دوران پر فراز و نشیب دعوت نبی مکرم اسلام(ع)، مبدا و منشا حوادث مختلفی است که تاریخ اسلام را به یکی از پربارترین دوران های تاریخ جهان کرده است. هنگامیکه به زندگی پیامبر اسلام در عصر جاهلیت نظر می افکنیم، خورشیدی پر نور تر از وجود خدیجه کبری(س) نمی یابیم. همسر وفادار پیامبر را باید از زنان پیشرو در جامعه بدوی عربستان دانست که هم شغل داشت و هم اعتباری فراوان آنهم میان مردان قریش. با این حال، وی آنچنان بلندنظر و دوراندیش بود که صدق و صفای محمد امین را دریافت و بنا بر برخی اقوال، از نبی اسلام(ص) خاستگاری کرد تا یکی از پیوندهای مهم و جریان ساز در تاریخ ثبت گردد.
حضرت خدیجه(س) در پیشبرد اهداف پیامبر مبنی بر دعوت از مردم خود برای گرویدن به اسلام نقشی اساسی داشت. از ایمان قلبی او به همسرش و گام نهادن درمسیر روشن و بی انتهای توحیدی تا بذل ثروت سرشارش در راه تبلیغ دین نو ظهور اسلام برای مردم شبه جزیره عربستان. در واقع مفاهیم فرهنگی، اعتقادی، اقتصادی و اجتماعی در طول زندگی حضرت خدیجه(س) و پیامبر اسلام(ص)، نشان از جایگاه والای این زن متمدن و تاریخ ساز است.
هنگامی که پیامبر در معرض شدیدترین حملات قریش و مشرکان قرار می گرفت، وجاهت و مقبولیت حضرت خدیجه(س) به کمک می آمد و ایشان با تصدیق پیامبر، نه تنها ایشان را آرام می نمود بلکه جامعه را نیز آگاه می ساخت. اهمیت ایشان در جامعه عرب به حدی بود که آنچه می گفت، بار سنگینی را از دوش حضرت محمد(ص) برمیداشت.
حضرت خدیجه(س) از این مقبولیت عمومی، آنهم در جامعه مردگرا و افراطی عرب به شکلی دیگر هم بهره جست و توانست در مسیر تبلیغ عملی دین نوظهور اسلام نقش مهمی ایفا کند. ایشان به همراه حضرت علی(ع) به عنوان نخستین ایمان آورندگان به اسلام، با برپایی نماز و نیایش و تبلیغ آن میان توده مردم مکه، در افزایش مومنان اثرگذار بودند و بعضا در روایات اسلامی عنوان شده است که همسر باوقار و وفای پیغمبر اسلام، در نشر عقاید اسلامی میان زنان قریش و بحث و مجادله با ایشان هم پیش قدم بوده است.
یکی دیگر از وجوه بارز شخصیت ممتاز خدیجه کبری(س)، تمکن مالی ایشان بود که از راه تجارت حلال کسب کرده بود و با بعثت همسرش، تمام دارایی اش را در راه اسلام خرج کرد. پیامبر(ص) فرمود: "هیچ مالی هرگز به من سود نرسانید آنگونه که ثروت خدیجه برای من سود رسانید". از این جمله می توان عمق اهمیت حمایت های این زن بزرگ تاریخ اسلام را درک کرد.
هنگامی که مشرکان مکه برای زدودن چهره اسلام و ایجاد رعب و وحشت اقدام به شکنجه بردگان و اقشار ضعیف جامعه مکه می کردند، بانوی با سخاوت عرب با خریدن این بردگان و آزادی آنان در راه اسلام، جمعیت مسلمانان را حفظ می کرد. محاصره اقتصادی و تحریم اجتماعی حضرت محمد(ص) و مسلمانان یکی از سخت ترین دوران های تبلیغ دین اسلام بود که حضرت خدیجه(س) با کمک های بی پایان خود، این محاصره سخت را درهم شکست و نقشه مشرکان را از بین برد.
با این حال از آنجا که مقدر بود مسیر تبلیغ و دعوت، آزمونی باشد برای هرکسی که قدم در این راه سخت می نهد، پیامبر نیز از این آزمون بی نصیب نماند و با درگذشت این بانوی فداکار اسلام در دهم رمضان سال دهم بعثت، اسلام مادر خود را از دست داد. مسلمانان این سال را که حتی حضرت ابوطالب، دیگر حامی بزرگ پیامبر اسلام در آن درگذشت، عام الحزن نام نهادند و محمد رسول الله هرگاه که نام همسر شریف و فداکارش به میان می آمد، اشک هایش روان می شد. بنا بر گفته منابع معتبر تاریخ صدر اسلام، هیچ یک از همسران رسول الله(ص) به اندازه خدیجه کبری(س) نزد ایشان وجاهت و اعتبار و عشق نداشتند.