سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز؛ همکار کتابخوانی دارم که تقریبا بیشتر دوروبری‌هایش را با کتاب آشنا کرده است. او از خیر هیچ عنوان کتاب خوبی نمی‌گذرد. گاهی سه کتاب را هم‌زمان در دست دارد تا بخواند. او در توضیح اینکه چطور می‌توان چند کتاب را خواند که اصل و فرع ماجرا‌ها و موضوع‌هایشان درهم‌تنیده نشود، می‌گوید کتاب خوب را نباید نخوانده گذاشت، بلکه می‌توان یک کتاب جدی را در کنار یک عنوان سبک‌تر و غیرجدی خواند. این دوست خوبمان که عامل انتقال کتاب خوب هم هست، یک راهنمای آگاه و باسواد، دردسترس و کمک‌کننده است.
کسی که در زمینه کتابخوانی افراد را حمایت می‌کند و همیشه همراه آن‌هاست. پرس‌و‌جو از چنین افرادی یکی از روش‌های انتخاب کتاب خوب به‌شمار می‌آید که موضوع مطلب پیش‌روست. عوامل دیگری مانند اعتبار ناشران، نامی‌بودن نویسنده‌ها و مترجمان، مراجعه به وبگاه‌های فروش و نقد و بررسی کتاب‌ها از دیگر راه‌های رسیدن به کتاب‌های خوب محسوب می‌شود که در ادامه می‌آید.
شما برای یافتن یک کتاب خوب دست‌کم تا زمانی که یک کتاب‌خوان حرفه‌ای نشده‌اید، به راهنما نیاز دارید؛ فردی که اهل کتاب باشد و آثار خوب را بشناسد. اما منظور از راهنما، همیشه افراد نیستند، بلکه گاهی روش‌هایی هستند که به شما کمک می‌کنند کتابی را اشتباهی انتخاب نکنید و برای خواندن کتاب‌های بعدی بی‌انگیزه نشوید.
کتابی را انتخاب کنید که دوستش دارید. گاهی لازم است به فهرست‌های پرفروش یا کتاب‌هایی که در رسانه‌های اجتماعی مشهور می‌شوند، بی‌توجه باشید و اجازه ندهید خواندنتان براساس سلیقه دیگران باشد.
کتاب‌هایی انتخاب کنید که به پرسش‌هایتان پاسخ می‌دهند. همه ما پرسش‌های زیادی در ذهنمان داریم که به‌دنبال پاسخ‌هایی برای آن‌ها هستیم؛ بنابراین پیش از اینکه فهرستی از کتاب‌ها تهیه کنیم، منطقی است تعدادی از سؤال‌هایمان را بنویسیم و در جست و‌جوی کتاب‌هایی باشیم که بهترین جواب را به پرسش‌های ما می‌دهند.
فهرست شخصی ایجاد کنید. در صورت داشتن فهرست شخصی می‌توانید در هر زمان باتوجه‌به خلق‌وخو، سطح اضطراب و مشغله، زمینه‌های کنجکاوی و علاقه‌تان روی کتاب مناسب دست بگذارید. با این روش قادر خواهید بود به نیاز‌های طبیعی خودتان گوش دهید و عنوانی را انتخاب کنید که بیشتر از همه با نیاز فعلی شما سازگار است.
ژانر (گونه یا نوع خاصی از اثر ادبی و هنری) موردعلاقه خود را بیابید. از بین گونه‌های هنر، زندگی‌نامه، کسب‌وکار، کلاسیک، آشپزی، کارآگاهی، فانتزی، تاریخی، وحشت، طنز و کمدی، داستانی، فلسفه، شعر، روان‌شناسی، دینی، عاشقانه، علوم، علمی‌تخیلی، ورزش و سفرنامه کدام را بیشتر می‌پسندید؟ همان گونه‌ای را برگزینید که مطابق علاقه‌تان است و شما را در مسیر خواندن می‌اندازد.
آثار نویسندگان موردعلاقه‌تان را بخوانید. سبک آثار هر نویسنده‌ای یکسان است و بی‌گمان وقتی شما از کتاب نویسنده‌ای خوشتان بیاید، ریسک انتخاب برایتان از میان دیگر آثار او کم می‌شود. فرض کنید یکی از کتاب‌های نادر ابراهیمی را خوانده‌اید و از قلم و سبک این نویسنده خوشتان آمده است. اکنون فرصت دارید برای مدتی سبد مطالعاتی‌تان را از دیگر آثار او پر کنید.
فهرستی از کتاب‌هایی که ذهن نویسندگان موردعلاقه شما را شکل داده‌اند، تهیه کنید؛ زیرا احتمال دارد شما نیز از کتاب‌هایی که آن‌ها توصیه کرده‌اند، خوشتان بیاید. برای نمونه رضا‌امیرخانی، نویسنده و منتقد ادبی معاصر (زاده۱۳۵۲)، سیاهه‌ای صدتایی از کتاب‌های تأثیرگذارش را معرفی کرده است.
