مرتضی محمدپور | شهرآرانیوز؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد درحالی که صنعت اسباب بازی بیش از ۵۰هزار میلیارد تومان گردش مالی در کشور دارد، از این حجم، ۳۰ تا ۳۵ درصد مربوط به تولید داخلی است. در این میان، مشهد به دلیل پذیرایی سالانه از ۳۰ میلیون زائر داخلی و خارجی نقش بسزایی در بازار اسباب بازی دارد. نتایج یک تحقیق دانشگاهی نشان می‌دهد که اسباب بازی سهم ۳۴ درصد از سبد سوغات زائران را به خود اختصاص داده است.
باتوجه به اینکه پیش از این، سیدجواد موسوی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی، گردش مالی سوغات را ۲/۴ هزار میلیارد تومان اعلام کرده بود، سهم ۳۴ درصد اسباب بازی از این رقم نشان می‌دهد که این صنعت، از فرصت مناسبی برای رونق اقتصادی و اشتغال آفرینی در مشهد برخوردار است. برپایی چهارمین نمایشگاه تخصصی «کودک، اسباب بازی و سیسمونی» در محل دائمی نمایشگاه‌های بین ا`لمللی مشهد، بهانه‌ای شد تا به این نمایشگاه سری بزنیم و با فعالان صنعت اسباب بازی درباره راهکار‌های رونق بخشی به تولید داخلی این صنعت گفتگو کنیم.
در لحظه ورود به سالن مفاخر که از نمایشگاه تخصصی «مادر، کودک، نوجوان، سیسمونی و اسباب بازی» میزبانی می‌کند، چشم هر بازدیدکننده‌ای به رقص هزاران رنگ و طرح مختلف در ویترین غرفه‌ها میخکوب می‌شود. اینجا هر نوع اسباب بازی که فکرش را بکنید، یافت می‌شود؛ از صد‌ها نوع عروسک دخترانه و روبات پسرانه گرفته تا انواع توپ، مجسمه کوچک و بازی فکری.
کامرانی، فروشنده یکی از تولیدکنندگان بازی‌های فکری است. او از نوپا بودن این سبک بازی‌ها سخن می‌گوید و معتقد است بیشتر مخاطبان بازی‌های فکری، کودکان و نوجوانان هستند.
این تولیدکننده با اشاره به اینکه برخی‌ها معتقدند در شرایطی که بازی‌های مجازی رشد کرده است کودکان و نوجوانان اقبالی به بازی‌های فکری نشان نمی‌دهند، می‌گوید: برخلاف این تصور اگر بتوان در بازی‌های فکری از المان‌ها یا نماد‌هایی استفاده کرد که برای کودکان و نوجوانان آشناست، آن‌ها به صورت روزمره این نماد‌ها را در فضای مجازی و اطراف خود لمس می‌کنند و این موضوع خودش سبب جذابیت بازی‌های فکری می‌شود.
وی می‌افزاید: در کارم سعی کرده ام از این نکته استفاده کنم. همین عامل سبب شده است اقبال به بازی‌های فکری بیشتر شود. او به مشکل تأمین مواد اولیه در صنعت بازی سازی اشاره می‌کند و می‌گوید: اگر تولیدکنندگان بازی‌ها چشم انداز روشنی از وضعیت اقتصادی داشته باشند، با برنامه ریزی بهتری در این حوزه گام برمی دارند.
فتاحی، یک تولیدکننده اسباب بازی، نیز با بیان اینکه تا چند سال پیش بازار مشهد پر از اسباب بازی خارجی بود، می‌گوید: با این حال از دو سال پیش تاکنون، افزایش نرخ دلار سبب شده است واردات اسباب بازی دیگر مانند گذشته صرفه نداشته باشد. همین مسئله موجب شده است تقاضا برای تولیدات داخلی بیشتر شود، با این حال مسئله‌ای که وجود دارد، این است که تولیدکننده داخلی باید بداند با کودکانی سروکار دارد که در عصر مجازی زندگی می‌کنند و بخش مهمی از ذائقه و سلیقه آن‌ها در همین فضا شکل می‌گیرد.
