آنچه سیدالشهدا (ع) را وادار به قیام کرد، روی آوردن مردم به جاهلیتی بود که جد بزرگوارش سال‌ها برای ازبین بردن آن تلاش کرده بود. همان گونه که در زیارت اربعین حضرتش می‌خوانیم «و بذل مهجته فیک لیستنقذ عبادک من الجهاله»، زندگی جاهلانه‌ای که ارزش‌ها در آن دستخوش تحریف شده بود و جای خود را به ضدارزش‌ها داده بود.
آنچه در طول تاریخ حیات ائمه اطهار (ع) همواره بر آن تأکید شده بود، زنده نگه‌داشتن عزاداری سید الشهدا (ع) و زدودن جهل از جامعه اسلامی و ارتقای عقلانیت شیعه بوده است؛ عقلانیتی که باعث پیشرفت و تحقق تمدن نوین اسلامی می‌شود؛ عقلانیتی که تمدن کفر و شرک را به زانو درمی‌آورد و راه نجات عالم را در ارتقای معنویت و توجه به عالم ملکوت و اعتماد به پروردگار عالم معرفی می‌کند؛ عقلانیتی که شیعه را به آینده امیدوار نگه می‌دارد و فرهنگ انتظار را در آن جامعه به عنوان روح حاکم می‌پذیرد؛ عقلانیتی که نصرت الهی و سنت‌های قطعی پروردگار را در پی تلاش مؤمنانه بشر برای تغییر وضع موجود به وضع مطلوب می‌داند و انسان را مجاهد دائمی و خستگی ناپذیری برمی شمرد که در راه اقامه دین به نحو کامل در جامعه از ملامت ملامت‌کنندگان نمی‌هراسد و به عنایت پروردگار اکتفا می‌کند.
محرم و صفر این بستر را فراهم می‌کند که با وام گرفتن از مکتب سیدالشهدا (ع) راه صحیح رشد را بیابیم و با ارتقای عقلانیت، روح ایمان خود را تقویت کنیم و در این میدان مبارزه تاریخی که به اندازه تاریخ خلقت انسان قدمت دارد، حضور فعال و با اراده قوی داشته باشیم.
جبهه‌های ایران اسلامی در سال‌های دفاع مقدس، گویاترین و زنده‌ترین سندی است که نشان می‌دهد چگونه عشق عاشورایی و مراسم نوحه خوانی و اشک ریختن بر سالار شهیدان، محرم را ماه «پیروزی خون بر شمشیر» می‌سازد و اشک را به سلاحی کاری و مؤثر تبدیل می‌کند.
توصیه اهل بیت (ع) به اقامه عزا برای امام حسین (ع) به همین منظور بوده است که یاد فلسفه قیام حضرتش بین جامعه زنده بماند و مردم همواره متوجه این خون جاری در رگ‌های جامعه باشند و برای نجات از جهالت فریبنده انسان به این سفینه نجات پناهنده شوند و راهش را با همه توان ادامه دهند.
آنچه امروز در این میدان تمدنی به عنوان راهبرد پیش روی جامعه اسلامی ما قرار دارد، ارتقای عقلانیت و فکر است که باید در بستر این روضه ها، هیئت‌ها و این عزاداری‌ها اتفاق بیفتد؛ عقلانیتی که طلایه دار اسلام ناب باشد؛ عقلانیتی که بر اساس تفکر توحید شکل گرفته باشد و انسان را روزبه روز به آرمان‌های الهی و توحیدی نزدیک و به رضای پروردگار راضی کند.
آنچه امروز دشمنان ما را اذیت می‌کند و آزار می‌دهد، این عقلانیت فراگیر در جامعه است. البته مبارزه با این جبهه کفر به هوشمندی و ذکاوت نیاز دارد که در بستر این ارتقای عقلانیت برای مؤمنان اتفاق می‌افتد. مؤمنان باید زندگی جمعی را بر زندگی فردی ترجیح دهند و خود را برای تحقق تمدن نوین اسلامی آماده کنند؛ زندگی‌ای بر اساس اصول محکم و عادلانه پروردگار هستی.