ردیف بودجه ملی مستقل، حق مشهد است
در دومین گفت‌وگوی تفصیلی شهرآرا با اعضای شورای شهر در خصوص مهم‌ترین دغدغه‌های شورای ششم برای پایتخت معنوی ایران و ایجادساختار ثابت برای درآمد پایدار جهت اداره امور این شهر پای صحبت‌های حاجی بگلو، سخنگوی شورای اسلامی شهر مشهد نشسته‌ایم.
مهدی عسکری | شهرآرانیوز؛ در دومین گفت‌وگوی تفصیلی شهرآرا با اعضای شورای شهر در خصوص مهم‌ترین دغدغه‌های شورای ششم برای پایتخت معنوی ایران و ایجادساختار ثابت برای درآمد پایدار جهت اداره امور این شهر پای صحبت‌های حاجی بگلو نشسته‌ایم.
ردیف بودجه مستقل و ملی از جمله دغدغه‌هایی است که در سال‌های گشته نیز مطرح شد، اما به دلیل نبود عزم قابل قبول در میان مسئولان محلی و ملی، تا به امروز به نتیجه و فرجام نرسیده است، با این حال و به گفته سخنگوی شورای اسلامی شهر مشهد، اراده و خواست اعضای شورا بر تحقق و اجابت این خواسته دیرینه برای مشهد است.
موسی الرضا حاجی بگلو از دغدغه‌های دیگری نیز با ما سخن گفت؛ حضور شهردار مشهد در هیئت دولت، انتخاب استاندار خراسان رضوی به عنوان استاندار ویژه و استفاده بیشتر از ظرفیت شورای عالی استان‌ها برای پیگیری مطالبات مشهد از جمله این دغدغه‌ها است.
انتخاب شعار «جهان شهر برکت و کرامت» برای شورای ششم چه فرایندی را طی کرد؟
اعضای شورا نزدیک به ۱۰۰ نام و شعار را برای جمع بندی مطرح کردند، اما همه اتفاق نظر داشتیم که مشهد یک شهر مهم و به لحاظ حضور بارگاه رضوی، شهر مهم جهان اسلام است و اگر نتوانیم نام خوبی برای این شهر و جایگاه امام رضا (ع) انتخاب کنیم، نشان ضعف است. نظرمان این بود که باید نگاهی کلان، ملی و جهانی برای انتخاب نام این شهر مدنظر باشد. درنهایت هم شعاری که انتخاب شد، مقبول همه بود. شعار نهایی هم ترکیبی بود و برای مثال «کرامت» از یک شعار آمد و «برکت» از شعار دیگر.
*معمولا در دوره‌های گذشته شورا، سخنگو فقط برای فاصله دوره انتقالی از دوره قبل به دوره جدید انتخاب می‌شد. در دوره کنونی، اما شاهد ادامه فعالیت عنوان حقوقی سخنگوی شورا هستیم. آیا این عنوان قرار است در ۴ سال پیش‌رو باقی بماند؟
طبق آیین نامه داخلی شورا، رئیس شورا می‌تواند مطالب و مصوبات شورا را به عنوان سخنگو با رسانه‌ها در میان بگذارد، اما اعضای شورا می‌توانند به غیر از رئیس، شخصی را هم از میان خود به عنوان سخنگو انتخاب کنند. تقسیم کار کردیم و قرار شد رئیس شورا موضوع‌های کلی‌تر و سیاست گذاری را پیگیری کند و موضوع سخنگویی و اطلاع رسانی هم بر اساس هم فکری جمعی با همکاران به من واگذار شد. نگاه شورا این است که این رویه همچنان باشد. البته این به معنای الزام به ماندن من در این سمت نیست و به نظر و اجماع همه اعضای شورا بستگی دارد.
*یکی از دغدغه‌های شورای ششم و دوره‌های گذشته شورا این است که مشهد بودجه محلی دارد، اما خدماتی که با این بودجه محلی ارائه می‌شود، ملی است. راهکار‌ها و ابزار‌هایی که این مطالبه درست به پایتخت برسد، چیست؟ در دوره و سال‌های گذشته هم اصحاب رسانه این موضوع‌ها را در استان پیگیری کردند، اما درنهایت به فرجام مهمی نمی‌رسید.
من در ایام انتخابات هم شعارم و هم نگاهم این بود و به این مسئله اعتقاد دارم که در مشهد خدمات ملی و بودجه محلی داریم. با بودجه ۱۸ هزار میلیارد تومان نمی‌شود شهری با ۳.۵ میلیون جمعیت، ۳۰ میلیون زائر سالانه و مشکلات حاشیه شهر را سروسامان داد. وظایف تعداد زیادی از دستگاه‌های اجرایی هم روی دوش شهرداری مشهد افتاده است.
