مسعود سلطانی | شهرآرانیوز؛ کاهش درآمد‌های نفتی و تحریم‌های اقتصادی باعث شده است در سالیان گذشته درآمد‌های دولت کاهش پیدا کند و از این رو این نهاد به فکر کاهش هزینه‌های خود بیفتد. نمود این سیاست را طی سالیان در قانون برنامه وبودجه دیده ایم؛ آنجا که خط خوردن ردیف‌های مختلف بودجه ای، آخرین راهکار دولت برای کاهش هزینه‌ها بوده است.
«بودجه زیارت» یکی از همان ردیف‌هایی است که هرساله سخن از حذف آن به میان می‌آید. در بودجه سال جاری، این ردیف در سقف دوم بودجه وارد شد؛ به این معنا که اگر درآمد دولت محقق شد، این بودجه تخصیص یابد که هنوز هم خبری از تخصیص به میان نیامده است.
اکنون، اما بررسی‌ها حکایت از حذف کامل این ردیف از بودجه سال ۱۴۰۱ دارد، این درحالی است که اغلب کارشناسان شهری و حتی مسئولان دولتی اذعان دارند که باید به مشهد به عنوان یک جهان شهر مذهبی که میزبان زائران میلیونی از سراسر ایران و جهان است، نگاهی ویژه بشود.
البته این قصه تکراری است و مختص بودجه سال آینده نیست. ردیف بودجه زیارت در سال‌های گذشته نیز با بی مهری‌های فراوان روبه رو شد. این ردیف در سال ۹۹ از تقویم بودجه حذف شد و همچنین در سند بودجه سال های۹۷ و ۹۸ فقط مبلغ ۱۵میلیارد تومان روی کاغذ نوشته شد، ولی یک ریال از آن تخصیص پیدا نکرد، با این حال اغلب کارشناسان و مسئولان استانی معتقدند بودن این ردیف در قانون برنامه وبودجه، بهتر از حذف کلی آن است، حتی اگر این بودجه به طورکامل تخصیص پیدا نکند.
نایب رئیس مجلس که به تازگی مهمان جلسه علنی شورای اسلامی خراسان رضوی بود، قول مساعد داد که مجلس برای احیای ردیف بودجه زیارت در قانون بودجه ۱۴۰۱ تلاش کند. علی نیکزاد در توضیح بیشتر گفت: نمایندگان مجلس پیشنهاد‌ها را به کمیسیون‌های مربوط می‌دهند و ۱۵روز بعد بودجه به کمیسیون تلفیق داده خواهد شد و روند تخصصی بررسی بودجه طی خواهد شد و اگر بتوانیم، ردیف بودجه زیارت را به بودجه۱۴۰۱ بازمی گردانیم.
وی ادامه داد: مجلس شورای اسلامی درباره بودجه زیارت، فرهنگ و گردشگری نظر مساعد دارد و همچنین درباره مباحث حاشیه نشینی و حوزه‌هایی که مربوط به پذیرش زائران داخلی و خارجی به ویژه در شهر‌های مشهد و قم است. با این حال صرف احیای بودجه زیارت و بازگرداندن آن به تقویم مالی کشور، نمی‌تواند مشکلی از مشکلات بی شمار شهر مشهد و استان خراسان رضوی را حل کند.
فاطمه رحمانی، نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی، نیز از تلاش نمایندگان این شهر برای احیای بودجه زیارت خبر می‌دهد و به شهرآرا می‌گوید: تلاش می‌شود این بودجه به دلیل جایگاه مشهد و نقش آن در خدمات دهی مناسب به زائران، احیا شود.
همچنین سید عبدا... ارجائی، شهردار مشهد، چند روز پیش با انتقاد از روند تخصیص این بودجه در سال‌های گذشته به ایسنا گفته بود: دولت و مجلس باید به این جمع بندی برسند که امروز هزینه های دولت و هزینه‌های مدیریت شهری در مشهد فقط برای مردم مشهد نیست و مشهد شهری ملی و فراملی است و باید متناسب با آن برایش اعتبار درنظر بگیرند.
