علیرضا ظهیری | شهرآرانیوز؛ درحالی بیش از یک سال از فعالیت مدیریت شهری در دوره ششم می‌گذرد که این روز‌ها پس از تمرکز شهرداری بر تکمیل پروژه‌های نیمه تمام شهری باید به تدریج شاهد به ثمر نشستن بخشی از تلاش‌های خادمان شهر بهشت در حوزه‌های مختلف و تعریف پروژه‌های جدید و ریل گذاری برای آینده بهتر شهر باشیم.
در این راستا در نخستین گام به سراغ معاونت عمران، حمل ونقل و ترافیک شهرداری مشهد به عنوان پیشانی اقدامات مدیریت شهری رفتیم تا در نشستی دو ساعته با سکاندار این مجموعه آخرین وضعیت پروژه‌های عمرانی شهرمان، برنامه او برای بازگشایی گره‌های حمل ونقلی شهر، ساخت پارکینگ، برنامه ریزی برای توسعه حمل ونقل پاک در کلان شهر مشهد و دیگر موضوعات مرتبط با این معاونت را جویا شویم.
سیدخلیل منبتی به واسطه مدیریت بر این مجموعه عریض و طویل حرف‌های زیادی برای گفتن دارد؛ شنیدن حرف‌های این مدیرشهری از ساخت و ساز در کوچه و خیابان‌ها تا حرکت شهرداری به سمت حملونقل پاک خالی از لطف نیست.
اکنون فصل بودجه است. بودجه این معاونت در شهرداری مشهد در سال ۱۴۰۱ نزدیک به ۶ هزار میلیارد تومان است که این بودجه برای فعالیت‌های سه اداره کل و ۹ شرکت و سازمان تابعه این معاونت در نظر گرفته شده است. در اصلاح بودجه جابه جایی‌هایی را برای بودجه پروژه‌ها در دستور کار داریم تا بتوانیم بودجه امسال را در زمان مورد نظر جذب کنیم. امیدواریم با تحقق این بودجه، برنامه‌های این حوزه هر چه سریع‌تر عملیاتی شود و پروژه‌هایی که آغاز شده و همچنین تعدادی از پروژه‌هایی که از قبل باقی مانده است، زودتر به پایان برسد.
بودجه‌ای که برای امسال در حوزه عمران، حمل ونقل و ترافیک شهرداری مشهد در نظر گرفته شده، برای هزار پروژه شهری است که اکنون فعالیت در بیش از ۸۰۰ پروژه آغاز شده است. با این حال برخلاف ادعای برخی افراد، فعالیت‌های عمرانی در شهر در حال انجام است و در حال حاضر نیز بیش از هزارمیلیارد تومان پروژه در دست اجرا داریم که بیشتر این پروژه‌ها برای حاشیه شهر تعریف شده است. تمرکز بر حل وفصل مشکلات ریز و درشت شهروندان، اعتقاد ما در این دوره مدیریت شهری است. با توجه به اینکه حاشیه شهر مشکلات متعددی دارد، سامان دهی وضعیت نابسامان این مناطق در دستورکار است.
بیش از ۳۵ درصد از بودجه عمرانی مصوب سال ۱۴۰۱ شهرداری مشهد به حاشیه این شهر اختصاص یافته است. مشهد در بخش اختصاص بودجه به مناطق حاشیه شهر نیز پس از تهران در رتبه دوم قرار دارد.
با توجه به اجرای عملیات‌های عمرانی براساس نیاز‌های واقعی مردم، بیشتر پروژه‌های ما ریزمقیاس و در راستای حل مشکلات واقعی مردم است. در مجموع ۱۰ پروژه کلان شهری نیز در دست اجرا داریم و اجرای پروژه کرانه شمالی به طول ۳۰ کیلومتر با هدف اتصال شرق به غرب مشهد، اجرای پروژه خیام شمالی و جنوبی و اتصال خیام شمالی به کرانه شمالی و پروژه بولوار نماز با هدف اجرای یک تونل یا اجرا از کرانه کوه‌های جنوبی برای اتصال این بولوار به بولوار شهید برونسی که در دست مطالعه است، از جمله پروژه‌های کلان شهری در دوره ششم مدیریت شهری محسوب می‌شود.