وی ادامه می‌دهد: از این رو در تولید اسباب بازی سعی کرده ام به این نکته توجه کنم. وی ادامه می‌دهد: یکی از تجربه‌های تولید کنندگان چینی، این است که سعی می‌کنند اسباب بازی را باتوجه به سطح درآمد خانواده‌های مختلف تولید کنند. همین تجربه در مشهد به کمکم آمد و با علم به اینکه زائرانی که به شهرمان می‌آیند قدرت خرید متفاوتی دارند، سعی کردم اسباب بازی‌هایی تولید کنم که آن‌ها توانایی خریدش را داشته باشند.
وی درباره مزیت بازار اسباب بازی مشهد بیان می‌کند: تولید انبوه، موجب کاهش هزینه تمام شده تولید می‌شود. هرقدر بیشتر تولید کنی، هزینه مواد اولیه و هزینه‌های جاری سهمشان در هزینه کل واحد تولیدی کمتر می‌شود. باتوجه به زائرپذیر بودن مشهد، امکان تولید انبوه اسباب بازی در این شهر وجود دارد. این مزیتی است که سایر شهر‌های ایران ندارند.
محمدی، یکی از تولیدکنندگان وسایل آموزشی در قالب اسباب بازی، است. او با بیان اینکه درس خواندن همواره برای برخی کودکان به خصوص کودکانی که در سال‌های اولیه دبستان هستند سخت است، می‌گوید: برخی‌ها اعتقاد دارند اگر بتوان مسئله آموزش را ساده سازی و به فرایندی سرگرمی محور تبدیل کرد، اشتیاق کودکان به امر تحصیل بیشتر می‌شود، از این رو سعی کردم با تولید وسایل کمک آموزشی که رنگ وبوی بازی را دارد، گارد کودکان را دربرابر آموختن الفبا، ریاضیات و علوم کم کنم. بازخوردی هم که از بازار گرفته ام، نشان داده است خانواده‌ها و کودکان از این موضوع استقبال کرده اند.
یکی دیگر از غرفه داران که تولیدکننده انواع عروسک است، با بیان اینکه توجه به کیفیت رمز ماندگاری در بازار است، می‌گوید: برای کودکانی که امروز از طریق تصویر، کیفیت و مفاهیم آن را لمس و مقایسه می‌کنند، بهترین راهکار تولید باکیفیت است. رمز تولید باکیفیت هم از سرمایه گذاری بر روی طراحی شروع می‌شود. سرلوحه قرار دادن همین نکته سبب شده است در کارم موفق باشم و حتی بخشی از محصولاتم هم به کشور‌های همسایه صادر شود. وی ادامه می‌دهد: مشهد می‌تواند به قطب تولید و صادرات اسباب بازی کشور تبدیل شود. این کار، هم اشتغال زایی زیادی ایجاد می‌کند، هم از خروج ارز از کشور جلوگیری می‌کند.
وی می‌گوید: یکی از عواملی که بر قیمت تمام شده اثر بسیار می‌گذارد، مواد مصرفی است. اگر بتوان نوسان قیمت مواداولیه را کاهش داد، به رقابتی‌تر شدن بازار برای تولیدکنندگان داخلی می‌انجامد.
بسیاری از غرفهداران که خود از صاحبان کارگاه‌های تولیدی بودند، از افزایش قیمت مواداولیه گلایه داشتند و تأکید می‌کردند که با وجود خرید نقدی مواداولیه، فروش اقساطی و مدت دار اسباب بازی، برایشان به منزله ورشکستگی تدریجی است. خواسته فراگیر و البته مطالبه برحق این تولیدکنندگان، آن است که سازمان صنعت، معدن و تجارت یا حتی قانون گذاران در خانه ملت، شرایطی را فراهم کنند که مواد اولیه تولید به قیمت مناسب دراختیار آن‌ها قرار بگیرد. آن‌ها معتقدند نوسان قیمت دلار در چند ماه اخیر در عمل سبب شده است محاسبه قیمت تمام شده برای آن‌ها امکان پذیر نباشد. همین مسئله برنامه ریزی برای تولید در ماه‌های آینده را با مشکل مواجه کرده است.