ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ دوسه روزی می‌شود که بعضی کارخانه‌ها یا شکر نمی‌فروشند یا قیمت هرکیلو از این محصول را به طور میانگین ۵۰۰ تومان افزایش داده اند. چرا؟ چون قرار است از ۱۳ دی ماه قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده اجرایی شود که براساس آن، قند و شکر از فهرست معافیت‌های مالیاتی خارج می‌شوند.
همین موضوع باعث شده است قبل از اجرای قانون، اثر روانی آن بر بازار حاکم شود و برخی تولید کنندگان به پیشواز گرانی بروند و موجب ناآرامی بازار شوند. شکر که افزایش قیمت داشته باشد، کام بسیاری از شیرینی‌ها هم با گرانی تلخ می‌شود.
آن طور که کسبه بازار مصلی می‌گویند، اگر کارخانه‌ها شکر بفروشند، قیمت روز (۶ دی) هرکیلوگرم از این کالا تا ۱۳ هزارو ۳۰۰ تومان می‌رسد، درحالی که تا سه روز قبل، قیمت آن ۱۲ هزارو ۸۰۰ تومان بوده است و این یعنی حدود ۴ درصد افزایش قیمت در سه روز.
البته در سطح خورده فروشی‌ها قیمت شکر بیشتر از ارقام فوق است. بالاوپایین شدن نمودار قیمتی شکر به عنوان یک کالای اساسی که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر سفره مردم اثرگذار است، ماجرای امروز و دیروز نیست.
درست یک سال قبل در چنین روز‌هایی شاهد کمبود شکر در بازار، جولان دلال‌ها و افزایش قیمت این کالا تا هرکیلوگرم ۸ هزارو ۶۰۰ تومان بودیم. همان موقع در گزارشی با تیتر «تلخند گرانی به شکر» این موضوع را بررسی کردیم.
حالا اگر آن روز‌ها را با روز‌های فعلی مقایسه کنید، شاهد افزایش ۵۵ درصدی قیمت این پرکاربرد در بازار طی یک سال گذشته خواهید بود.
فاز یک مصلی خلوت است؛ خلوت‌تر از سال و ماه گذشته. این موضوع را، هم از روی تعداد و نوع ماشین‌های پارک شده می‌توان فهمید و هم از پالت‌های خالی بار در مغازه ها. نه اینکه فکر کنید کالا و جنس نیست، هست، اما وقتی مشتری نباشد، مغازه دار هم دلیلی برای پر کردن قفسه‌ها و انبار خود نمی‌بیند.
چشممان به شماره غرفه هاست تا همان اول به سراغ یکی از کلی فروشان قدیمی قند و شکر در این بازار برویم، اما جای شکر با برنج و روغن و انواع شوینده‌ها پر شده است.
به حافظه خود شک می‌کنیم و با آقای شکرفروش که ما را از بردن نامش منع کرده است، تماس می‌گیریم. می‌گوید غرفه را به فاز ۲ مصلی منتقل کرده است تا هم اجاره کمتری بدهد و هم فعلا با این وضعیت بازار، نیازی به غرفه و انباری به بزرگی قبلی ندارد. سری به او می‌زنیم تا درباره وضعیت بازار شکر بپرسیم. «ناآرام»، توصیف او در پاسخ به سوال ماست.
او اضافه می‌کند: مدتی بازار بهتر از قبل بود و ثبات داشت، اما برای ناآرام شدن آن یک تلنگر کافی است که این بار خبر حذف قند و شکر از فهرست معافیت از مالیات بر ارزش افزوده باعث ایجاد این بی ثباتی در قیمت‌ها شده است.
سراغ یکی دیگر از فعالان بازار می‌رویم. تابلوی سردر مغازه او جزو تابلو‌های به روزتر و نوتر بازار است؛ «فروشگاه برادران...» مثل خیلی از کسبه دیگر نه می‌خواهد نام خودش در گزارش باشد نه اسم مغازه اش. فکر می‌کند برایش حاشیه درست می‌شود.
او که خودش تولیدکننده قند نیز هست، می‌گوید: هر روز بهانه‌ای برای گرانی وجود دارد. امروز هم موضوع مالیات بر ارزش افزوده که هنوز قانونش اجرا نشده، بهانه‌ای شده است برای گرانی.
این روز‌ها زمینه شکر در بازار کم شده است که علاوه بر این موضوع، عده‌ای خشک سالی و کاهش تولید چغندرقند را نیز جزو علل گرانی بیان می‌کنند، با این همه فعلا وضعیت موجودی کالا در بازار بهتر از پارسال است. این تولیدکننده و فروشنده قند و نبات ادامه می‌دهد: در تولید بسیاری از محصولات غذایی، شکر استفاده می‌شود که تغییر قیمت آن بر هزینه تمام شده این تولیدات نیز اثر می‌گذارد.
ما از قبل هنوز مقداری شکر در انبار داریم و از همان‌ها قند تولید می‌کنیم. اکنون قیمت هرکیلوگرم قند ۱۶ هزار تومان است، اما اگر با قیمت‌های جدید شکر بخریم، طبیعی است که قیمت قند و نبات نیز اضافه شود.
