زهرا شریعتی | شهرآرانیوز؛ یکی از جنبه‌های بسیار مهم توسعه و ترویج و فرهنگ سازی معارف قرآن، در سطح ملی و بین المللی، آشنایی با معانی و مفاهیم آن است که از طریق مطالعه ترجمه و تفسیر قرآن صورت می‌گیرد و این مهم، ضرورت وجود ترجمه‌ها و تفاسیری را که در عین اتقان، ساده و روان و همه فهم باشد، دوچندان می‌کند. حجت الاسلام علی ملکی، مترجم و مفسر قرآن ویژه نوجوانان و جوانان (ترجمه خواندنی قرآن)، یکی از افراد پیشگام در این زمینه است که اثرش تاکنون با استقبال مخاطبان گوناگون روبه رو شده است. گپ وگفت ما با این شهروند مشهدی خوش ذوق در ادامه پیش روی شماست.
حجت الاسلام ملکی براین باور است بهره مندی مشهدمقدس از مضجع مطهر رضوی و زائران بسیار آن از همه مناطق جهان، می‌طلبد که برای این گروه گسترده مخاطبان، برنامه‌های فرهنگی مناسب به ویژه در حوزه معارف قرآنی پیش بینی شود و زیربنای این برنامه ها، ترجمه قرآن به زبان‌های رایج دنیاست: از آستان قدس رضوی انتظار می‌رود همان طور که برای زائران داخلی و خارجی، امکان بهره مندی از غذای متبرک حضرت را فراهم می‌کند، زمینه تغذیه روحی و معنوی آنان از معارف قرآن و اهل بیت (ع) را نیز مهیا کند تا هر یک به زبان کشور خود بتوانند معارف قرآنی را دریافت و به عنوان سوغات ماندگار مشهدالرضا با خود به همراه ببرند.
او با تأکید بر اینکه نهاد‌های متولی فرهنگی باید پیشتاز و متولی اصلی ترجمه روان و قابل فهم قرآن به زبان‌های مختلف دنیا باشد، این امر را بسترساز ایجاد تحولات گسترده فرهنگی می‌داند و می‌گوید: کشور‌هایی مثل عربستان و ترکیه قرآن را با ترجمه‌های مختلف به کشور‌های دنیا می‌فرستند، اما سؤال اینجاست که چرا جمهوری اسلامی ایران از این مهم غافل مانده است؟!
این در حالی است که اهل بیت (ع) ازجمله امام رضا (ع)، قرآن ناطق بوده اند و پیوسته با گفتار و رفتار، مردم را به خواندن قرآن و تدبر در آن تشویق می‌کرده اند؛ بنابراین یکی از رسالت‌های متولیان فرهنگی نیز باید جاانداختن فرهنگ رجوع به قرآن برای حل مشکلات مختلف جامعه باشد. همان طور که خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «و لو ان اهل القرى آمنوا واتقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء والارض؛ اگر مردم شهر‌ها ایمان بیاورند و مراقب رفتارشان باشند، در‌های نازونعمت را از آسمان و زمین به رویشان می‌گشاییم.» درست است که نحوه مدیریت دولت، تحریم‌ها و... در مشکلات کشور دخیل است، اما بخش مهمی از آن‌ها نیز به دوری مردم از معارف قرآن بازمی گردد.
این مترجم و مفسر قرآن با اشاره به آیه شریفه «ان هذا القرآن یهدی للتی هی اقوم و یبشر المؤمنین الذین یعملون الصالحات ان لهم اجرا کبیرا؛ این قرآن درست‌ترین برنامه زندگی را معرفی می‌کند و به مؤمنانی که کار‌های خوب می‌کنند، مژده پاداشی بزرگ می‌دهد»، اضافه می‌کند: قرآن کتاب هدایت بشریت است که در این آیه بهترین و درست‌ترین روش‌ها را برای دین داری، حکومت داری، مدیریت و درمجموع زندگی بشر معرفی می‌کند.
اگر سستی و اختلاف و ضعف بین امت اسلام باشد به دلیل ضعف آنان در آشنایی و بهره مندی از معارف قرآنی است و اگر مسلمانان به درستی معارف قرآن را درک و در زندگی اجرا کنند، اسلام و جوامع اسلامی رشد چشمگیری خواهند کرد. اولین گام در این راستا، فهم قرآن از کودکی است، درحالی که مردم دنیا اکنون با وجود جلسات فراوان قرائت، با قرآن ارتباط ندارند و به معارف آن پی نبرده اند. یکی از علل این نقیصه، نبود یا کمبود ترجمه‌های مناسب، قابل فهم و کاربردی از قرآن است. به عنوان مثال، یکی از مترجمان برزیلی می‌گفت ترجمه‌های کنونی قرآن آن قدر پیچیده و نامأنوس است که در کشور ما برای مطالعه ترجمه قرآن، باید از کتاب لغت استفاده کنیم.
به باور حجت الاسلام ملکی، با اینکه قرآن کریم برای همه جهانیان هدایتگر است، اما غریب و مظلوم واقع شده است. در نورانیت الفاظ و آثار و برکات قرائت قرآن و نیز لزوم برگزاری جلسات و محافل قرائت تردیدی نیست، اما تا زمانی که مخاطب فقط آیات را بشنود و متوجه مفاهیم آن نشود، نه برای خودش و نه جامعه تأثیری نخواهد داشت. امروز بسیاری از قاریان ممتاز قرآن تأسف می‌خورند که چرا به موازات الحان و فنون قرائت قرآن، برای مفاهیم و معارف آن برنامه ریزی و آموزش وجود ندارد.
او تولید آثار تفسیری، اخلاقی و عقیدتی در قالب‌های جذاب از دل ترجمه‌های روان قرآن را دومین گام ترویج معارف قرآنی در سطح ملی و بین المللی می‌داند و می‌گوید: امروز شاهد نبود یا کمبود ترجمه‌های ساده و فهمیدنی از قرآن در بیشتر کشور‌ها هستیم و با وجود حدود صد سفارتخانه و رایزن فرهنگی ایران در نقاط مختلف جهان، کمتر از عدد انگشتان دست، قرآن به زبان‌های دیگر ترجمه شده است.
ملکی که اکنون مشغول ترجمه تفسیرش از قرآن به بیست زبان زنده دنیا ازجمله انگلیسی، چینی، روسی، اسپانیولی، ایتالیایی، اندونزیایی، اوگاندایی و تاجیکستانی است، بیان می‌کند: آشنایی مردم دنیا با معارف والای اسلام و قرآن، تلاشی فراتر از کوشش یک فرد را می‌طلبد و دست اندرکاران فرهنگی کشور نیز باید به صورت جدی به فکر ترجمه قرآن به دیگر زبان‌ها باشند.