسن کرونای خود را دریافت کرده اند. در بخش واکسیناسیون دانش آموزان نیز که از مهرماه آغاز شد و از هفته گذشته سرعت بیشتری گرفت و شامل افراد ۱۲ تا ۱۸ سال می‌شود، از مجموع ۵۵۳ هزار و ۴۷۰ هزار دانش آموز متوسطه اول و دوم استان، تا کنون ۴۰۸ هزار و ۹۵۵ نفر واکسن نوبت نخست را تزریق کرده اند. به این ترتیب حدود سه چهارم دانش آموزان استان واکسن زده اند و به فاصله کمتر از یک ماه نوبت دوم آن را نیز دریافت خواهند کرد.
همچنین پوشش ۹۱ درصدی فرهنگیان نشان از استقبال آنان دارد و سایر افراد باقی مانده نیز احتمالا تاکنون یا درگیر بیماری بوده اند یا هنوز برای دریافت واکسن مراجعه نکرده اند، اما روشن است تا کنون دستورالعملی برای منع حضور افرادی که واکسن دریافت نکرده اند در کلاس درس اعلام نشده است. برای دانش آموزان نیز شیوه نامه‌ای داده نشده است، اما پیش بینی می‌شود تا پایان آبان بخش زیادی از دانش آموزان نوبت دوم واکسن خود را نیز دریافت کرده باشند.