فیضی | شهرآرانیوز؛ «سلام. ساکن خیابان جمهوری اسلامی ۱۳ هستم. موش‌ها آسایش ما را به هم زده اند. وارد مغازه مان شده و به اجناسمان خسارت زده اند. لطفا صدایمان را به گوش مسئولان برسانید». «سلام خیابان امام خمینی ۳۳ و همچنین میدان ده دی محل جولان موش هاست. لطفا گزارشی از این معضل تهیه کنید. ترس از موش ما را خانه نشین کرده است.» و... این‌ها فقط چند نمونه از پیام‌های مخاطبان شهرآراست که به دستمان رسیده تا بدون واسطه صدایشان را به گوش مسئولان برسانیم. عصر روز گذشته راهی خیابان شهید رستمی ۲، میدان امام خمینی (ره) و بولوار جمهوری اسلامی شدیم تا از نزدیک موضوع را بررسی کنیم.
مقصد اولمان کوی کارمندان در منطقه ۶ شهرداری است. با پرس و جو شهروندان آدرس شهید رستمی ۲ را پیش رویمان می‌گذارند؛ خیابانی که سمت راست آن منازل مسکونی و سمت چپ آن دیوا بتنی راه آهن قرار گرفته است. طول خیابان را طی می‌کنیم. حدود ۲۰۰ متر آن طرف‌تر جمعی از بانوان محله را می‌بینیم که دور هم نشسته اند و گرم صحبت اند. به سراغشان می‌روم تا موضوع گزارش را با آن‌ها در میان بگذارم. سفره دلشان را باز می‌کنند و از دردسر‌هایی که موش‌های موذی برایشان به وجود آورده اند سخن می‌گویند.
خانم اکبری که سن و سالی از او گذشته و جزو قدیمی‌های این محله است رشته کلام را به دست می‌گیرد و می‌گوید: حضور موش‌ها مربوط به امروز و دیروز محله ما نیست. همین دیوار بتنی راه آهن کانون تجمع موش است و شب و روز هم در رفت و آمد هستند. بار‌ها این موضوع را با ۱۳۷ در میان گذاشته ایم، اما اتفاق خاصی نیفتاده و اگر هم بوده مؤثر نبوده است؛ زیرا تعدادشان روز به روز بیشتر می‌شود.
خانم اکبری از جایش برمی خیزد. ما را چند قدم آن طرف تر، درست پای درخت «زبان گنجشکی» می‌برد. درختی که حالا رنگ و رویی ندارد و بعضی از تنه هایش خشک شده است. او می‌گوید: پای این درخت را ببینید. حداقل ۷ سوراخ موش دیده می‌شود. همین موش‌ها به ریشه‌های درخت حمله می‌کنند و ریشه را با دندان هایش می‌جویند. به زودی این درخت هم مثل خیلی از درختان محله ما خشک خواهد شد.
لوازم منزلمان هم از شر موش‌ها در امان نیستند. این جمله را بیان می‌کند و حرفش را این طور ادامه می‌دهد: همیشه یکی از نگرانی‌های من و همسایه هایم ورود موش به خانه هایمان بوده است. من تجربه ناخوشایندی از ورود موش به منزلم دارم. حدود ۲ سال قبل برای مدت کوتاهی به مسافرت رفته بودیم یکی از موش‌ها از طریق لوله فاضلاب خانگی وارد منزلمان شده بود و تعدادی پتو و تشک را که برای جهیزیه دخترم خریده بودیم با دندان هایش سوراخ سوراخ کرده بود آن موقع از روی ناچاری حدود ۳ میلیون هزینه کردیم و دوباره پتو و تشک برای جهیزیه خریدیم. اگر زودتر از سفر بر نمی‌گشتیم، معلوم نبود دیگر چه خسارتی به زندگی مان بزند.
با یکی از سالمندان محله که کنار دیوار بتنی راه آهن نشسته است تا نفسی تازه کند هم کلام می‌شوم. او که خودش از کارمندان قدیمی راه آهن است می‌گوید: موش‌هایی که در حاشیه این دیوار حضور دارند از شهر‌های دیگر با واگن‌های باری به مشهد می‌آیند، زیرا جثه موش‌هایی که اخیرا در این محدوده مشاهده شده است بیشتر به موش‌های بندری شباهت دارد که به همراه قطار باری به مشهد آمده اند. این جمله کمی عجیب به نظر می‌رسد برای رد یا تأیید این نکته با یکی از کارشناسان قدیمی حوزه خدمات شهری منطقه ۶ ارتباط می‌گیرم. او که تمایل ندارد نامش منتشر شود بیان می‌کند: سال‌هایی که در مناطق ۶ و ۳ مستقر بودم وجود موش در کوی کارمندان و حوالی سیلوی گندم یکی از معضلات جدی ما بود.
شهروندان این محدوده گلایه‌های زیادی از این موضوع داشتند. با بررسی‌هایی که آن موقع انجام شد مشخص شد موش‌هایی که در حال تکثیر هستند جثه بزرگی دارند و به موش بندری معروف اند. حرف هایش عجیب است، اما واقعیت دارد. او هم معتقد است موش‌ها با قطار‌های باری به همراه کالا و غلات به مشهد می‌آیند. درباره موش‌های وارداتی دو نکته را بیان می‌کند که بی راه هم نیست. می‌گوید: در راه آهن مشهد قرنطینه برای کالا‌های وارداتی وجود ندارد و مشکل بعدی این است که راه آهن و دیگر مبادی ورودی بار مشهد در وسط شهر قرار گرفته و تکثیر و پراکندگی موش‌ها به همین دلیل گسترش پیدا کرده است.
