زهرا زنگنه | شهرآرانیوز؛ برنامه جامع مقابله با گردوغبار استان که پنجم تیر امسال در گزارشی با عنوان «برنامه بزرگ برای ریزگرد‌های مشهد» نوشتیم در کارگروه‌های فنی اداره‌کل محیط‌زیست خراسان‌رضوی به تصویب رسیده و بنا بود در کارگروه امور زیربنایی، توسعه روستایی و عشایری، آمایش سرزمین و محیط‌زیست شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان نیز مصوب شود، دو گام دیگر به پیش رفته و در شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان به تصویب رسیده و به دستگاه‌های اجرایی استان ابلاغ شده است؛ برنامه‌ای که درنهایت قرار است مرهمی باشد بر زخم هوای مشهد که ریزگردها مهمان ناخوانده‌اش هستند.
علی محمد طهماسبی‌بیرگانی، دبیر ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار کشور، هم دی‌ماه پارسال در نشستی با مسئولان محیط‌زیست خراسان‌رضوی گفته بود: وضعیت غبارخیزی خراسان‌رضوی کاملا روشن است و در این‌باره برنامه عمل ده‌ساله از سال۱۴۰۰ به تفکیک همه دستگاه‌های عضو و همه استان‌ها تهیه شده است. این برنامه علاوه بر خراسان‌رضوی، در دیگر استان‌های دارای گردوغبار نیز اجرایی خواهد شد.
حالا آن‌طور که کارشناس رسیدگی به پدیده گردوغبار اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان به شهرآرا گفته، این برنامه برای مشهد و خراسان‌رضوی که تحت‌تأثیر از کانون‌های داخلی و خارجی فرسایش بادی است، مرداد امسال در نشست کارگروه زیربنایی و توسعه روستایی و عشایری به تصویب رسیده و پس از آن در شهریور شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان آن را مصوب کرده است.
الهام ابریشم درباره دستگاه‌های مسئول در زمینه اجرای این برنامه جامع مقابله با گردوغبار هم گفت: این برنامه پس از تصویب به معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان‌رضوی، نمایندگی وزارت امورخارجه در شمال‌شرق کشور، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، اداره‌کل راه‌وشهرسازی، اداره‌کل پدافند غیرعامل، سازمان صنعت، معدن و تجارت، اداره‌کل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه شمال‌شرق، سازمان جهاد کشاورزی، دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد، اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری، صداوسیمای استان، اداره‌کل هواشناسی، شرکت آب منطقه‌ای، شرکت توزیع نیروی برق و شرکت پخش فراورده‌های نفتی استان برای همکاری و اجرا ابلاغ شده است.
از او درباره شرح وظایف و تکالیف این سازمان‌ها هم پرسیدیم و این‌طور پاسخ داد: برنامه جامع مقابله با گردوغبار و برنامه عملی دستگاه‌های اجرایی مصوب سال۱۳۹۹، اقدامات اجرایی، مدیریتی و نظارتی برای سازمان‌های موظف درباره کنترل پدیده گردوغبار در بازه زمانی ده‌ساله را مشخص کرده است. در این برنامه برای هر سازمان بین پنج تا سی نوع اقدام به تفکیک برای این ۱۰سال پیشنهاد شده است.
کارشناس رسیدگی به پدیده گردوغبار اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان به جزئیات برنامه نیز اشاره کرد و گفت: تخریب پوشش گیاهی و خاک که مهم‌ترین عوامل ایجاد و توسعه کانون‌های گردوغبار تلقی می‌شوند، طی ده‌ها سال رخ داده است؛ بنابراین احیای خاک تخریب‌شده، استقرار پوشش گیاهی مناسب و فرهنگ‌سازی با هدف جلوگیری از تخریب دوباره با سرعت بسیار کمتر به نتیجه خواهد رسید و مدیریت پدیده گردوغبار نسبت به تخریب اراضی و ایجاد کانون‌های گردوغبار هزینه و زمان بیشتری نیاز دارد.
ابریشم درباره اولویت‌بندی مقابله با پدیده گردوغبار در استان اظهار کرد: با توجه به اوضاع بحرانی گردوغبار در دو شهرستان خواف و سرخس اجرای طرح جامع مقابله با گردوغبار و ریزگرد‌های استان با اولویت این دو شهرستان به تصویب شورای برنامه‌ریزی و توسعه رسید.
او درباره منشأ اصلی ریزگرد‌های آسمان استان که تحت‌تأثیر وجود دو کانون ریزگرد در ترکمنستان است، گفت: به‌طور کلی دو کانون اصلی گردوغبار در کشور ترکمنستان وجود دارد. کانون نخست که در مرکز این کشور قرار دارد، در فصل‌های بهار و تابستان با شدت خیلی زیاد فعال است. گردوغبار حاصل از این کانون کشور ترکمنستان و دریای خزر و همچنین مناطق شمال و شمال‌شرقی ایران شامل استان‌های گلستان، مازندران، گیلان، خراسان‌شمالی و خراسان‌رضوی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
ابریشم درباره دومین کانون گردوغبار ترکمنستان که در شمال‌شرقی این کشور است، نیز اظهار کرد: این کانون در دو فصل بهار و تابستان با شدت خیلی زیاد فعال است و کشور ترکمنستان، دریای خزر و منطقه شمال‌شرقی ایران شامل استان‌های خراسان‌شمالی و خراسان‌رضوی نیز تحت‌تأثیر این کانون قرار دارند.