ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ فروش لبنیات در مشهد حداقل ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است. چرا؟ چون قیمت‌ها افزایش یافته و یارانه پرداختی دولت، جوابگوی این میزان تورم که نه فقط لبنیات بلکه دامن همه کالاها را گرفته است، نیست. یعنی می‌خواهیم بگوییم حذف ارز ترجیحی و جراحی اقتصادی، اقدام خوبی نبوده است؟ خیر، اصلا حرف ما این نیست.
قصد سیاه نمایی هم نداریم، اما واقعیت این است که به دلیل تورم افسارگسیخته در کالا‌های مختلف و موفق نبودن در کنترل آن، این جراحی اقتصادی هنوز نتوانسته است آن طور که بایدوشاید، خودش را در سفره مردم نشان دهد. در این گزارش قصد داریم فقط به موضوع لبنیات بپردازیم؛ لبنیاتی که سرانه مصرف آن در آخرین آمار کارشناسان به ۷۰ کیلوگرم رسیده بود، حالا با این روند احتمالا از این هم کمتر خواهد شد و سلامت مردم نیز به همان نسبت تحلیل خواهد رفت.
این طور حساب وکتاب کرده بودند که ۲۵ درصد از یارانه پرداختی خانوار به لبنیات تعلق بگیرد؛ البته این اتفاق درصورتی رخ می‌داد که قیمت‌ها کنترل شود و فقط قیمت چند گروه کالا افزایش پیدا کند نه همه کالاها. یک خانواده چهارنفره را درنظر بگیرید که هرکدام ۳۰۰ هزار تومان یارانه می‌گیرند. حالا هزینه خرید یک سبد خیلی سبک لبنیات شامل شیر، پنیر، ماست و کره که سه قلم اول آن با نرخ مصوب باشد را حساب می‌کنیم.
تصور کنید این خانواده در صرفه جویانه‌ترین حالت، ماهانه چهار قالب پنیر ۴۰۰ گرمی به مبلغ مصوب ۳۷ هزار تومان، ۱۲ قالب کره ۱۰۰ گرمی با میانگین قیمت هر عدد ۲۳ هزار تومان و دو دبه ماست ۵/۲ کیلوگرمی با مبلغ مصوب هر دبه نزدیک به ۵۰ هزار تومان مصرف کند. تا اینجا حساب این سبد می‌شود ۵۲۴ هزارتومان. حالا شیر؛ هر پاکت شیر ۹۰۰ گرمی حدود چهار لیوان است، اگر این خانواده به صورت استاندارد، هر روز یک پاکت شیر مصرف کند، با قیمت مصوب هر پاکت ۱۵ هزار تومان، فقط هزینه این قلم می‌شود ۴۲۰ هزار تومان در ماه. جمع هزینه این سبد کوچک لبنیات ۹۴۴ هزار تومان خواهد شد.
حالا یک چهارم یا همان ۲۵ درصد مبلغ یارانه این خانواده چقدر است؟ ۳۰۰ هزار تومان. حتی اگر بخواهیم همین سبد کوچک را هم به آب ببندیم و نصف کنیم، بازهم از این مبلغ بیشتر است. طبق بررسی‌های میدانی ما، هزینه همین سبد ۹۴۴ هزار تومانی ۱۰ ماه قبل یعنی شهریور ۱۴۰۰ در بازار مشهد ۴۷۰ هزار تومان بوده است که این یعنی ۱۰۰ درصد افزایش قیمت. شاید این نوع محاسبه مرسوم نباشد، اما می‌توان گفت وزن این سبد لبنیات حدود ۳۵ کیلوگرم است؛ یعنی می‌شود گفت هرکیلو از این سبد حدود ۲۷ هزار تومان تمام می‌شود. این سبد آن قدر خالی است که در آن نه از بستنی و خامه خبری است و نه از دوغ و دیگر محصولات لبنی.
«تیتر بزنید به کجا چنین شتابان؟ به ضرس قاطع می‌گویم اگر هزار قلم کالا در فروشگاه باشد، همه آن‌ها قیمتشان زیاد شده است و انگار نمی‌خواهد ثابت شود. لبنیات هم که شل شل خراب می‌شود، مرجوع می‌کنیم.» این را یکی از کسبه خیابان هاشمی نژاد می‌گوید. او دل پری از بازار سنگین خوراکی‌های سوپرمارکتی دارد و می‌گوید که فروش لبنیاتش حداقل ۳۰ درصد کاهش داشته است. این کاسب ادامه می‌دهد: تا بتوانیم، کالا‌های کم وزن با قیمت کمتر می‌آوریم. مردم هم مجبورند بخرند، اما مقدار خریدشان خیلی کم شده است.
