سیدمهرداد امیرکلالی | شهرآرانیوز؛ سگ و گربه کم بود که حالا میمون هم به آن اضافه شده است. لاک پشت و خرگوش کم بود که حالا ضربه زدن نوک کاسکوی همسایه به در و دیوار راهروی آپارتمان امانمان را بریده است. چرا بسیاری از شهروندان فرهنگ آپارتمان نشینی را رعایت نمی‌کنند؟ حیواناتی که نگه می‌دارند، در چهاردیواری خانه خودشان است، اما آیا سروصدای ناشی از تحرک این حیوانات، فضولات و مسائل بهداشتی آن‌ها در قسمت‌های مشاع آپارتمان مربوط به همه نمی‌شود؟ برای رعایت نکردن حقوق شهروندی در واحد‌های مشاعی و آپارتمان‌ها چه باید کرد؟
قصه پرغصه نگهداری حیوانات در آپارتمان موضوعی است که در وهله اول دور از فرهنگ آپارتمان و حقوق شهروندی به شمار می‌آید، اما درحقیقت واقعیتی است که این روز‌ها با گسترده ترشدن دامنه انواع حیوانات و نگهداری شان در منازل، گلایه شهروندان بسیاری را به همراه دارد.
یکی از شهروندان با گلایه از نگهداری پرمزاحمت چند گربه توسط همسایه اش، در پیامکی به روزنامه نوشته است: «واحد روبه روی ما شش گربه را در آپارتمان ۹۰ متری نگهداری می‌کند و بیشتر اوقات بوی تعفن تمام ساختمان را فرامی گیرد. دوبار شکایت کردیم و پلیس از فرد خاطی تعهد گرفت تا گربه‌ها را رها کند یا بفروشد، ولی متأسفانه اهمیتی نمی‌دهد.»
هاشمی یکی از خوانندگان روزنامه نیز در پیامکی نوشته است: «همسایه ما از چندین کبوتر نگهداری می‌کند و کثیف کاری زیادی برای ما دارد و ما مدام به آن‌ها اعتراض می‌کنیم، ولی بی فایده است. برای این مشکل باید از کجا پیگیری کنیم؟»
فروزان منش یکی دیگر از شهروندان طی تماسی با تحریریه از وضعیت اسفناک نگهداری یک سگ در همسایگی خود، می‌گوید: ما در یک مجتمع زندگی می‌کنیم که همسایه ما به تازگی یک سگ را به ساختمان آورده است. گاهی فضولات سگ را در راه پله و حیاط می‌بینم و باتوجه به اینکه بچه کوچک دارم خیلی نگرانم، یک شب این سگ به بچه ام حمله کرد و از آن روز بچه من شب ادراری و لکنت زبان گرفته است و به ناچار او را به گفتاردرمانی می‌بریم. چند روز پیش هم به همسرم حمله کرد و لباسش را تکه پاره کرد، به صاحب سگ که اعتراض کردیم اصلاً اهمیت نداد.
این بخش‌هایی از پیامک‌های مردمی است که از مزاحمت حیوانات خانگی در آپارتمان‌ها گله دارند. باتوجه به اینکه در طبقات ساختمان واحد‌های زیادی وجود دارند، کوچک‌ترین مزاحمت می‌تواند زمینه اختلاف و تنش بین دیگران را فراهم کند. برای زندگی در آپارتمان باید مقررات به درستی رعایت شود.
نقض اجرای قوانین آپارتمان نشینی موجب خواهد شد تا برای همسایگان یک سری مشکلات به وجود آید. جدای از بحث رعایت قوانین آپارتمان نشینی، فرهنگ سازی در این زمینه بسیار مهم است. درصورتی که یکی از واحد‌های آپارتمان، قوانین مربوط را رعایت نکند و با انجام کار‌هایی منجر به آزار و اذیت برای واحد‌های دیگر ساختمان شود، شرایط زندگی برای کل مجموعه ساختمان مشکل می‌شود. اگر شخصی در واحد اختصاصی خود اقدام به نگهداری از حیوانی کند، اصولاً مرتکب خلافی نشده است و مسئول نیست، مگر اینکه سایر همسایه‌ها بتوانند اثبات کنند که نگهداری آن حیوان، حتی در واحد اختصاصی نیز باعث ایجاد بیماری و یا سلب آسایش اعضای ساختمان است.
