به گزارش شهرآرانیوز؛ در مدیریت شهری امروز، نقش محله‌محوری و شورا‌های محلی در حل مسائل و پیشبرد اهداف مدیریت شهری بر کسی پوشیده نیست. مشهد مقدس نیز به‌عنوان جهان‌شهری با نقش منحصربه‌فرد و ظرفیت‌های ویژه، از این قاعده مستثنا نیست و در دهه گذشته با ایجاد شورا‌های اجتماعی محلات، تجارب خوب و مفیدی در حوزه مدیریت شهری داشته است.
در این گزارش ضمن گفتگو با چند تن از اعضای فعال شورا‌های اجتماعی محلات، با چندوچون این تجارب بیشتر آشنا می‌شویم.
سعید بهزادی، عضو شورای اجتماعی محله ایثار، از آن‌دست جوانان فعال و پرشوری است که از کودکی سرش برای کار‌های فرهنگی درد می‌کرده است. به همین دلیل هم چندسالی به‌عنوان خبرنگار رسانه‌های مختلف مشهد، برای رفع مشکلات و مسائل مردم و رساندن حرفشان به گوش مسئولان تلاش کرده و اکنون نیز علاوه بر تدریس در دانشگاه و مدارس، از فعالان اقتصادی محله آباواجدادی‌اش شده است.
او که سی‌وهفت‌ساله و دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مدیریت بازرگانی است، با شکل‌گیری شورا‌های اجتماعی محلات، آن را بستری مناسب برای ادامه فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی خود می‌بیند و در چهار سال حضورش در این شورا اتفاقات خوبی را همراه با سایر اعضا رقم زده است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به اقدام برای جابه‌جایی پست برق چهارراه برق پس از بیست سال و در اوج ناامیدی اهالی محله اشاره کرد.
خودش می‌گوید: «پست برق چهارراه برق طلاب علاوه بر اینکه در پیاده‌رو واقع شده بود و جانمایی خوبی در بافت جدید این محدوده نداشت و زیبایی بصری آن را به‌هم زده بود، جلو سه مغازه را که باتوجه‌به احداث قطارشهری شروع‌به‌کار کرده بودند، گرفته بود.
به‌گونه‌ای که بین ورودی مغازه‌ها با این اتاقک فقط یک‌ونیم متر فاصله بود و مردم باید از سمت راست یا چپ آن عبور می‌کردند. از طرفی فاصله کم پست و دکل‌های برق آن با محل عبور خودروها، خطرناک بود. کافی بود یک خودرو از مسیرش منحرف و فقط دو متر وارد پیاده‌رو شود تا به این پست برخورد کند. همچنین، این پست با جلوگیری از احداث راست‌گرد تقاطع خیابان طبرسی و بولوار شهید مفتح، ترافیکی سنگین در این تقاطع به وجود می‌آورد.
مجموع این عوامل موجب نارضایتی و درخواست‌های فراوان مردم برای جابه‌جایی پست شده بود، اما در چهار سال گذشته و در دوره سه شهردار پیشین منطقه، هرچه پیگیری و نامه‌نگاری کردیم، به نتیجه نمی‌رسید. با اینکه این مسئله در همه جلسات مطرح می‌شد، دیگر عادی شده بود و گویا اهمیتی نداشت. مسئولان پاسخ می‌دادند امکان جابه‌جایی تجهیزات برق نیست.
شاید هم مسئولان اداره برق هم دغدغه‌مندی لازم را نداشتند. بااین‌حال، در دوره شهردار کنونی، با اینکه در اوج ناامیدی مسئله را فقط به‌صورت شفاهی مطرح کرده بودیم، در کمتر از دو ماه (اسفندماه) رسیدگی و عملیات اجرایی آن در سه روز کار شبانه‌روزی تمام شد.»
