محسن موسوی زاده | شهرآرانیوز؛ قدرت خرید چیست؟ آیا قدرت خرید ایرانیان در سال‌های اخیر کم شده است؟ آیا قدرت خرید در خارج از ایران بیشتر است؟ آیا این شاخص نشان‌دهنده فقر، ثروت، فلاکت یا رفاه عمومی است؟ چه چیز قدرت خرید را تعیین می‌کند؟ آیا راهی برای افزایش این قدرت وجود دارد؟ قدرت خرید یک تعریف ساده دارد.
با یک واحد پول (یک دلار، یک یورو، ۱۰۰ هزار ریال) چقدر توان خرید کالا و خدمات دارید؟ البته نه‌فقط یک کالا، بلکه سبدی از جمیع اقلام مصرفی که ملزومات زندگی یک فرد را تامین می‌کند؛ از کرایه‌خانه تاپنیر.
بررسی قدرت خرید مردم ایران در برهه‌های مختلف نشان می‌دهد که جایگاه ایران برخلاف فضای عمومی، دربین کشور‌های جهان، بد نیست. به‌عنوان نمونه چنانچه شاخص تعداد خودرو به ازای هزارنفر را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که تعداد خودرو به‌ازای هزار نفر در ایران، ۲۵۸ دستگاه و نسبت‌به کشور‌های ترکیه (۱۶۲)، مکزیک (۲۵۵)، آفریقای‌جنوبی (۱۲۲) و برزیل (۱۸۸) بیشتر است. همچنین میزان متوسط تعداد خودرو به ازای هزارنفر در دنیا برابر با ۱۶۰ دستگاه است.
ازطرفی اگر متوسط درآمد سرانه هرایرانی برای سال۲۰۲۲ برابر با ۸دلار باشد، برابر با ۲۲۴هزار تومان می‌شود که اگر تقسیم بر ۳هزار تومان در هر لیتر بنزین کنیم، می‌شود ۷۴لیتر بنزین.
یعنی امسال هر ایرانی با یک روز کار می‌تواند ۷۴لیتر بنزین بخرد. متوسط درآمد سرانه ترکیه دوبرابر ایران یعنی ۱۶دلار برای سال۲۰۲۲ است. اگر هر دلار ۱۵لیره باشد، ضرب در هم می‌شود ۲۴۰لیره که اگر آن را تقسیم بر قیمت بنزین ۱۱ لیره کنیم، می‌شود معادل ۲۰لیتر بنزین. به‌عبارتی هر شهروند ترکیه با یک روز کار، امروز می‌تواند ۲۰لیتر بنزین بخرد.
این معادله درباره تمام مواد غذایی هم صدق می‌کند. وضعیت نان و گوشت و... به همین صورت است.
اتحادیه کارگری ترکیه اعلام کرده است که شاخص خط فقر در این کشور برای یک خانواده چهارنفره به ۱۰ هزار لیر و خط گرسنگی به ۳ هزارو ۹۶ لیر رسیده است. اگر قیمت هر لیر را ۲ هزارو ۵۰۰ تومان درنظر بگیریم، به این معناست که خط فقر در ترکیه حدود ۲۵ میلیون تومان است.
خط گرسنگی در این کشور نیز ۷ میلیون‌و ۷۴۰ هزار تومان است. باتوجه‌به اینکه حقوق پایه ترکیه در سال۲۰۲۲ با کسر مالیات ماهانه ۴ هزارو ۲۵۰ لیر تعیین شده است، این رقم نشان می‌دهد که حقوق پایه در این کشور به پول ایران، ۱۰ میلیون‌و ۶۲۵ هزار تومان است.
براساس اعلام عرب اسدی، معاون سرمایه انسانی سازمان اداری‌واستخدامی کشور، میانگین حقوق خالص پرداختی کارمندان زیرمجموعه قوه‌قضاییه، ۷ میلیون‌و ۹۰۰ هزار تومان و کارمندان زیرمجموعه قوه‌مجریه ۷ میلیون‌و ۸۹۰ هزار تومان است. نرخ سبد معیشت در ایران به‌تازگی ۱۱ میلیون تومان اعلام شده است.
برپایه این ارقام، هرچند شکاف زیادی بین حقوق دریافتی و سبد معیشت وجود دارد، این شکاف در ترکیه بسیار بیشتر است. براساس اعلام مرکز آمار اتحادیه اروپا، قدرت خرید در ترکیه ۷۲ واحد است و کشور‌های بوسنی (۴۰ واحد)، آلبانی (۴۳ واحد) و صربستان (۶۲ واحد) قدرت خرید کمتری از ترکیه در اتحادیه اروپا دارند.
همچنین اوکراین (۷۳ واحد) تقریبا مشابه ترکیه است. ازطرفی مقایسه قیمت برق در ایران با قیمت سایر کشور‌های جهان، بیانگر آن است که متوسط هزینه برق خانگی در استرالیا، آلمان، بلژیک، آمریکا، ترکیه و عراق به‌ترتیب ۱۷۸، ۱۶۲، ۱۴۸، ۷۰، ۵۳ و ۶۳ برابر متوسط قیمت برق خانگی در ایران است.
این مسئله سبب شده است نسبت هزینه برق به درآمد دربین ایرانیان، کمتر از سایر کشور‌ها باشد. ممکن است این موضوع برای شما مطرح شود که میزان درآمد کشور‌های گفته‌شده نیز بسیار بیشتر از ایران است و طبیعی است که آن‌ها بهای بیشتری برای برق بپردازند.
در شرایطی که خانوار‌های ایرانی تنها ۲/ ۰ درصد از حقوق ماهیانه خود را برای پرداخت هزینه برق مصرف می‌کنند، خانوار‌های ساکن در ترکیه و عراق مجبور به تخصیص ۶/ ۲ درصد و ۲/ ۳ درصد از درآمد خود برای تامین انرژی برق هستند. در همین راستا، مشخص شده است که استرالیایی‌ها و آلمانی‌ها ۷/ ۱ درصد از درآمدشان را برای پرداخت انرژی برق هزینه می‌کنند. همچنین خانوار‌های انگلیسی ۵/ ۱ درصد از حقوق خود را به پرداخت انرژی برق اختصاص می‌دهند.