ایرانی‌ها در سال چقدر اسباب بازی می‌خرند؟

حامد تاملی با اشاره به ممنوعیت واردات اسباب بازی تا اوایل دهه ۸۰، اظهار کرد: از اوایل دهه ۸۰ شورای نظارت بر اسباب بازی از طرف شورای عالی فرهنگی تایید و مصوب شد و واردات اسباب بازی بر اساس قوانین و آیین‌نامه‌های شورای عالی نظارت بر اسباب بازی مجاز است. یعنی واردکنندگان اسباب بازی علاوه بر بحث‌های حقوقی، قانونی و گمرکی باید تاییدیه شورای نظارت بر اسباب بازی را هم داشته باشد. شورای نظارت بر اسباب بازی کالا را به لحاظ فرهنگی بررسی می کند و جزو ارگان‌هایی است که باید تاییدیه بدهد تا کالا از گمرک آزاد شود.

وی با بیان اینکه آمار در زمینه تولید، واردات و مصرف اسباب بازی ناقص و محدود است، تصریح کرد: در زمینه مصرف اسباب بازی پژوهش‌هایی انجام شده که خیلی دقیق نیست، اما این پژوهش‌ها نشان می‌دهد مصرف سرانه اسباب بازی برای هر کودک زیر ۱۴ سال در ایران حدود ۱۰ تا ۲۰ دلار است.

عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان اسباب بازی با بیان اینکه اسباب‌بازی اتحادیه مشخصی ندارد، تصریح کرد: به دلیل تنوع تولیدات اسباب بازی در مواد و فناوری مورد استفاده اتحادیه مشخصی ندارد و تولیدکنندگان جواز کسب مشخص تولید اسباب بازی نمی‌گیرند. بنابراین تولیدکنندگان اسباب بازی چند دسته هستند که بر اساس متریال مورد استفاده از اتحادیه‌های مختلف از جمله پلاستیک، درودگران و خرازی جواز می‌گیرند. برخی از تولیدکنندگان هم از وزارت صنعت، معدن و تجارت جواز کارخانه و کارگاه دارند. تعداد زیادی از تولیدکنندگان اسباب‌بازی هم مجوزی ندارند. بنابراین به دلیل تنوع زیادی که وجود دارد نمی‌توان آمار دقیقی به دست آورد.

البته به گفته وی انجمن تولیدکنندگان اسباب بازی که حدود سه سال است فعالیت می‌کند ۱۳۰ تا ۱۴۰ تولیدکننده فعال دارد، اما جواز آن‌ها در حوزه‌های مختلف است. حتی ممکن است یک فرد کار تولید را انجام دهد و اصلا بار حقوقی نداشته باشد. با توجه به نوپا بودن انجمن، بحث‌های مربوط به بیمه و مالیات، شفاف نبودن برخی قوانین و نبود ساختار حقوقی در برخی واحدهای تولیدی آمار دقیقی از میزان تولید این واحدها در دسترس نیست.

عراق، مقصد اصلی صادرات اسباب بازی ایرانی

تاملی در ادامه وضعیت صادرات اسباب‌بازی  در سال گذشته را بهتر از امسال توصیف کرد و گفت: در سال جاری به دلیل شرایط ناشی از شیوع ویروس کرونا صادرات کاهش زیادی داشته، اما طی دو سال گذشته با جهش قیمت دلار و با توجه به نبود تولیدکننده اسباب بازی در منطقه، شرکت‌هایی که محصولات خوب و با کیفیت تولید کردند صادرات خوبی به ویژه به کشور عراق که در سال‌های اخیر مشتری اصلی صادرات ایران بوده داشته‌اند.

عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان اسباب بازی گردش مالی صنعت اسباب بازی در سال ۲۰۱۷ را با ۲.۳ درصد رشد نسبت به سال قبلش، ۸۹ میلیارد دلار عنوان کرد و گفت: آمریکا بزرگترین کشور این صنعت است که بازار آن در سال ۲۰۱۷ به اندازه ۲۷ میلیارد دلار بوده است. همچنین صادرات جهانی اسباب بازی در سال ۲۰۱۷ معادل ۱۱۳ میلیارد دلار بوده و چین، هنگ کنگ و آمریکا سه کشور اول صادرکننده این کالا بوده‌اند. کل واردات اسباب بازی در سال ۲۰۱۷ نیز معال ۱۱۸ میلیارد دلار بوده که آمریکا، آلمان و ژاپن سه کشور اصلی واردکننده این محصول بوده‌اند.

وی افزود: واردات جهانی اسباب بازی در سال ۲۰۱۷ نیز با رشد ۲۰۰ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۳ به ۱۵۴.۴ میلیون دلار رسیده بود. در سال ۹۶ میزان صادرات اسباب بازی نیز حدود ۱۵ میلیون دلار بوده و برخی از مقاصد صادرات این کالا نیز افغانستان، امارات، عراق، ایتالیا، آذربایجان و تایلند بوده است. ممکن است به صورت قاچاق هم کالایی صادر شده باشد که احتمالا میزان آن کم بوده است.

برآورد قاچاق اسباب‌بازی در سال ۹۵، معادل ۴۰ میلیون دلار

همچنین به گفته عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان اسباب بازی بحث قاچاق در بخش اسباب بازی مشکلی جدی است، به طوری که ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در سال ۱۳۹۵ میزان قاچاق اسباب‌بازی را ۴۰ میلیون دلار تخمین زده بود. به طور کلی واردات رقیب تولیدکنندگان داخلی است، اما باید به این نکته توجه کرد که حجم تولید ما کم است و نوع تولید در داخل هم متفاوت از کالای وارداتی است. بنابراین رقابت وجود دارد اما نمی‌توان گفت که بازار یکدیگر را خراب می‌کنند.  

وی با بیان اینکه در سال های اخیر با کاهش واردات تولید گسترده‌تر و متنوع‌تر شده، اظهار کرد: قالب تولیدکنندگان اسباب بازی در ایران در بخش بازی‌های فکری و آموزشی فعالیت می‌کنند و خلا انواع دیگر اسباب بازی در بازار حس می‌شود. برخی از تولیدکنندگان هم کالاهای غیرفکری تولید کردند که فروش بهتری هم داشتند و تولیدکنندگان بیشتری به سمت این کالاها رفته‌اند. ذائقه کشورهای همسایه هم بیشتر به سمت اینگونه اسباب‌ بازی‌ها است.

احتمال تولید اسباب‌بازی‌ الکترونیکی در آینده نزدیک

تاملی با بیان اینکه تولید برخی از انواع اسباب بازی مانند ماشین‌های کنترلی هم در ایران توجیه اقتصادی ندارد، تصریح کرد: با توجه به اینکه تولید این نوع کالاها نیاز به سرمایه‌گذاری بالا و در نتیجه فروش زیاد دارد که احتمالاً با فروش در داخل محقق نمی‌شود و نیاز به بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی دارد؛ بنابراین تولیدکنندگان به سمت تولید اسباب‌بازی‌های الکترونیک نرفته‌اند. البته تا قبل از جهش آخر نرخ دلار واردات این نوع اسباب بازی‌ها توجیه اقتصادی داشت.

وی خاطرنشان کرد: همچنین با توجه به اینکه ۸۰ درصد تولید اسباب بازی دنیا در چین انجام می‌شود رقابت با قیمت و کیفیت آن خیلی سخت است. اما در سال‌های اخیر با افزایش نرخ ارز و ارزان‌تر بودن نیروی انسانی، مواد اولیه، فناوری و مونتاژ در ایران به نظر می‌رسد ورود تولیدکنندگان به دسته بندی‌های جدید اسباب بازی به صرفه است و این احتمال وجود دارد که در آینده نزدیک تولید اسباب بازی‌های الکترونیکی مانند ماشین کنترلی و عروسک‌های دارای کیت الکترونیک در کشور بیشتر شود.

منبع: ایسنا