ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ قصد سفر که می‌کنیم، نحوه رسیدن به مقصد و بازگشت به موطن، یکی از اولویت‌های مهم در برنامه ریزی ما خواهد بود. سال هاست که ثابت شده توسعه گردشگری بدون بهبود شبکه حمل ونقل، امکان پذیر نیست. بهبود این شبکه و گسترش آن ازطرفی تأثیر مستقیم بر کاهش هزینه‌های سفر می‌گذارد و ازسوی دیگر به جذب بیشتر گردشگر کمک می‌کند.
حالا ببینید شبکه حمل ونقل برای شهری مثل مشهد که گردشگری، یکی از چرخ دنده‌های مهم برای رونق اقتصادی آن بوده و به طور میانگین سالانه پذیرای ۳۰ میلیون زائر است، چقدر اهمیت خواهد داشت. ما در این گزارش می‌خواهیم خودمان را به جای زائران مضجع شریف امام مهربانی‌ها بگذاریم و ببینیم برای رسیدن به زیارت حضرت شمس الشموس، چقدر باید هزینه کنیم. یک حساب وکتاب سرانگشتی و ادعای کارشناسان، نشان می‌دهد که ۴۰ تا ۵۰ درصد هزینه‌های گردشگری مربوط به رفت وآمد است. به گفته مسئولان، ۲ درصد زائران هواپیما، ۵ درصد قطار، ۱۳ درصد حمل ونقل عمومی جاده‌ای و ۸۰ درصد وسیله نقلیه شخصی را برای سفر سالانه به مشهد انتخاب می‌کنند.
سفر به مشهد با پرواز در روز‌های خاص، یعنی یک هزینه نجومی و گاهی بی پایه واساس، آن هم اگر بلیت گیرتان بیاید. حالا فرض کنید روز‌های عادی سال است و بلیت هم از سراسر نقاط ایران برای مشهد وجود دارد. بر این اساس با درنظر گرفتن جمعیت ۳/۳ نفری یک خانواده ایرانی، هزینه سفر هوایی را بررسی کرده ایم. بدیهی است باتوجه به اینکه از کجا عازم سفر به پایتخت معنوی ایران هستید و کدام شرکت حمل و نقلی را انتخاب می‌کنید، قیمت‌ها متفاوت است؛ به عنوان مثال هزینه رفت وآمد یک خانواده تهرانی، ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و هزینه رفت وآمد یک خانواده بندرعباسی، بیش از ۷ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان خواهد شد. تقریبا می‌شود گفت حداقل میانگین قیمت بلیت هواپیما، بیش از یک میلیون تومان است. باتوجه به زیاد بودن هزینه پرواز، بدیهی است که ۹۸ درصد زائران عطای استفاده از این وسیله را به لقایش ببخشند.
جالب اینجاست که همین چند روز قبل، شرکت‌های هواپیمایی به دلیل افزایش نرخ ارز و هزینه ها، درخواست افزایش قیمت بلیت هواپیما را داشتند. بیشتر زائران خارجی مشهد نیز از کشور عراق هستند. میانگین هزینه آمدن آن‌ها به مشهد و بازگشت به وطنشان از فرودگاه نجف در خوش بینانه‌ترین حالت برای هر نفر، ۸ میلیون تومان تمام می‌شود و بعد هم نجومی افزایش می‌یابد.
سامانه ریلی، یکی از راه‌های پرطرفدار برای رسیدن به مقصد است؛ چون هم نسبت به حمل ونقل جاده ای، ایمن‌تر و راحت‌تر است و هم نسبت به هواپیما خیلی ارزان تر، اما مشکل اینجاست که تعداد رام‌های قطار در روز‌های اوج سفر نسبت به تقاضا کم است. به گفته مسئولان، در شلوغی‌های دهه پایانی صفر، فقط ۵ درصد زائران به وسیله قطار خود را به مشهد رساندند.
هزینه سفر با قطار چهارتخته البته نه از آن پرستاره‌های ویژه، از تهران به مشهد، برای خانواده مدنظر ما بیش از ۲ میلیون تومان تمام می‌شود و برای یک خانواده تبریزی یا بندرعباسی، بیش از ۳ میلیون تومان آب می‌خورد.
ارزانی اتوبوس باعث شده است تقاضا برای سفر با وسایل حمل ونقل عمومی جاده‌ای از هواپیما و قطار بیشتر باشد. ۱۳ درصد زائران امام هشتم (ع) در شلوغی روز‌های زیارتی با اتوبوس خود را به پابوسش می‌رسانند. ولی با وجود استقبال از سفر جاده ای، زیرساخت‌های ما در این زمینه تعریفی ندارد و در سال‌های گذشته، رسیدگی به این موضوع با بی مهری مسئولان کشوری روبه رو بوده است. هزینه رفت وبرگشت یک خانواده ایرانی با اتوبوس به عنوان مثال از تهران به مقصد مشهد، یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان، از شیراز ۲ میلیون و ۳۰۰ تومان و از تبریز بیش از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان خواهد شد.