این پروژه منتهی الیه سمت شرق شهر در حاشیه کشف رود را به بولوار نماز متصل می‌کند. یکی از مشکلات شهرمان محور‌های مواصلاتی این کلان شهر است و تراکم جمعیتی در بخش‌هایی از آن سبب شده است ترافیک در برخی معابر نظیر بولوار وکیل آباد یا بزرگراه پیامبر اعظم (ص) در برخی ساعات روز قفل شود؛ از همین رو هم و غم مدیریت شهری در این دوره تأکید بر حل این گره در حوزه حمل ونقل است.
درباره کندی کار باید گفت که برخی پروژه‌ها هنوز به مرحله مطالعه نرسیده اند یا مطالعات آن در دست اقدام است. در این دوره، سعی شده است همه پروژه‌ها پس از انجام مطالعات اجرا شود. ما می‌توانیم اکنون عملیات اجرایی بولوار نماز و اتصال آن به بولوار شهیدبرونسی را آغاز کنیم، اما می‌خواهیم کار با مطالعه همراه باشد. درباره پروژه‌هایی نظیر رودپارک نیز قرارداد پیمانکار به پایان رسیده و ختم پیمان انجام شده است.
اجرای عملیات کرانه شمالی، اقدامی محرک برای توسعه به سمت شرق است. مشهد در سمت شرق فضای باز زیاد است. از طرفی در حال حاضر، دیگر حرم از نظر جغرافیایی در مرکز شهر نیست؛ از این رو با ایجاد شبکه معابر در بخش شرقی می‌توان به توسعه شهر به این سمت کمک کرد.
عملیات تایل فرش به صورت قطعات بتنی در معابر شهری اجرا می‌شود. استفاده از این مدل روکش برای معابر دارای محاسن فراوانی است که یکی از آن‌ها اجرای عملیات‌های مختلف تخریبی بدون آسیب جدی به معبر است. هم اکنون آسیب به معبر، وضعیت نامناسبی برای آسفالت و معابر شهری ایجاد کرده است. باید به این موضوع نیز اشاره کرد که تایل فرش علاوه بر زیبایی بصری، در تابستان بسیار کم، گرما را انعکاس می‌دهد؛ این ویژگی درباره آسفالت برعکس است و گرمای تابستان باعث ترکیدگی آسفالت معابر می‌شود؛ بنابراین اجرای تایل فرش بتنی در برخی معابر فرعی یا حتی برخی معابر اصلی، از برنامه‌هایی است که مدیریت شهری بر آن تأکید می‌کند.
بی شک اجرای تایل فرش به صرفه‌تر است. با توجه به قیمت فعلی قیر، هزینه تولید آسفالت در حال حاضر زیاد است که این هزینه در تایل فرش کمتر است. ازطرفی در طولانی مدت، به دلیل راحتی برداشته شدن تایل فرش در صورت ترکیدگی لوله و جای گذاری آن پس از تعمیرات زیرسطحی تأسیسات شهری بدون هیچ تغییری در کیفیت، هزینه‌های نگهداری هم کاهش می‌یابد. با توجه به برنامه ریزی‌های صورت گرفته، قرار است در معابر دارای کمتر از ۱۲ متر، به جای آسفالت، عملیات تایل فرش اجرا شود؛ این معابر بیشتر در حاشیه شهر قرار دارد. البته اکنون نیز عملیات تایل فرش در برخی معابر شهرمان مانند معابر بولوار شاهنامه اجرا شده است.
همه معابر شهری که به آسفالت نیاز دارد، در دستورکار ما قرار دارند، اجرای عملیات حداکثری آسفالت در معابر حاشیه شهر است؛ زیرا وضعیت برخی از این معابر به گونه‌ای است که با یک بار بارندگی دچار گل ولای می‌شود.