برای مثال محیط زیست استان و شرکت آب منطقه‌ای درباره کشف رود وظایفی دارند، اما شهرداری در این رودخانه هزینه می‌کند. با این حال، شهرداری نمی‌تواند در انتظار همراهی دستگاه‌های متولی و اختصاص بودجه از پایتخت، کار را متوقف کند. درمجموع حرف ما این است که با توجه به گستردگی امور و خدمات ارائه شده در مشهد، با کمک دولت و مجلس باید برای این شهر ردیف بودجه مستقل در بودجه سال آینده تدارک دیده شود. این موضوع هم شدنی است.
ما هم باید از طریق نمایندگان مشهد در مجلس و شورای اسلامی استان برای تحقق این مهم تلاش کنیم. ما حاشیه شهر یک ونیم میلیون نفری و اتباع افغانستانی و مهاجرپذیری زیادی داریم. همه این‌ها برای شهر هزینه ایجاد کرده است. حاشیه شهر در مشهد بسیار سنگین و بزرگ است. با توجه به تأکید و گفتمان مقام معظم رهبری درباره سامان دهی حاشیه شهر، باید فکر کنیم و راهکاری بیندیشیم. راهکار هم همان گونه که گفتم، درنظرگرفتن ردیف مستقل برای این شهر است. با دکتر قالیباف هم در این باره گفتگو کردیم.
نگاه دولت با حضور آیت ا... رئیسی هم به مشهد مثبت است و با شناختی که رئیس جمهور از این شهر دارد، به انجام اقدامات مفید برای مشهد امیدواریم. برخی مطرح می‌کنند که نمی‌شود برای یک شهر بودجه مستقل تعریف کرد، اما مشهد با همه شاخص‌هایی که گفتیم، یک استثناست. می‌توان از همان محل اعتبارات دستگاه‌های استان مثل محیط زیست و خیلی دستگاه‌های دیگر که وظایفشان را شهرداری انجام می‌دهد، بودجه‌ای را برای مشهد در نظر بگیرند.
در بازآفرینی شهری، در ردیف اعتباری حاشیه شهر کلان شهر‌ها و خیلی ردیف‌های دیگر، از محل ارزش افزوده‌ها یا از هر محل دیگری که فکرش را بکنید، می‌شود این ردیف را فراهم کرد. مهم این است که بخواهیم و انجام شود. اکنون در حال پیگیری هستیم و با قوت می‌گویم ان شاءا... این مهم را انجام می‌دهیم تا این ردیف بودجه فراهم شود.
*بر نقد خودم به صحبت شما همچنان هستم و آن هم اینکه از سال ۱۳۹۴ در رسانه‌ها پیگیری‌های فراوانی صورت گرفت تا ردیف بودجه مستقل برای حاشیه مشهد ایجاد شود. آن زمان آقای پژمان فر هم پیگیری کردند و اتفاقاتی هم افتاد، اما این ردیف ادامه نیافت.
نقد شما را می‌پذیرم، اما ردیف بودجه مستقل سالانه در بودجه کشور نبود. آن چیزی که شما پیگیری کردید، برای یک سال بود.
*کاملا برای ردیف بودجه مستقل بود و به عبارتی ردیف ویژه و یک ساله نبود.
نه، تصویب شد، اما ردیف بودجه مستقل نبود. ۲ حالت وجود دارد؛ یا اینکه ردیف بودجه سالانه و مستقل برای مشهد می‌خواهیم، یا اینکه ردیف بودجه کمکی را مدنظر داریم. آنچه شما پیگیری کردید، ردیف بودجه کمکی بود. یک سال آمد و پیگیری شد که مثلا برای سال بعد از آن هم باشداما محقق نشد.
*نه، باز هم تکرار می‌کنم؛ ردیف بودجه مستقل بود. حالا از این بگذریم. درباره بودجه زیارت هم همین رویه بود. سال ۱۳۸۸ بودجه ۲۰۰ میلیارد تومانی مستقل زیارت را به مشهد دادند، اما با شیراز و قم تقسیم شد و بعد هم خیلی از استان‌های دیگر اعلام کردند که ما هم از بودجه زیارت اعتبار می‌خواهیم و سرانجام کار هم قصه پرغصه‌ای شد و مشهد آن گونه که باید و شاید از این ردیف بهره‌مند نشد.
اینجا حرف شما درست است. به عنوان مثال برای شهر مشهد ردیف مستقل باید شماره مشخص داشته باشد. نظر نمایندگان مشهد هم ردیف بودجه دائم بود، اما مهیا نشد. اگر دائم بود، چرا در بودجه سال ۱۴۰۰ گنجانده نشد؟ اسم مشهد باید در برنامه بودجه باشد و در سال‌های بعد هم حذف نشود.