با یکی از کارخانه‌های فروش قند و شکر در خراسان رضوی تماس می‌گیریم. خانمی در واحد فروش پاسخ می‌دهد و می‌گوید: فروش شکر نداریم و در پاسخ چرایی ما با خنده جواب می‌دهد:، چون خودمان لازم داریم.
با دومین کارخانه که تماس می‌گیریم، پس از کلی بوق اشغال، خانمی با عجله قیمت هرکیلوگرم شکر را ۱۳ هزارو ۲۰۰ تومان اعلام می‌کند و حتی نمی‌گذارد سوال بعدی را بپرسیم. فقط تاکید می‌کند: این قیمت امروز است.
شماره یکی از بازاریاب‌های کارخانه قند در مشهد با برندی آشنا را پیدا می‌کنیم و به عنوان خریدار قند فله با هدف بسته بندی، با او تماس می‌گیریم.
باید خریدمان بیشتر از ۲۵۰ کیلوگرم باشد تا قیمت هرکیلو برایمان بدون تخفیف، ۲۳ هزارو ۲۹۰ تمام شود، اما با احتساب تخفیف‌ها قیمت را تا ۲۰ هزارو ۲۶۲ تومان هم می‌توان کاهش داد.
بدون اینکه سوالی بپرسیم، او تاکید می‌کند: «دوسه روزی می‌شود که قیمت شکر به خاطر ارزش افزوده، افزایش یافته و تا ۱۳ هزارو ۴۰۰ تومان هم رسیده است. اگر قصد خرید دارید، دست بجنبانید.» می‌پرسیم: شکر هم فله‌ای می‌فروشید؟ پاسخ منفی است، فقط بسته بندی با برند خود کارخانه موجود است.
طبق اطلاع رسانی سامانه ۱۲۴ قیمت هرکیلوگرم شکر به صورت فله حداقل ۱۲ هزار و ۳۰۰ تومان و حداکثر ۱۴ هزارو ۷۰۰ تومان و شکر بسته بندی ۱۴ هزارو ۲۰۰ تومان درج شده است. بررسی میدانی ما در بازار شکر نشان می دهد که قیمت این محصول با برند‌های مختلف در بازار خرده فروشان مناطق مختلف شهر از این نرخ‌ها بیشتر است.
مثلا قیمت یک بسته شکر یک کیلویی در سوپرمارکتی در خیابان قرنی، ۱۵ هزار تومان و بسته ۶۰۰ گرمی آن در مغازه‌ای دیگر ۱۳ هزار تومان است.
قیمت این محصول در هایپرمارکتی در خیابان خیام جنوبی ۱۸ هزار تومان است و همین محصول با برند مشابه در خیابان احمدآباد، ۲۱ هزار تومان فروش می‌رود. شکر فله در خیابان هاشمی نژاد نیز با قیمتی بین ۱۶ هزار تا ۱۹ هزار تومان فروخته می‌شود.
میانگین قیمت شکر بسته بندی شده در قاسم آباد نیز بیش از ۱۶ هزار تومان است. فروشنده‌ها دلیل این امر را تفاوت قیمت در کالایی می‌دانند که به دستشان رسیده است و با تاکید می‌گویند که براساس فاکتور خرید، کالا را به دست مردم می‌رسانند و اگر گران‌تر از نرخ مصوب است، دلیلش این است که کالا گران به دستشان رسیده است.
مسئولان هم همیشه از نظارت بر بازار و برخورد با گران فروشی می‌گویند، با این حال اگر شکر را بیشتر از نرخ مصوب خریدید (که احتمالش زیاد است)، می‌توانید در سامانه ۱۲۴ شکایتتان را ثبت کنید.
مسئول نظارت و بازرسی محصولات کشاورزی سازمان جهادکشاورزی خراسان رضوی در این باره به شهرآرا می‌گوید: یک گزارش افزایش قیمت شکر در کارخانه با مبلغی حدود ۵۰۰ تومان در هرکیلوگرم داشتیم که مربوط به مشهد نبود، اما در دست بررسی است.
ناصر شعربافیان با اشاره به اجرای قانون واگذاری وظایف و اختیارات بخش کشاورزی به جهادکشاورزی می‌افزاید: در همین راستا، بررسی بازار شکر نیز برعهده جهادکشاورزی است و ما در این مسیر، بازار شکر را بررسی و با هر اقدام غیرقانونی برخورد خواهیم کرد.
مدتی است تولیدکننده‌های شکر درخواست افزایش قیمت دارند، اما تا زمانی که این نرخ‌ها به طور رسمی و قانونی تغییر پیدا نکند، هیچ کس حق افزایش خودسرانه قیمت را ندارد.
نمی‌خواهیم یکه به قاضی برویم. شاید قیمت تمام شده شکر برای تولیدکننده بیشتر از نرخ مصوب است، اما پیش از تغییر رسمی قیمت‌ها و حتی پیش از اینکه قانونی درباره آن‌ها اجرا شود، افزایش قیمت خودسرانه موجب ناآرامی در بازار می‌شود.