ریحانه موسوی | شهرآرانیوز؛ این موکب خدماتی متفاوت ارائه می‌کند که از میان اقدامات سال‌های گذشته آن می‌توان به تصویر‌سازی حرم‌های اهل بیت (ع)، اجرای تابلو شش متری «یا حسین (ع)» با اثر انگشت زائران، اجرای گروه‌های سرود مطرح کشوری در مسیر، برگزاری نمایشگاه پوستر‌های ضد استکباری، اجرای کتابت روی لباس زائران، اجرای تمثال شهیدان ایرانی و عراقی و اجرای خط‌نوشته و نقاشی‌خط اشاره کرد. حمید‌فخار، مسئول برگزاری موکب‌قلم، در گفتگو با ما توضیحات بیشتری درباره این موکب و فعالیت‌هایش ارائه کرده که در ادامه پیش‌روی شماست.
حمید فخار، مسئول برگزاری موکب قلم، در گفتگو با شهرآرا درباره تشکیل این موکب توضیح می‌دهد: هدف ما از ایجاد این موکب در سال ۱۳۹۵ این بود که مدل سازی کنیم تا اهالی فرهنگ و هنر ایران و عراق چنین موکبی را راه اندازی کنند، اما متأسفانه تا امروز یک موکب جامع فرهنگی وهنری با بسته‌های مختلف، فعال و حضور زنده هنرمندان میان مردم ندیده ایم. همین تک بودن موکب قلم موجب دیده شدن آن شده است.
او بیان می‌کند: ما می‌خواستیم آن قدر مواکب فرهنگی و هنری زیاد شوند که این موکب در بین آن‌ها دیده نشود، اما متأسفانه این اتفاق رخ نداد و ما در اولین هدفمان چندان موفق نبودیم، تا بتوانیم به وسیله ارائه این مدل، خاک ریز‌های متعدد فرهنگی وهنری را در این جبهه ایجاد کنیم.
فخار با تأکید بر ضرورت دیده شدن فرهنگ اربعین، یادآور می‌شود: ما باید بدانیم در کجای زمانه ایستاده ایم، شناخت از امام حسین (ع) چگونه باید حاصل شود، اربعین چطور باید دیده شود و قرار است چه اتفاقات بزرگی را در عالم رقم بزند.
او با اینکه باور دارد مردم با تصویر ارتباط بهتری می‌گیرند، تصریح می‌کند: رویداد اربعین چنان عظیم است که در ذهن ملت‌ها پرسش ایجاد می‌کند و نیاز به ترجمه تصویری و رسانه‌ای دارد. ما نباید فقط به اسکان و تغذیه مردم توجه کنیم، بلکه باید آن‌ها را با هنرهای مختلف آشنا کنیم که رسانه، فرهنگ و هنر می‌تواند گام‌های بزرگی را در این زمینه بردارد.
حمید فخار درباره حضور اهالی فرهنگ و هنر در موکب قلم می‌گوید: گروهی از هنرمندان ما مشهدی هستند و ممکن است با کاروان اولیه موکب همراه شوند و کار‌های ابتدایی آن را شکل دهند، ولی ما به این امر بسنده نمی‌کنیم و قرار نیست از ابتدا تا انتهای آن را اداره کنیم، بلکه فقط فضا سازی، صوت، نور و لوازم هنرهای تجسمی را آماده می‌کنیم تا هنرمندانی که در مسیر اربعین هستند و هیچ وسیله‌ای همراهشان ندارند، بتوانند از فضا استفاده کنند.
هنرمندانی از سراسر دنیا هستند که هرسال برای انجام کار‌های هنری به موکب قلم می‌آیند. همچنین فراخوان‌های شخصی، عمومی و فضای مجازی داریم که تقریبا اطلاع رسانی مناسبی را انجام داده ایم. این گرافیست بیان می‌کند: بسیاری از هنرمندان اطلاعاتی درباره این موکب نداشتند، اما با دیدن آن همان لحظه به ما پیوستند و برای این کار پیش‌قدم شدند. هنرمندانی که با ما به عراق می‌آیند، حدود ۱۰تا۱۲ نفر هستند، اما در عراق به حدود ۳۰۰نفر هم می‌رسند.