مقصد بعدی مان حدفاصل خیابان جمهوری اسلامی ۱۳ و ۱۱ است. داخل پیاده رو در باغچه‌ای که مربوط به فضای سبز شهری است موش‌ها جولان می‌دهند. تا دلتان بخواهد موش‌ها زمین را حفر کرده اند و بدون هیچ ترس و واهمه‌ای در رفت و آمد هستند. مجیدآقا که فروشگاه لوازم یدکی دارد درست مغازه اش مقابل همین باغچه قرار گرفته و نگران است که نکند روزی موش وارد انبار لوازم خودرو شود و برایش خرج بتراشند.
حسابی از تکثیر و افزایش موش‌ها گلایه‌مند است می‌گوید: همیشه با استرس و نگرانی در مغازه را می‌بندم. تمام راه‌های ورودی به مغازه را بسته ام که موش وارد مغازه نشود، اما از آن جایی که تعدادشان خیلی زیاد است باز هم تا جلوی در مغازه می‌آیند. از طرفی ترس و دلهره زیادی برای شهروندان به وجود آورده اند. به راحتی از جلوی پای رهگذر عبور می‌کنند و گاهی صدای جیغشان به گوشمان می‌رسد.
با یکی دیگر از کسبه این خیابان بحث را ادامه می‌دهیم. او یکی از عوامل افزایش موش‌ها را خود شهروندان می‌داند و می‌گوید: شهروندان در ساعت تعیین شده زباله هایشان را بیرون از منزل نمی‌گذارند؛ بنابراین گربه‌ها غذای خود را از همین زباله‌ها تأمین می‌کنند. با تأمین غذای گربه ها، دیگر آن‌ها تمایلی به شکار موش‌ها ندارند؛ بنابراین باید چاره‌ای اساسی برای موش اندیشید، زیرا آن‌ها عضوی از اکوسیستم به حساب می‌آیند، مزاحمت‌های زیادی برای شهروندان به وجود می‌آورند و ناقل انواع بیماری‌ها هستند.
اوستا رضا که تراش کار است طرح‌های اجرایی شهرداری را بی ثمر می‌خواند و می‌گوید: شهرداری گاهی برای کنترل و کاهش جمعیت موش‌ها در محدوده‌های مختلفی طعمه گذاری می‌کند، اما این طعمه گذاری‌ها مستمر نیست و به نظر من بی فایده است. بنا به گفته کارشناسان یک جفت موش بالغ در یک سال حداقل ۷۰۰ تا ۸۰۰ بچه می‌زایند که روز به روز تعدادشان زیادتر می‌شود.
میدان ده دی مشهد یکی دیگر از کانون‌های تجمع موش هاست. تصورش را بکنید؛ فضای سبز کوچکی که محل رژه ده‌ها موش است و شهروندان هم گاهی می‌ایستند و از نزدیک رفت وآمد موش‌ها را نگاه می‌کنند. عباس علوی، یکی از شهروندان این محله، دوازده سال در خیابان امام خمینی (ره) ۳۳ ساکن است. او فعالیت اغذیه فروشی‌ها را عامل اصلی تجمع موش‌ها می‌داند و می‌گوید: میدان مرکزی ده دی کانون اصلی تجمع موش هاست.
متأسفانه اغذیه فروشی‌ها ضایعاتشان را جایی تخلیه می‌کنند که دسترسی موش‌ها به آن آسان است. ضمن اینکه موش‌ها علاقه خاصی به کالباس و سوسیس دارند و خودشان را با استفاده از همین باقی مانده غذا‌ها سیر می‌کنند و زمینه زادوولدشان هم مهیاست.
علوی ادامه می‌دهد: مهار موش‌های میدان ده دی مشهد از دست متولیان خارج شده است. امیدوارم مسئولان برای سلامت مردم ارزشی قائل شوند و چاره‌ای اساسی برای آن بیندیشند.
***
ادرار و مدفوع موش‌ها حاوی عوامل بیماری زای بسیاری است که باعث مشکلات تنفسی یا دیگر بیماری‌ها در انسان می‌شود، ازجمله طاعون، تیفوس، حصبه، مننژیت، وبا، انواع بیماری‌های پوستی مانند سالک، تولارمی، لپتوسپیروز و سالمونلا.
از یک جفت موش بالغ سالانه تا هشتصد موش متولد می‌شود.
یک جفت موش بالغ در کمتر از دوسال می‌توانند دست کم ۶ هزارو ۴۰۰ موش دیگر تکثیر کنند.
میوه‌ها و سبزیجات تازه رهاشده در جوی آب، به خصوص سیب، باعث می‌شود سمومی که برای مهار موش‌ها به کار می‌برند خنثی شود و اثر سم را از بدن موش از بین ببرد.
کنترل زباله، کم هزینه‌ترین و دردسترس‌ترین روش ممکن است که می‌توان با استفاده از آن تا ۸۰ درصد جمعیت موش‌ها را کنترل کرد.