*ردیف بودجه‌های دولتی را که خودتان بهتر در جریان هستید، درنهایت و در بهترین حالت، تخصیص بیشتر از ۶۰ درصد نیست. فرض کنید ۱۰۰ میلیارد هم بدهند، با توجه به شبکه مسائل و مشکلات گوناگون مشهد، مگر چقدرش به این شهر می‌رسد؟
ما به دنبال اعتبار ۱۰۰ میلیارد تومانی برای مشهد نیستیم. دنبال ۲۰ هزار میلیارد تومان هستیم. اگر ۱۰۰ میلیارد تومان باشد که پیگیری نمی‌کنیم.
*تکلیف خزانه را که می‌دانید، خالی است. مطمئن باشید در بهترین حالت و حتی در رؤیایی‌ترین وضعیت ۵۰۰ میلیارد تومان هم نخواهد بود. این درمقابل ۱۸ هزار میلیاردی که می‌گویید برای اداره مشهد کفاف نمی‌دهد، عدد ناچیزی است. چرا موارد دیگر را پیگیری نمی‌کنید؟ برای مثال چرا مانند پیشنهاد مطرح شده مبنی بر ایجاد استانداری ویژه در استان‌های خوزستان و سیستان وبلوچستان، برای خراسان رضوی این پیشنهاد مطرح نمی‌شود؟ از این طریق می‌شود خیلی مطالبات را دنبال کرد.
به دنبال این هستیم که شهردار مشهد هم مانند شهردار تهران در جلسات هیئت دولت شرکت کند. مقدمات کار را شروع کرده ایم. استانداری خراسان رضوی هم باید ویژه باشد، اما من دولت نیستم که پیگیری کنم. وقتی شهردار ما در جلسات هیئت دولت شرکت کند، بهتر می‌توانیم برای بودجه اختصاصی مشهد به نتیجه برسیم.
*فکر نمی‌کنم در این باره به سرفصل مشخصی برسیم و برای مشهد ردیف بودجه ویژه‌ای اختصاص بدهند.
شما می‌گویید این بودجه با توجه به وضعیت دولت که مناسب نیست، تحقق پذیر نیست. من هم قبول دارم. دولت گذشته خوب عمل نکرد تا بتوانیم تصمیمات خوبی بگیریم. بگذارید مثالی بزنم؛ برای نگهداری جنگل گلستان در هر سال به طور میلیاردی هزینه می‌شود. در مشهد هم ردیف‌های این چنینی برای برخی دستگاه‌ها وجود دارد، اما شهرداری وظیفه آن دستگاه را انجام می‌دهد. می‌توانند بخشی از این بودجه را در اختیار ردیف موردنظر ما قرار بدهند. در ردیف بودجه سازمان‌های آتش نشانی کشور ۱۰۰۰ میلیارد تومان پیش بینی شده است.
سهم مشهد کجاست؟ آن ردیف اگر شکل بگیرد، ما می‌توانیم بگوییم سهم ما را مستقیم در ردیف بودجه شهرداری مشهد بگنجانند. سازمان‌های پسماند در سازمان شهرداری‌ها و همیاری‌های کشور ۳۰۰۰ میلیارد تومان بودجه دارد. اگر ردیف مستقل داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم سهم مشهد را از آن ردیف کم و به این ردیف بودجه مستقل اضافه کنند. مهم این است که با صحبت نمی‌توانیم این بودجه را ردیف کنیم و پیگیری مداوم می‌خواهد. آقای پژمان فر تاکنون به صورت جدی پیگیر مشکلات و مسائل مشهد بوده اند. ۲ چهره ملی ما یکی رئیس مجلس و یکی رئیس جمهور است. باید از این ظرفیت برای تحقق ردیف بودجه ملی برای مشهد استفاده کنیم.
*همواره با یک تجربه تلخ روبه رو بوده ایم؛ اینکه دولت‌ها همواره دست در جیب شهرداری‌ها می‌کنند. با تصمیماتی هم که درباره ارجاع بودجه کلان شهر‌ها به تهران گرفته شده است، اگر این مسئله عملیاتی شود، در اداره امور شهر‌ها فاجعه رخ می‌دهد.
در این حوزه هم وارد می‌شویم. یعنی اگر وارد بحث بودجه و ردیف ملی شدیم، به این معنا نیست که ظرفیت شهر را کنار بگذاریم و بگوییم فقط پیگیر بودجه ملی باشیم. مشهد ظرفیت زیادی دارد. درست است که شهر بدهکار است، اما آن قدر ظرفیت دارد که بدهی اش هیچ است. اینکه بگوییم نباید به سراغ دولت برویم هم اصلا درست نیست. دولت‌ها باید حامی و به دنبال مدیریت شهری باشند.