فخار نقطه قوت موکب قلم را مردمی بودن آن می‌داند و ادامه می‌دهد: ما از کمک مجموعه‌های فرهنگی وهنری استقبال کرده ایم، اما هیچ گاه زیر بار دولتی شدن نرفتیم. حتی مجموعه‌های شبه دولتی هم تقاضا داشتند که با نامشان از موکب حمایت کنند و پیشنهاد‌های مالی خوبی هم دادند، اما با سختی و کمک‌های کوچک مردم و برخی مجموعه‌های فرهنگی بود که آن را اداره کردیم.
این هنرمند تأکید می‌کند: وظیفه ما به عنوان یک تشکل مردمی این است که با بضاعتمان در مراسم اربعین شرکت کنیم و برخی اتفاقات هنری را رقم بزنیم. زیرا توان آن را داریم. سازمان‌هایی نیز هستند که باید از مجموعه‌های مردم نهاد حمایت کنند که اگر به وظیفه ذاتی خود توجه داشته باشند، کار‌ها بهتر پیش می‌رود، اما متأسفانه تا کنون کمکی مستمر و تضمین شده وجود نداشته است.
او یادآور می‌شود: قرار نبود موکبی راه اندازی کنیم که در آن به ارائه خدماتی مانند تغذیه و اسکان بپردازیم. زیرا موکب داران عراقی بسیار بهتر، بهینه‌تر و با کرامت بیشتری این خدمات را به زائران ارائه می‌دهند. از آن گذشته ما با مواکب خدماتی مان رگه‌هایی از مدل سازی غیرمردمی را در اربعین پیاده و به این فضا تزریق کرده ایم که ضرر‌هایی دارد و می‌توان درباره آن‌ها بحث و گفتگو کرد. به همین دلیل ما اصلا به سراغ آن‌ها نرفتیم، بلکه وارد فضایی شدیم که در آن خلأ وجود دارد، مدعی ندارد و از آن غفلت شده است.
به گفته فخار، یکی از اتفاقات خوبی که در سال ۱۳۹۵ با شروع این فعالیت فرهنگی وهنری آغاز شد، تهییج هنرمندان هنرهای آوایی به ساخت سرود، تهیه شعر متناسب با فضای اربعین و آماده سازی و بازتولید ملودی‌ها و آهنگ‌هایی بود که در خاطر مردم ایران و عراق ماندگار شده و تصور مثبت و خوبی از آن در ذهن مردم است؛ مانند برخی سرود‌های اوایل انقلاب اسلامی که ضرباهنگ حماسی دارند یا قطعاتی از موسیقی سریال مختار که شعری متناسب با زمان اکنون برای آن سروده شده است.
او ادامه می‌دهد: چند کار استودیویی به صورت پلی بک و حتی زنده در مسیر پیاده روی به کوشش گروه‌های سرود اجرا شد و اکنون نیز ادامه دارد. همچنین هرسال می‌بینیم اقبال عمومی به این سرود‌ها زیادتر می‌شود و دامنه آن با هنرهای تجسمی کامل شده است و بسته‌ای بسیار خوب را برای اربعین ارائه می‌دهد.
این هنرمند تصریح می‌کند: یکی از اتفاقات دیگری که در مسیر اربعین و در موکب قلم رخ داد، اضافه شدن هنرهای نمایشی بود. باتوجه به ظرفیتی که این هنر دارد و شامل نقالی، پرده خوانی و تئاتر میدانی یک تا چندنفره می‌شود و به دلیل فضای اربعین، این کار میدانی انجام می‌شود. دوستان هنرمند ما در حوزه تئاتر و نمایش همت خوبی داشتند و اتفاقی بی نظیر را در حوزه هنرهای نمایشی به موکب اضافه کردند.
به گفته او، درواقع اتفاقات هنری موکب قلم شامل پویش‌های عکاسی، گرافیک، پوستر گرافیکی، ایجاد کار‌های هنری زنده تجسمی، هنرهای آوایی، نمایشی و تعاملی با مردم بود.
حمید فخار یادآور می‌شود: موکب قلم در اربعین بسیار خوب دیده شده است و تقریبا همه فعالان فرهنگی آن را می‌شناسند. این فعالیت شش ساله باعث شد تا نگاهی بسیار خوب در بحث فرهنگ و هنر به این موکب شکل بگیرد. یعنی یکی از نقاطی که هر مجموعه فرهنگی وهنری برای اجرای کار هنری اش در نظر می‌گیرد، موکب قلم است. اما متأسفانه موکب داری فرهنگی وهنری سخت و سنگین است و کار‌ها باید از حالت نگارخانه به شکل میدانی دربیاید تا برای مردم قابل درک باشد.