در حال حاضر قانون متقنی در کشور درباره شرایط و ضوابط نگهداری از حیوانات خانگی در آپارتمان‌ها و منازل مسکونی وجود ندارد و در دعاوی حقوقی، قانون مجازات اسلامی درباره نگهداری حیوان خانگی در آپارتمان و به طورکلی در فضا‌های مسکونی، معیار مجازات را آسیب به بهداشت عمومی و افراد می‌داند. همچنین «آیین نامه اجرایی قانون تملک آپارتمان ها» درباره نگهداری سگ، گربه و دیگر حیوانات خانگی در آپارتمان تعیین تکلیف کرده است و بنا به ماده۳ آیین نامه اجرایی قانون تملک آپارتمان ها، قسمت‌هایی از ساختمان که به طور مستقیم و یا غیر مستقیم مورداستفاده تمام شرکاست، قسمت‌های مشترک محسوب می‌شود و نمی‌توان انحصاری از آن‌ها استفاده کرد.
با درنظرگرفتن این ماده قانونی به خوبی مشخص می‌شود که نگهداری از حیوانات خانگی مثل سگ، گربه، مرغ و… در نقاط مشترک بین ساکنان آپارتمان، ممنوع است. در صورت تخطی هر یک از ساکنان، بقیه همسایه‌ها از حق شکایت برخوردارند. منظور از نقاط مشاع آپارتمان، راه پله ها، پشت بام، راهرو، پارکینگ و… است که مورداستفاده عموم همسایه‌ها قرار می‌گیرد.
بر طبق تبصره ماده ۳ آیین نامه اجرایی قانون آپارتمان ها، برای نگهداری حیوانات در واحد‌های شخصی آپارتمانی نیز قوانین نگهداری از حیوان در آپارتمان وضع شده که از نظر مقررات و قوانین بهداشت، حیوان خانگی باید موجب بیماری نشود و برای همسایه‌ها نیز ایجاد مزاحمت نکند.
اگر دو مورد گفته شده رعایت شود، نگهداری این حیوانات در خانه هیچ مشکلی ندارد، در غیر این صورت دارنده حیوان خانگی مجرم بوده و همسایه‌ها می‌توانند از او شکایت کنند. از سویی در تاریخ ۱۸/۸/۱۴۰۰، طرحی با امضای ۷۵نماینده مجلس اعلام وصول شد. این طرح در دستورکار کمیسیون تخصصی مجلس قرار گرفته و تاکنون به تصویب نرسیده است. در صورت تصویب شدن این طرح، جرم بودن نگهداری حیوانات در آپارتمان در صورتی است که حیوان نگهداری شده جزو حیوانات ممنوعه باشد یا ایجاد مزاحمت و سروصدا کند.
این گفته‌ها درحالی است که وقتی برای پیگیری ماده‌های قانونی مقابله با این نوع آسیب‌ها و دفاع از حقوق شهروندی به سراغ مدیر پروژه شهر ترمیمی شهرداری مشهد می‌رویم، جعفر سروی با بیان اینکه دو راه حل برای این موضوع داریم، ولی قانون نیست و به نوعی مستفاد از قانون است، می‌گوید: درباره آپارتمان‌های مسکونی تنهاراهکاری که قانون گذار تعیین کرده، بحث تملک آپارتمان هاست.
سروی می‌افزاید: در این قانون اشاره شده است که آپارتمان‌های مسکونی باید هیئت مدیره داشته باشند و دستورات آن ضمانت اجرای قانونی دارد و البته باید با صاحب حیوان خانگی گفتگو کرد و این راهکار مدنی تری است. این حقوقدان بیان می کند: برای عنصر قانونی مزاحمت درباره نگهداری حیوانات خانگی در آپارتمان‌ها بحثی نشده است، اما در آیین نامه امور خلافی مصوب سال ۱۳۲۴، درباره افرادی که سگ نگه می‌دارند و چگونگی رفتار، مجازات جریمه نقدی تعیین شده و این قانون به قوت خود باقی است.
سروی ادامه می‌دهد: هیئت وزیران یک آیین نامه در اواخر دهه ۸۰ درباره نحوه نگهداری حیوانات اهلی و غیراهلی و برخی تکالیف بر نگهدارنده حیوان تعیین و تصویب کرده است، ولی ممنوعیتی بر نگهداری حیوان نیست. مدیر پروژه شهر ترمیمی شهرداری مشهد بیان می‌کند: در زمینه نگهداری حیوانات قانون متقن و مشخصی نداریم و بهترین راه این است که هیئت مدیره آپارتمان‌ها به این مسئله بپردازد و معاون دادستان مشهد نیز بیان کرده است که از تصمیمات هیئت مدیره آپارتمان‌ها حمایت می‌کنند.