ماه رمضان آثار و برکات و دستاوردهای سازنده فراوانی دارد. میتوان این دستاوردهای بزرگ را پایدار کرد تا در طول سال در زندگی جاری شود، اما چگونه میتوان دستاوردهای مثبت ماه مبارک رمضان را حفظ کرد؟ راهکارهای حرکت و اقدام در فضای معنوی ماه رمضان چیست؟ روشهای رمضانی شدن سایر ماههای سال، کدام است؟ پس از ماه رمضان چه باید کرد؟
پیامبر و اهلبیت (علیهمالسلام) ضرورت حفظ دستاوردهای معنوی ماه مبارک رمضان را به مسلمانان آموزش داده و روش و راهکارها را نشان دادهاند. باید دستاوردهای ماه رمضان را شناخت و از ظرفیتهای بزرگ ماه خدا آگاهی یافت و آنها را پاس داشت و بارور کرد.
امیرمؤمنان امامعلی (ع) درباره دستاوردهای ماه رمضان و ضرورت حفاظت و حراست از آنها فرمودهاند: واعلموا عبادا... ان ادنی ما للصائمین و الصائمات ان ینادیهم ملک فی آخر یوم من شهر رمضان: ابشروا عبادا... فقد غفر لکم ما سلف من ذنوبکم فانظروا کیف تکونون فیما تستأنفون؟ (امالی، شیخصدوق، ص ۱۰۱). «ای بندگان خدا! بدانید کمترین و کوچکترین پاداشی که برای مردان و زنان روزهدار است، این است که فرشتهای در روز آخر ماه رمضان ندا میدهد:ای بندگان خدا! بشارتتان باد که تمام گناهان گذشتهتان آمرزیده شد، پس بنگرید از این به بعد چگونه خواهید بود و چه خواهید کرد و زندگانی را چگونه از نو شروع میکنید.»
در این حدیث شریف علوی، دستاورد بینظیر «پاک شدن از گناهان گذشته» و رهایی از بار سنگین گناهان پیشین، کمترین و کوچکترین دستاورد ماه رمضان شناخته شده و سپاسگزاری از این دستاورد مهم نیز برنامهریزی برای «چگونه زیستن متعالی و تکاملی» پس از پایان ماه رمضان اعلام شده است.
در پایان ماه رمضان، فرشته الهی به بندگان خدا هشدار میدهد: «آگاه باشید که ماه رمضان پایان یافت. همه گناهان گذشتهتان بخشیده شد. زندگی را از نو شروع کنید.» چقدر زیباست این رهنمود امیرمؤمنان امامعلی (ع). باید حقیقت اثربخشی ماه مبارک رمضان را از این کلام آموزنده فراگرفت. «سلف» یعنی گذشته و روزگار سپریشده. ماه رمضان، گناهان گذشته را ذوب کرد و خدای سبحان در ضیافت ماه رمضان همه آنها را بخشید و از پرونده و کارنامه انسانهای باایمان محو کرد و از بین برد.
فانظروا کیف تکونون فیما تستأنفون! باید این کلام تکاندهنده و سرنوشتساز الهی که «فرشته خدا» به «بندگان خدا» میرساند، در تابلوی نفیس زرین نوشته و پیشروی بندگان خدا نصب شود تا همیشه به یادشان باشد و در راه خودسازی و تکامل گام بردارند.
باید همگان حقیقت این بشارت الهی را دریابند و از آن بهره ببرند و دستاوردهای ماه رمضان را حفظ کنند. «استیناف» به معنای از سرگرفتن و ازنو شروع کردن و زندگی نوین است. فرشته الهی به بندگان خدا هشدار میدهد: «ماه رمضان به پایان رسید. همه گناهان پیشینتان بخشیده شد. نظر و دقت کنید در آینده چگونه خواهید بود.» آری؛ بندگان خدا با پایان یافتن ماه رمضان، زندگی جدید و زیستن نو دارند. گویا تازه از مادر بهدنیا آمدهاند؛ چون در ماه رمضان پاک شدهاند و پس از پایان ماه رمضان، فرصت پاک زیستن و زندگی سالم نوین و آغازی دوباره فراهم شده است. باید از این فرصت بهرهبرداری کرد.
روزهدار ماه رمضان باید توجه کند که خداوند همه گناهان پیش از ماه رمضان را بخشید، پس در زندگی نوین پس از ماه رمضان، دوباره گناه نکند. زندگی جدید پس از ماه رمضان را پاک و سالم آغاز کند و به سبک زندگی اسلامی آراسته شود.
زندگی پس از ماه رمضان، یک زندگی بهدور از گناه باشد. گناه همه زشتیها و پلیدیها و رذایل و موانع رشد و کمال را شامل میشود. روزه در ماه رمضان، تمرین صبر و تجربه استقامت و تبلور پاکی از گناه است و انشاءا... این روحیه پس از ماه رمضان در طول سال نیز ادامه یابد.