به‌گفته بهزادی، زیباسازی و بهسازی پیاده‌رو خیابان ایثار، پوشیده‌شدن جو‌های آب در خیابان‌های علیمردانی و ایثار و آغاز ساخت پاتوق محله در زمین خالی انتهای بولوار مجلسی از دیگر پیگیری‌های اعضای شورای اجتماعی محله ایثار برای اجرا بوده است.
او با ابراز امیدواری برای بهبود جایگاه شورا‌های اجتماعی محلات در نگاه مسئولان به‌عنوان تشکلی مردم‌محور که می‌تواند کار‌های بزرگی انجام دهد، یادآور می‌شود: «دغدغه‌مندی ساکنان محلات کمک بزرگی به شهرداری و شورای شهر می‌کند، زیرا ایجاد هر تغییری در محله در ابتدا پذیرش و همراهی ساکنان آنجا را می‌طلبد.
بسیاری از شهر‌های دنیا و شهرداری‌ها، روی محلات متمرکز هستند، به‌گونه‌ای که مثلا در چین، ریشه‌کن‌شدن کرونا با اقدامات گروهی و مؤثر مردم اتفاق افتاد. درحالی‌که در ایران معمولا برخلاف قوانین، شورا‌ها و محلات خیلی جدی گرفته نمی‌شوند و این دل‌سردی اعضای شورا و افت کارایی افراد را به‌دنبال دارد. بنابراین، انتظار می‌رود مسئولان شهری بیشتر به شورا‌ها اعتماد کنند تا هم کارشان آسان‌تر شود و هم هزینه‌های اضافی نشود.»
روح‌ا... خلیل‌زاده، رئیس شورای اجتماعی محله رضاشهر که دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد علوم سیاسی است و بیست سال سابقه سکونت در این محله را دارد، در کنار مشغله‌های کاری‌اش، به امید اثرگذاری در رفع مشکلات محله وارد این تشکل مردمی شده است. او در این مدت با همراهی سایر اعضا، اقدامات مهمی برای رشد محله انجام داده است.
خلیل‌زاده با اشاره به تفاوت زیست‌بوم محله رضاشهر با سایر محلات مشهد می‌گوید: «از شاخصه‌های زیست‌بوم اینجا، وجود فاز‌های تجاری یا تجاری محله (مکانی که کسبه در آن متمرکز هستند و مردم برای خرید روزانه مراجعه می‌کنند) است که به محل استقرار مشاغل کارگاهی یا پرسرصدا و محیط کارگری تبدیل شده است و جلوه مناسبی ندارد.
به همین دلیل، اولین دغدغه ما احیا و سامان‌دهی دوباره این فاز‌های تجاری به‌عنوان زیست‌بوم اختصاصی محله با استفاده از بودجه طرح‌های «محله ما» بود. دراین‌راستا، با ایجاد پاتوق گفت‌وگوی محله، احیای فضای سبز، تقویت روشنایی معابر و نماسازی این فازها، هم کاسبانی که از این محله رفته بودند، برگشتند و هم رفت‌وآمد مردم افزایش یافت و دیگر نیاز نیست برای خرید به مرکز شهر مراجعه کنند.»
او ادامه می‌دهد: «دیگر اقدام شورای محله، هدایت کارگران و تجمیع آن‌ها در ایستگاه‌های مخصوص خود با کمک شهرداری، نیروی انتظامی و دادستان بود، زیرا کارگران با وجود ایستگاه مخصوص استقرار، همچنان در حاشیه بولوار‌ها و میادین حاضر می‌شدند. کارگران تصور می‌کردند کسی که داخل ایستگاه باشد، کمتر پیشنهاد کار دریافت می‌کند، درحالی‌که این‌گونه نیست و در ایستگاه‌ها به‌صورت سازمان‌دهی‌شده، کارفرمایان به مدیر ایستگاه مراجعه می‌کنند و بنا به تخصص و نوبت، کارگر می‌گیرند.