از کسی بخواهید کتاب خوب معرفی کند. بدون شک دوروبرتان کسی هست که اهل کتاب باشد. این افراد حکم سرمایه را دارند. یک همکار یا دوست اهل مطالعه، کتاب‌فروش محله، پدر و مادر، معلم و استاد افرادی هستند که در صورت کتاب‌خوان‌بودن می‌توانند با شناخت نسبی‌شان از ما، توصیه‌های خوبی برای مطالعه آزاد داشته باشند.
این روز‌ها ترجمه‌های مختلفی از یک کتاب در بازار نشر یافت می‌شود. ازاین‌رو، پیداکردن بهترین ترجمه کتاب‌ها در بازار، دغدغه دیگر کسانی است که می‌خواهند کتاب‌هایی باکیفیت‌تر بخوانند. یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای یافتن ترجمه خوب، اعتبار ناشر است. ترجمه‌ای که یک ناشر معتبر به بازار عرضه می‌کند، مورد اقبال بیشتر خوانندگان و منتقدان قرار می‌گیرد. یک راه دیگر یافتن ترجمه خوب از یک اثر، پرس‌و‌جو از گروه‌های کتابخوانی یا مشورت با افراد کتاب‌خوان است. اگر در فضای واقعی به این افراد دسترسی ندارید، در فضای‌مجازی افرادی هستند که به معرفی کتاب‌ها می‌پردازند. مراجعه به این افراد نیز می‌تواند راهگشا باشد.
یافتن کتاب خوب مانند پیداکردن دوست خوب است و ارزش آن را دارد که برایش وقت صرف کرد. اگر راهکار‌هایی که به آن اشاره شد، بازهم شما را برای انتخاب کتاب خوب یاری نکرد، می‌توانید راه‌های ساده زیر را هم بیازمایید.
بسیاری از خوانندگان کتاب، نظرشان درباره کتاب را در فضای‌مجازی ثبت می‌کنند. مطالعه دیدگاه کاربران نیز راهکار به‌روز و مناسبی برای پیداکردن کتاب بهتر است.
خواندن اطلاعات نویسنده‌ها، زندگی‌نامه آن‌ها و مقالات و یادداشت‌هایی که درباره آثار آن‌ها منتشر شده است، کمک می‌کند تشخیص دهیم آیا دیدگاه، شیوه نگارش و فلسفه یک نویسنده را می‌پسندیم یا نه.
بیشتر وبگاه‌های فروش کتاب الکترونیک، امکان خواندن نسخه‌های نمونه را فراهم کرده‌اند. برای نمونه «فیدیبو» بخشی با نام نمونه کتاب دارد که مراجعه‌کنندگان می‌توانند رایگان از آن استفاده کنند.
بعضی پادکست‌ها، کتابچه‌ها و همچنین وبگاه‌ها خلاصه‌ای از کتاب‌ها را معرفی می‌کنند. این خلاصه کتاب‌ها موضوع اصلی کتاب، اتفاق‌های محوری و اینکه کتاب برای چه کسانی مناسب است را توضیح می‌دهند. پادکست‌هایی مانند بی‌پلاس و سبکتو و همچنین مجموعه میکروبوک‌ها همگی خلاصه کتاب‌هایی هستند که می‌توانند راهنمای خوبی برای آشنایی با کتاب و انتخاب کتاب بهتر باشند.
برخی کتاب را یک شیء زینتی می‌بینند که کتابخانه‌شان را پر می‌کند و مایه ارجمندی آن‌ها در نظر دیگران می‌شود. عده‌ای هم فقط دنبال خرید و جمع‌کردن عنوان‌های ارزشمند و قیمت‌پایین در بازار هستند. دسته دیگری هم وجود دارند که نه به کتابخانه رفتن علاقه‌ای دارند و نه کتاب امانت گرفتن؛ این‌ها حتما باید پول بدهند و کتاب را بخرند؛ خواه وقت داشته باشند بخوانند، خواه وقت نداشته باشند.
این گروه ارزش کتاب‌ها را فهمیده‌اند، اما هنوز برنامه مطالعه در سبک زندگی‌شان جایگاهی ندارد. شاید هنوز دسته‌بندی‌های دیگری از افراد کتاب‌نخوان، اما کتاب‌یاب باشد که پرداختن به آن‌ها موضوع ما نیست. نکته مهم این است که چنین حساسیت‌هایی فقط ما را از شنیدن صدای کتاب خوب بازمی‌دارد.
کارکرد کتاب، خواندن آن است نه صرفا خریدن آن. همان‌طور که گفته شد، راه‌های زیادی برای انتخاب یک کتاب خوب وجود دارد و بهترین راه، بیشتر کتاب خواندن است. هرچه بیشتر کتاب بخوانیم، راحت‌تر می‌توانیم کتاب خوب و ارزشمند را تشخیص دهیم. شاید بهتر باشد این‌بار به‌جای اعمال چنین شرط‌های دست‌و‌پاگیری، یک کتاب خوب از دوست یا همکار کتاب‌خوانمان امانت بگیریم و آن را بخوانیم. فرصت زندگی انسان محدود است و کتاب‌های خوب بی‌شمار.