شهر هوشمند، شهری است که از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای افزایش بهرهوری عملیاتی، به اشتراک گذاشتن اطلاعات با مردم و بهبود کیفیت خدمات دولتی و رفاه شهروندان استفاده میکند.
مأموریت اصلی شهر هوشمند بهینهسازی عملکرد شهرها و رونق رشد اقتصادی است. همچنین در حال بهبود کیفیت زندگی شهروندان خود با استفاده از فناوریهای هوشمند و تجزیه و تحلیل دادههاست.
در راستای تحقق شهر هوشمند، پایهایترین نیاز در جوامع هوشمند این است که مردم آن شهر هوشمند باشند. مردم هوشمند یعنی اینکه مردم بتوانند با آموزشهایی که دیدهاند، بهراحتی از خدمات هوشمند شهری خود استفاده کنند.
امروزه دولتمردان نیز به این نکته دست یافتهاند که دولت، شهرداری و سایر سازمانها نمیتوانند بهتنهایی با اجرای پروژههای مختلف و بدون در نظر گرفتن نظرات و مشارکت شهروندان، شهری رضایتبخش و با کیفیت بالا مدیریت کنند.
از این رو، یکی از ویژگیهای مدیریت کلانشهرها در دنیای امروز مدیریت مشارکتی و از پایین به بالاست. به این ترتیب، همه ذینفعان شهر از مردم عادی گرفته تا مدیران شهر میتوانند هم در تصمیمگیری هم در اجرا مؤثر باشند و ضمن افزایش سرمایه اجتماعی و حس تعلق، کارآمدی مدیریت شهری نیز افزایش یابد.
این در حالی است که برای دستیابی به این هدف که از اصلیترین ارکان و ابعاد شهر هوشمند به حساب میآید باید برنامهای مدون و اصولی پیاده شود، برنامهای که میتواند یا از سمت دولت اجرا شود یا با توجه به اینکه امروزه استارتآپها قدرت نفوذ بسیار بالایی در اقشار مختلف مردم پیدا کردهاند، بخشی از مسئولیت آن به استارتآپها سپرده شود.
نکته دیگر در بخش مردم هوشمند، آمادهسازی زیرساختهای لازم برای استفاده شهروندان از این خدمات است، زیرساختهایی همچون اینترنت پرسرعت که امروزه با توجه به تلاشهای بسیار زیاد دولت و سازمان فناوری اطلاعات، با پوشش گستردهای در اختیار شهروندان قرار گرفته است.
در نهایت، میتوان به اهمیت چشمانداز در بحث مردم هوشمند اشاره کرد. در واقع، چشمانداز و تصویری از شهر که شهروندان و مسئولان بتوانند با هم به اشتراک بگذارند از بهترین گونههای آگاهیبخشی است که هر سازمانی میتواند به دست بیاورد و از دغدغههای واقعی شهروندان و کمبودهای هر محله آگاهی یابد.
این حجم از اطلاعات باید بهدقت تحلیل و اولویتها مشخص شود. با این روش، مسائل اصلی شهر سریعتر و بهتر برطرف میشود.