پروژه بایدو جای بحث دارد. اینکه ما انتظار داشته باشیم فردی از منزل خود تا محل کارش را با دوچرخه طی کند، انتظاری نامعقول است. سیستم دوچرخه شهری باید ویژه مسیر‌های کوتاه باشد. وقتی موضوع دوچرخه‌سواری در شهر مطرح شد، برای بسیاری از محور‌ها مسیر طراحی شد، اما امروز شاهد‌یم که از برخی از آن مسیر‌ها هیچ دوچرخه‌ای رد نمی‌شود. در همین راستا با پلیس راهور هماهنگ کرده‌ایم تا برای کاهش تصادفات منجر به جرح و فوت، این مسیر‌ها در‌اختیار موتورسواران قرار گیرد و این موضوع درحال بررسی مجدد است.
شهرداری مشهد در حوزه حملونقل پاک نیز اقدام مثبتی انجام داده است؛ بدین‌صورت که قرار است موتوربرقی جایگزین موتور بنزینی شود. در طرح قبلی، قرار بود موتور برقی فقط به اشخاص خاص و فقط با سود ۴درصد تحویل شود، اما شهرداری مشهد با فراهم‌کردن ۱۰۰ هزار موتوربرقی بنا دارد این وسیله نقلیه پاک را به‌صورت قسطی و با سود کم در اختیار شهروندان قرار دهد.
با مطالعات انجام‌شده، برخی معابر شهر، از پوشش الیت خارج شده‌اند و وضعیت دیگر معابر نیز در دست مطالعه است، اما در محور‌هایی که نیاز است خودرو‌ها ساعت‌های طولانی در آن معابر پارک نکنند، طرح الیت همچنان برقرار است.
به ازای هر کیلومتر پیشروی در مترو، ۱۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار لازم است. به منظور سرعت بخشی به پروژه ساخت مترو مشهد قرار بود دولت کمک کند و بر اساس مسائل مطرح شده امسال حداقل ۱۴۰۰ میلیاردتومان اعتبار به دست ما برسد که این رقم کم و کمتر شد و به ۸۰۰ میلیاردتومان اوراق مشارکت رسید که بازپرداخت ۵۰ درصد آن هم برعهده شهرداری است؛ با این رقم در سال جاری فقط می‌توان نیم کیلومتر از مترو را ساخت.
دولت در حال حاضر چندین هزار میلیارد تومان از محل‌های مختلف به شهرداری مشهد بدهکار است و مردم مشهد باید بدانند که هزینه یک سفر آن‌ها با مترو ۱۰ هزارتومان است، اما شهروندان از این مبلغ فقط ۱۲۰۰ تومان را پرداخت می‌کنند و مابقی را شهرداری یارانه می‌دهد. این هزینه‌های سنگین بر دوش شهرداری است. پس بهتر است دولت بهره‌های بانکی برای پروژه‌های عمرانی را صفردرصد حساب کند و برای موضوعات مربوط به ساخت مترو چاره‌ای بیندیشد.
ما برای تحقق این وعده امیدواریم و از منابع داخلی خود شهرداری کار را پیش می‌بریم؛ زیرا اگر این بخش از مترو مشهد تکمیل شود، تحولی بزرگ در شبکه مترویی شهر ایجاد خواهد شد و تعداد مسافر که اکنون به صورت میانگین ۲۰۰ هزار نفر در روز است، به یک میلیون افزایش خواهد یافت. با توجه به اینکه مشهد فقط متعلق به مردم این شهر نیست و به صورت سالانه بین ۳۰ تا ۴۰ میلیون زائر به مشهد سفر می‌کنند، باید به این شهر توجهی ویژه و نگاهی ملی شود.
توجه به حمل ونقل عمومی شهر جزو تأکیدات دوره ششم مدیریت شهری بوده و سازمان اتوبوس رانی هم پاشنه آشیل خدمت رسانی شهرداری در بخش حمل ونقلی است. با توجه به اهمیت این موضوع، در یک سال گذشته، ۱۲۰ دستگاه اتوبوس نو وارد شهر شده که تحولی بزرگ در ارائه خدمات به شهروندان است.