فروشنده یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای در همان خیابان ادعا می‌کند که میزان فروش لبنیات از قفسه‌های این فروشگاه ۱۵ درصد کم شده است، اما هنوز جمله اش تمام نشده است که یکی از مشتری‌ها می‌گوید:، اما مصرف لبنیات ما نصف شده است. به سراغش می‌رویم تا دقیق‌تر حرف هایش را بشنویم. او که در سبد خریدش درکنار اقلام دیگر یک بطری ۳۰۰ سی سی شیرکاکائو و یک پنیر ۱۰۰ گرمی سفید دارد، می‌گوید: لبنیات را حذف نکرده ایم، اما مصرف ما واقعا کم شده است و بیشتر برای بچه‌ها خرید می‌کنیم.
یک برگه، درست روی دخل شیشه‌ای مقابلش و کنار آدامس‌های رنگارنگ چسبانده است که «به علت تغییر مداوم قیمت‌ها فروش نسیه نداریم، حتی شما دوست عزیز!» وقتی از فروشنده سوپرمارکت خیابان راه آهن، درباره وضعیت یخچال لبنیاتش می‌پرسیم، انگار دلش آتش می‌گیرد و می‌گوید: ماست‌های ما به مرجوعی می‌رسد. وقتی یک سطل ماست کوچک را که قبلا ۱۹ هزار تومان بود، حالا باید ۳۸ هزار تومان بخرید، توقعی غیر از این دارید؟
سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌هایی هم که ما از آن‌ها سوال می‌کنیم، حرف‌های مشابهی می‌زنند و بیشتر آن‌ها از کاهش ۲۰ تا ۵۰ درصدی فروش لبنیات خود خبر می‌دهند.
«از دو ماه قبل، فروش لبنیات کارخانه‌ای حداقل نصف شده است، اما با همین دو یخچال لبنیات سنتی، داریم جبران می‌کنیم.» این برشی از صحبت‌های آقای عبداللهی، صاحب سوپرمارکتی است که فروش لبنیات سنتی، راسته کار اوست. وی می‌گوید: ازآنجایی که لبنیات سنتی سالم‌تر است و قیمت آن نسبت به کیفیتی که دارد، معقول تر، مردم به خرید این نوع لبنیات روی آورده اند. الان ما شیر فله را که مستقیم از گاودار هر روز با برگه بهداشت می‌خریم، کیلویی ۱۴ هزار تومان می‌فروشیم یا ماست سنتی پرچرب باکیفیت را کیلویی ۲۶ هزار تومان. خب، این‌ها به نفع مردم است.
در این بازدید‌های میدانی، پسر بچه‌ای که با یک اسکناس ۱۰ هزار تومانی وارد مغازه و دست خالی خارج می‌شود، توجهمان را به خود جلب می‌کند. چرا؟ چون با این اسکناس آمده بود یک بطری شیرکاکائوی کوچک بخرد که قیمتش قبلا ۸ هزار تومان بوده، اما حالا در خرید جدید سوپرمارکت به ۱۱ هزارو ۳۰۰ تومان رسیده است.
قیمت بستنی‌ها هم که در چله تابستان کمی دلمان را خنک می‌کرد، نسبت به قبل افزایش یافته است، طوری که خیلی‌ها پشت دستشان را داغ می‌کنند و بی خیال خرید می‌شوند؛ البته هنوز هستند کیم‌های کوچک و قدیمی که قیمتشان درمقایسه با امروزی‌ها مناسب‌تر است و در این گرما می‌تواند کمی حالتان را جابیاورد، اما آن‌ها هم از ۲ هزار تومان به ۴ هزار تومان رسیده اند.
دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان رضوی نیز در این باره به شهرآرا می‌گوید: فروش تولیدات ما از دو ماه قبل حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش یافته و این وضعیت تاکنون ادامه دار شده است، بنابراین انبار‌های ما درحال پر شدن است و اصلا وضعیت مطلوبی نداریم، حتی شاید در آینده نتوانیم شیر بخریم.
مهدی هدایت نیا می‌افزاید: دولت قول‌هایی به ما داد که تا این لحظه هیچ کدام عملیاتی نشده است. اول قرار بود اگر یک چهارم این یارانه مربوط به لبنیات است، مردم همان را لبنیات بخرند یا مثلا این یارانه به صورت کالابرگ تخصیص پیدا کند تا ما کاهش فروش نداشته باشیم. همچنین باتوجه به اینکه قیمت شیر دوبرابر شده است، دولت قول تامین سطح نقدینگی را به ما داد. موضوع سوم این است که باتوجه به کاهش خرید، تنها راه چاره صادرات است. دولت قرار بود عوارض کالا‌های لبنیاتی را بردارد و حتی مشوق صادراتی نیز بگذارد، اما تا این لحظه هیچ کدام از این قول‌ها اجرایی نشده است.