این افزون بر به‌هم‌ریختن جلوه شهری، تبعات اجتماعی خاص خودش را داشت که باعث اعتراضات مردم می‌شد. پس از تجربه موفق ما، ایستگاه‌های کارگری سایر محلات هم احیا شد. همچنین، حدود شش ماه است که برای سامان‌دهی و نظم‌یافتن ارجاع مشکلات محله به شهرداری، یک روز در هفته را برای ارائه گزارش مسائل محله در قالب نامه، گزارش تصویری و پیشنهاد‌های فنی در نظر گرفته‌ایم که سبب سهولت رسیدگی به مشکلات شده است و مردم بسیار راضی‌اند.»
این عضو شورای اجتماعی محله رضاشهر، فرهنگ‌سازی توقف پشت خط عابرپیاده و حفظ حقوق آن‌ها، ایجاد ارتباط و مشارکت خوب با مساجد و پایگاه‌های بسیج، استفاده از توانمندی و سامان‌دهی آن‌ها برای کمک‌های مؤمنانه و مبارزه با ویروس کرونا را از دیگر اقدامات چشمگیر این شورای اجتماعی می‌داند و خاطرنشان می‌کند: «در مدت حضورم در شورای اجتماعی محله، اعضای دو دوره شورای اسلامی شهر مشهد تغییر کردند.
به‌نظرم ارتباط اعضای جدید شورای شهر با شورا‌های اجتماعی محلات به‌عنوان بازو‌های کمکی‌اش هنوز کم‌رنگ است، درحالی‌که این شورا‌ها با ترکیب جامعی از قشر‌های مختلف مردم، می‌توانند شناخت و اطلاعات خوبی در اختیار شورای شهر قرار دهند و نقشی مؤثر در حل مسائل شهر ایفا کنند.»
آسیه نعمتی، نماینده بانوان محله وحید، از سال ۱۳۹۱ در شورای اجتماعی محلات فعال است. ازجمله طرح‌های موفق او پویش صاحب‌خانه خوب است که از آن استقبال نیز شد. این بانوی فعال دراین‌باره می‌گوید: «اوایل شیوع ویروس کرونا بود که متوجه مشکل اهالی محله در زمینه اجاره‌خانه به‌دلیل تعطیلی مشاغل و بیکاری کارگران شدیم.
ازاین‌رو، از مهر ۱۳۹۹ پویش صاحب‌خانه خوب را پیشنهاد کردم و با موافقت همه اعضا تصویب شد. در ابتدا صاحب‌خانه‌هایی را شناسایی کردم که با وجود اینکه خودشان خانه معمولی داشتند، حاضر شده بودند با اجاره‌بهای اندک یا حتی بدون اجاره‌بها خانه‌شان را به مستأجر بدهند.»
او ادامه می‌دهد: «خوشبختانه این پویش موفق بود و صاحب‌خانه‌هایی که در این طرح مشارکت کردند، حتی برای تمدید اجاره به مبلغ قبلی اضافه نکردند، زیرا متوجه افزایش تورم و اوضاع سخت اقتصادی مردم بودند.» نعمتی با بیان اینکه شورای اجتماعی محله وحید جزو شورا‌های برتر شناخته شده است، می‌افزاید: «شورای اجتماعی محله وحید تاکنون پیشرو بوده و نخستین شورایی است که از هشت ماه گذشته همکاری‌اش را با سازمان آنلاین بازی‌ها آغاز کرده است.»
این عضو فعال شورا‌های اجتماعی محلات مشهد می‌گوید: «احساس تعلقی که به محله‌ام دارم، برایم راضی‌کننده است. بنابراین، روی طرح‌های موفقی مثل پویش صاحب‌خانه خوب که با کمک اعضای فعال اجرا شد، پافشاری و سعی می‌کنیم مشهد در این زمینه‌ها سرآمد باشد. امیدوارم شهرداری و شورای اسلامی شهر نیز پشت شورای اجتماعی محلات باشند.»