میدان ده دی مشهد در محل اتصال ۲بخش تاریخی و معاصر خیابان امامخمینی(ره) باهم قرار دارد. براساس آنچه در کتاب «خیابان ارگ مشهد» درباره این میدان نوشته شده است، میدان دهدی نخستین اثر ثبتی محدوده خیابان ارگ مشهد محسوب میشود. این میدان که ۵ورودی اصلی و یک ورودی فرعی دارد و از بالای کال قرهخان عبور میکند، ۲۱بهمن۱۳۸۷ با شماره ثبت۲۴۳۹۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است.
میدان دهدی که در دوران پهلوی دوم ایجاد شده است، قبل از انقلاب «سوم اسفند» نامیده میشد، اما بهدلیل وقایع يکشنبه خونين مشهد و کشتار ۱۰دی۱۳۵۷ مردم در محدوده آن بهدست نیروهای ارتش پهلوی، در میان مردم به میدان «۱۰دی» معروف شد. این تغییر نام مردمی، پس از انقلاب جنبه رسمی به خود گرفت و اکنون این میدان که آخرین نقطه محدوده گسترده ارگ تاریخی مشهد محسوب میشود، بدین نام معروف است.
میدان دهدی براساس آنچه در پرونده ثبتی آن درج شده، بهعنوان یک «مکان رویدادمحور» به ثبتملی رسیده است و ارزش خاصی از منظر معماری یا وجود عناصر ویژه فرهنگی ندارد. همین امر نیز باعث شده است در سالهای گذشته تغییراتی در آن داده شود. اکنون این میدان یک آبنما به قطر حدود ۱۲متر دارد که اطراف آن را فضای سبز احاطه کرده است. همانطور که اشاره شد، ۵ورودی اصلی خیابان امامخمینی(ره) (محدوده ارگ)، خیابان امامخمینی(ره)۳۱ یا رازی، خیابان امامخمینی(ره) به طرف چهارراه لشکر، خیابان امامخمینی(ره)۳۸ یا رازی شرقی و امامخمینی(ره)۳۶ یا جانبازان و ورودی فرعی خیابان امامخمینی(ره)۳۳ یا شهید احمد مظلوم به این میدان ختم میشود. رفتوآمد در ۳خیابان از این مجموعه یعنی خیابانهای رازی، رازی شرقی و جانبازان بهصورت یکطرفه است.
مهمترین اثر تاریخی قرار گرفته در محدوده میدان دهدی مشهد، کلیسای مریم مقدس معروف به کلیسای دهدی متعلق به ارامنه است. البته در فاصله بسیار کمی از این میدان بنای تاریخی هلالاحمر مشهد قرار دارد. همچنین حدفاصل این بنا تا میدان دهدی هم تونلی زیرزمینی با ارزش تاریخی وجود دارد که هنوز بررسیهای کاملی درباره قدمت و کاربرد آن نشده است. نکته مهم دیگری که باید درباره میدان دهدی بیان کرد، این است که براساس مستندات کتاب «خیابان ارگ مشهد»، این میدان تقریبا در محل یکی از ۶دروازه قدیم مشهد، یعنی دروازه ارگ ایجاد شده است.
دروازه ارگ در دوران فعالیت خود بهعنوان دروازه حکومتی شهر شناخته میشد و بهطور معمول رفتوآمد والی، نمایندگان دولتی و البته قوای نظامی شهر از این دروازه انجام میشد و اردوی نظامی شهر هم در پشت این دروازه برگزار میشد که وجود محدوده پادگان لشکر۷۷ پیروز خراسان در فاصلهای بهنسبت اندک از این دروازه گواه این امر تاریخی است. نکته دیگری که باید بدان توجه کرد، کاربرد کنونی این میدان است. در وضعیت کنونی وجود تعدادی اغذیهفروشی این میدان را به پاتوقی برای جوانان تبدیل کرده است. سرانجام اینکه میدان دهدی تاکنون یگانه مکان رویداد ثبتملیشده در مشهد محسوب میشود.