مجید فرقانی، کارشناس و فعال حوزه گردشگری، به شهرآرا می‌گوید: حمل ونقل یکی از گزینه‌های اصلی بسته‌های سفر است. اصل ماجرا حمل ونقل است که بین ۴۰ تا ۵۰ درصد هزینه‌های گردشگری را شامل می‌شود و در سفر‌های هوایی، ریلی و زمینی بر نرخ تور‌ها تأثیرگذار است.
او با تأکید بر اهمیت توجه به توسعه زیرساخت‌های حمل ونقل و پشتیبانی از آن برای بهبود صنعت گردشگری می‌افزاید: به عنوان مثال اگر تعداد هواپیما‌های کشوری ۱۱۵ فروند است، این عدد پاسخگوی ۸۰ میلیون جمعیت پهنه وسیع ایران نیست و باید ناوگانی قوی پشت این تقاضا باشد که از طریق آن، بتوان نرخ‌ها را رقابتی و ارزان کرد.
توسعه در حمل ونقل ریلی نیز چندان تعریفی ندارد، اما در رفت وآمد جاده‌ای باوجود همه تلاش‌های انجام گرفته، شرایط مسیر‌ها نابسامان و وضعیت بدتر است. افزایش خدمات جانبی و پشتیبانی، توسعه ناوگان برای رقابت، افزایش زیرساخت‌ها و... می‌تواند بر کنترل قیمت‌ها و بهبود هزینه‌های گردشگری تأثیرگذار باشد.
مشهد از قدیم الایام یکی از مقاصد سفر برای عاشقان خاندان عصمت و طهارت (ع) بوده است و حالا هم باید به منظور توسعه آن و افزایش خدمات به زائران برای داشتن سفری ارزان و راحت، یک نگاه ملی وجود داشته باشد.
معاون فرهنگی، اجتماعی و زیارت استانداری خراسان رضوی عنوان کرد:
معاون فرهنگی، اجتماعی و زیارت استانداری خراسان رضوی استان خراسان رضوی می‌گوید: حدود ۲ درصد زائران، هواپیما، ۵ درصد قطار، ۱۳ درصد حمل ونقل عمومی جاده‌ای و ۸۰ درصد، وسیله نقلیه شخصی را در طول سال برای سفر به مشهد انتخاب می‌کنند.
حجت الاسلام حجت گنابادی نژاد می‌افزاید: ما در دو سال اخیر، شاهد افزایش شدید سفر‌های جاده‌ای با وسایل نقلیه شخصی و به عبارت دیگر متأسفانه شاهد کاهش استفاده از حمل ونقل عمومی بوده ایم.
به گفته وی، جاده‌های منتهی به مشهد در مقایسه با سایر نقاط کشور (به مرکزیت تهران) هم از نظر وضعیت جاده‌ای خوب نیست و هم خدماتی که در جاده‌ها ارائه می‌شود، مناسب نیست که باعث شرمندگی است.
وی با اشاره به اینکه برای توسعه زیرساخت‌های حمل ونقل، تصمیم‌های خوبی در سال‌های قبل گرفته شده، اما متأسفانه همچنان در انتظار اجرا مانده است، می‌گوید: در دولت کنونی با وجود اهتمام آیت ا... ابراهیم رئیسی و توجه ویژه ایشان به موضوع زیارت، اقدامات خوبی انجام گرفته است که یکی از این اقدامات، تشکیل کارگروه ملی زیارت بوده است.
گنابادی نژاد می‌گوید: چند مصوبه در این جلسه مربوط به حوزه حمل ونقل بوده است. وی می‌افزاید: ادامه پروژه آزادراه حرم تاحرم و تکمیل چرخه حوزه خدمات ریلی که یکی از بهترین وسایل نقلیه ایمن با قیمت به نسبت مناسب است و متأسفانه سال‌های اخیر رشد قابل انتظار را نداشته است، جزو مصوبات این جلسه بود.
وی در ادامه تأکید می‌کند: انتظار داریم وزارتخانه‌های مرتبط، سازمان برنامه وبودجه و نمایندگان مجلس هم در برنامه پنج ساله و هم در قانون بودجه به این موضوع توجه کنند که مسائل حوزه زیارت، مربوط به مشهد و استان نیست، بلکه مربوط به همه مردم کشور است که به زیارت حضرت علی بن موسی الرضا (ع) علاقه‌مند هستند.