دولت و مجلس نباید دربرابر هزینه سالانه حضور ۲۰ تا ۳۰میلیون زائر در مشهد بی تفاوت باشند، آن‌ها باید سهمشان در تامین هزینه‌های مشهد را تقبل کنند که این موضوع مطالبه ما نیز هست.
حسین حسامی، رئیس کمیسیون برنامه، بودجه، فناوری اطلاعات و منابع انسانی شورای اسلامی شهر مشهد، نیز با بیان اینکه درآمد‌های شهر مشهد، محلی، اما هزینه‌ها ملی است، تاکید کرده است: نوع خدماتی که در مشهد داده می‌شود، ملی و بین المللی است؛ این نوع خدمات باید در بودجه ملی دیده شود.
شروع ماجرای بودجه زیارت بازمی گردد به یکی از تاریخ‌های رند دهه گذشته یعنی ۸/۸/۸۸ که جلسه هیئت دولت وقت به منا سبت میلاد امام هشتم (ع) در مشهد برگزار و قرار شد در مدت پنج سال متوالی، سالانه ٢٠٠میلیارد تومان و درمجموع هزار میلیارد تومان به خراسان رضوی اختصاص پیدا کند؛
تصمیمی که اگر اجرایی می‌شد، برای مشهدی‌ها آورده خوبی داشت، ولی متاسفانه فقط سال اول بود که مشهدی‌ها تنها هدف این تخصیص بودند که البته در آن سال هم چیزی حدود ٨٠میلیارد تومان دست استان را گرفت. اما در ادامه با سهم خواهی دیگر استان‌ها از این مصوبه، هرسال از سهم مشهد کاسته شد.
سال دوم اجرای مصوبه با تصویب برنامه پنجم توسعه هم زمان شد و طبق ماده١٢ این قانون، شهر‌های قم و شیراز نیز مشمول دریافت بودجه زیارت شدند.
اما ماجرا به همین جا ختم نشد و سال٩١ یعنی سومین سال اجرای مصوبه، اتفاق تازه تری رخ داد؛ همان موقع یکی از نمایندگان در صحن علنی مجلس، پیشنهادی درباره سهم خواهی تمام استان‌های میزبان امام زادگان از بودجه زیارت مطرح کرد که به مذاق تمام استان‌ها خوش آمد و با موافقت آن‌ها همراه شد.
این موضوع با اعتراض مسئولان وقت استان رو به رو شد، اما تلاش‌های آن‌ها بی نتیجه ماند و طبق مصوبه مجلس، بودجه اندک زیارت میان تمام استان‌های کشور تقسیم شد.
اما این آخرین سرشکنی در ردیف بودجه زیارت نبود؛ به لایحه بودجه سال٩٣ یک بند دیگر هم اضافه شد تا طبق آن، مساجد نیز از بودجه زیارت بهره‌مند شوند.
همچنین طبق قانون، اجازه صرف بودجه زیارت در حوزه‌های فرهنگی وجود نداشت و این بودجه فقط در مسائل عمرانی مرتبط با حوزه زیارت باید هزینه می‌شد.
با این تصمیم ها، ردیف بودجه زیارت به کلی از اهداف اولیه‌ای که بر مبنای آن پایه ریزی شده بود، فاصله گرفت. با پیگیری مسئولان، مشکلات بودجه زیارت مانند سهم خواهی دیگر استان‌ها تاحدودی برطرف شد، اما ابلاغ نشدن اعتبارات مصوب در طول دو سال متوالی و بعد از آن، حذف کلی آن از سند بودجه سال ۹۹ و تخصیص نیافتنش در سال ۱۴۰۰ باعث شد که دیگر امیدی به جای گرفتن این ردیف قانونی در بودجه باقی نماند.