فریبا قلی‌زاده | شهرآرانیوز؛ دکتر محمدصادق دهقان شاعر کتاب «پایتخت زیبایان غمگین جهان» در گفت‌وگو با خبرنگار شهرآرانیوز در مورد این کتاب گفت: «کتاب پایتخت زیبایان غمگین جهان سومین مجموعه شعر من است که همزمان با فروپاشی حکومت در کابل به چاپخانه رفته بود و در آن زمان به دلیل تحولات از چاپ باز ماند و اواخر سال ۱۴۰۰ چاپ شد. این مجموعه شعر بیشتر در قالب شعر نیمایی و آزاد هست.»
وی ادامه داد: «موضوعات این مجموعه اجتماعی و عاشقانه هست و به بازتاب رویدادهای خون‌باری که در افغانستان از گذشته تاکنون جاری بوده، می‌پردازد. در درون‌مایه عاشقانه هم با افغانستان و همچنین ایران ارتباط دارد.»
دهقان در پاسخ به این سوال که پس از تحولات اخیر در افغانستان و تلاش برای حذف زبان فارسی، دورنمای ادبیات و شعر را چگونه می‌بیند، گفت: «من فکر می‌کنم تازه مبارزه فرهنگی افغانستان برای حفظ زبان فارسی شروع شده و اینکه بسیاری از افراد تا پیش از رویداد تلخ مرداد ۱۴۰۰ هشدارهای ما مبنی بر اینکه زبان فارسی با آسیب و تهاجم روبرو است را جدی نمی‌گرفتند. حالا در طول این ۱۰ ماه دیده شده که آنهایی که در افغانستان قدرت را به دست گرفته‌اند، چگونه تلاش دارند تا فارسی زدایی کنند. این سبب می‌شود که نه تنها ما کوتاه نیاییم بلکه فکر می‌کنم دوره تازه ای از مبارزه فرهنگی برای پاسداری از زبان فارسی آغاز شده است. در این زمینه شعر و داستان دو قالبی هستند که از قدیم برای حفظ درون‌مایه‌های انسانی و اجتماعی مربوط به جامعه افغانستان قدم برداشتند و اکنون هم رسالت خودشان را با تبیین تمام جلوه‌های زندگی و جلوه‌هایی از احیای مواریث فرهنگی کشور زنده نگه دارند.»
این شاعر افغانستانی در پاسخ به این پرسش که در شرایط کنونی وظیفه اهالی ادبیات چیست، گفت: «آفرینش تنها راه اصلی و واقعی است، برای اینکه در جریان مقاومت و مبارزه فرهنگی قدم برداریم. با آفرینش اصیل و واقعی و بیان اموزه‌های انسانی که جهان شمول هست، ما می‌توانیم سبب شویم که این آموزه‌ها نه تنها از بین نروند، بلکه به گونه‌های مختلف و در قالب‌های گوناگون تکثیر شوند و مخاطبان اعم از افغانستانی و غیر از آن، با درد و رنج ما آشنا شوند و همچنین جلوه‌های زیبا از زیست و زندگی حیات هم آگاه شوند. در آن صورت به نظرم بهترین راه همین است که اهالی هنر و ادبیات به آفرینش‌های اصیل و واقعی روی بیاورند.»