اگر اختیارات مدیریت شهری و همچنین مدیریت یکپارچه شهری افزایش یابد، اتفاقات خوبی رقم می‌خورد. کاری نداریم که دولت گذشته برای مشهد کاری کرد یا نه، اما از این دولت انتظار داریم. مردم به امید کار این دولت پای کار آمدند و دولت خوبی را انتخاب کردند. در همین دولت دیدیم کار از جایی شروع شد که هیچ کس تصورش را نمی‌کرد و رئیس جمهور صبح جمعه در خوزستان بود. از این جمعه‌ها خیلی آمده است که خیلی‌ها در خواب بودند.
اعضای شورا هم واقعا جهادی و پای کار هستند. همکاران ما ساعت ۶ صبح در شورا هستند و بازدید‌های میدانی و نشست‌های گوناگونی دارند و تا ساعت ۱۱ شب پای کار هستند. البته منتی هم نداریم. خادم هستیم و باید وظیفه خادمی را برای مردم به درستی انجام بدهیم.
*این بحثی که گفتید در حال پیگیری هستید تا شهردار مشهد بتواند در جلسات هیئت دولت حضور داشته باشد، سرفصل جدید و امیدوارکننده‌ای است. شاید این تلاش‌ها به شورای ششم نرسد، اما می‌توان با پیگیری، زمینه را برای تحقق آن در آینده فراهم کرد.
نباید انتظار داشته باشیم که در مدت کوتاه چندماهه کار به فرجام برسد. ما تا روزی که هستیم، ردیف مستقل بودجه را پیگیری می‌کنیم. حتی اگر به دوران ما نرسد و بتوانیم برای ۴ سال بعدی هم این کار را به فرجام برسانیم، باز هم خوب است. تلاش می‌کنیم که در همین دوران کار را به پایان برسانیم. برای حضور شهردار هم پیگیری می‌کنیم که فرجام کار در همین دوره باشد و اگر هم نشد، کار برای شورای بعدی راحت‌تر باشد. البته نمی‌شود فقط دست به قلم بشویم و نامه نگاری کنیم. حتما پیگیری هم می‌خواهد، آن هم پیگیری مداوم. اگر این اتفاق صورت بگیرد، ۸۰ درصد مشکلات شهری حل می‌شود.
*پرسشی که مطرح می‌کنم، در مقام تقابل نیست؛ در مقام تعامل بهتر با دولت و ایجاد یک جبهه متحد است، چرا از ظرفیت ایجاد برخی اتحادیه‌ها مثل اتحادیه کلان شهر‌ها استفاده نمی‌کنید؟ در سال‌های گذشته گاهی نشست‌هایی میان کلان شهر‌ها برگزار می‌شد، اما هیچ کدام فرجام خوش و مداومی نداشته و به نتیجه مشخصی هم نرسیده است. شاید بتوان با ایجاد این اجماع به ظرفیت کلان و قدرتمندی برای پیشبرد اهداف کلان برسیم. از این طریق می‌توان به تعامل قدرتمندی هم رسید.
درباره کلان شهر‌ها به دنبال ایجاد چنین تشکلی هستیم و حتی می‌خواهیم این کار را تخصصی‌تر کنیم و حتی کمیسیون‌های تخصصی را هم به این بستر وارد کنیم. می‌توان دست کم هرماه یک بار این کمیسیون را برپا کرد و هربار یک کلان شهر میزبان این نشست باشد. می‌توان دست کم با خروجی مشورتی کار را آغاز کرد و در ادامه به نتایج بهتری هم رسید.
*با ایجاد این نهاد، دولت هم نهادی قدرتمند را روبه روی خود می‌بیند.
بله، درست است، اما ظرفیت کلانی هم به نام شورای عالی استان‌ها داریم که قانون به ما اجازه داده است برخی مطالبات را از طریق این شورا دنبال کنیم.
*اما شورای عالی استان‌ها هم خروجی خوبی برای تصمیمات کلان و به نفع کلان شهر‌ها نداشته است.
چون دولت همراهی نمی‌کرد و کمکی نداشت، این شورا‌ها بیشتر تشریفاتی و نمایشی بود، اما امیدواریم کار این شورا‌ها از حالت نمایشی و تشریفاتی خارج شود. شورای عالی استان یک ظرفیت است که تا حالا در دولت‌های مختلف از آن استفاده نشده است، اما مطمئنم دولت سیزدهم به دنبال کمک و همراهی است.
اگر این اتفاق بیفتد، امیدواریم کار از جنبه نمایشی و تشریفاتی بودن خارج شود. در این شورا ظرفیتی وجود دارد که تاکنون استفاده نشده است. بند ۵ ماده ۸۸ قانون شورا‌ها به روشنی اعلام کرده است که دولت پیش از ارسال بودجه اش به مجلس باید آن را برای بازنگری و اصلاح در اختیار شورای عالی استان‌ها قرار دهد. اگر همین بند قانونی محقق شود، بسیاری از مشکلات حل وفصل می‌شود.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