همچنین در این مدت ۲۷ دستگاه اتوبوس بازسازی شده و به چرخه خدمت رسانی بازگشته است. قرارداد ۱۳۲ دستگاه اتوبوس دولتی و تفاهم نامه ۹۰۰ دستگاه اتوبوس نیز به امضا رسیده است و امیدواریم تا پایان سال ۱۴۰۲ وعده اضافه شدن اتوبوس‌های نو به شبکه اتوبوس رانی شهر در صورت تأمین منابع مالی، محقق شود. اخیرا نیز با ورود میدل باس به خطوط شهری، خدمت رسانی شبکه اتوبوس رانی کیفیت بهتری یافته است.
درراستای توجه به مناطق حاشیه شهر، خطوط صدتومانی که به نوعی رایگان محسوب می‌شود، راه اندازی شده است تا شهروندانی که محل سکونتشان از خطوط اصلی اتوبوس رانی و مترویی دور است، با استفاده از این خطوط به خطوط اصلی شهر منتقل شوند. در حال حاضر، حدود هفت خط صدتومانی راه اندازی شده و این خطوط درحال افزایش است.
ما نیز دوست داریم خدمات حمل ونقل عمومی در شهر رایگان باشد، اما باید به این نکته توجه کرد که این کار به تأمین منابع مالی فراوان نیاز دارد و از طرفی شبکه اتوبوس رانی شهرمان شبکه بزرگ و پرهزینه‌ای است. با وجود همه هزینه‌های جانبی می‌توان با درنظرگرفتن برخی تهمیدات برای اقشار خاص جامعه، سرویس دهی اتوبوس رانی را رایگان کرد، اما این کار باید با کارشناسی و مطالعه صورت گیرد.
شهرداری مشهد برای نوسازی این ناوگان، بخش زیادی از بهره بانکی نوسازی ناوگان تاکسی رانی را که حدود ۱۴ درصد بود، تقبل می‌کند، اما اتفاقات اخیر سبب بروز برخی مشکلات شده است. سرمایه گذارانی هستند که اعلام آمادگی کرده اند تا با واردات خودرو به عنوان تاکسی و سرمایه گذاری در این بخش، نیاز شهر را رفع کنند. یکی از این سرمایه گذاران، توان واردات ۱۰ تا ۲۰ هزار خودرو به عنوان تاکسی را دارد، اما این اقدام به مجوز از مراجع ذی صلاح نیاز دارد و متأسفانه در این مسیر، قفل‌هایی زده شده است که سبب شده این مدل‌های کاری به ثمر ننشیند.
ساخت پارکینگ باید با انجام کار کارشناسی صورت گیرد. به عنوان نمونه در اطراف حرم مطهر رضوی هرچه پارکینگ بیشتری ساخته شود، تشویق به استفاده از خودرو شخصی هم بیشتر می‌شود؛ بنابراین باید به فکر ایجاد پارک سوار باشیم؛ به این معنی که پارکینگ نزدیک پایانه‌های حمل ونقل عمومی ایجاد شود و شهروندان خودرو خود را در این پارکینگ‌ها پارک کرده، سپس برای سفر خود در شهر از ناوگان حمل ونقل عمومی استفاده کنند.
البته شهرداری مشهد اکنون دو پارک سوار، یکی پارکینگ مجد و دیگری پارکینگ آزادی را راه اندازی کرده است، اما متأسفانه شهروندان از این دو پارکینگ استقبال نمی‌کنند؛ بنابراین در این زمینه به فرهنگ سازی نیاز داریم. البته مطالعات برای ساخت پارکینگ به ویژه در مناطق نزدیک به حرم مطهر رضوی ادامه دارد. همچنین عملیات ساخت پارکینگ توحید در حال اجراست و در آینده نزدیک، پارکینگ هشت آباد نیز در میدان شهدا به بهره برداری می‌رسد.
برنامه ما این است که پارکینگ‌های مکانیزه فعال شوند؛ این پارکینگ با استفاده از فضایی کم می‌تواند تعداد زیادی خودرو را در خود جای دهد. شهرداری مشهد این اقدام را برای مناطق مختلف شهری انجام می‌دهد.