گفتاری نیکو از امام‌رضا (ع)

در روز میلاد امام‌هشتم (ع) که هرچه در مشهد مقدس از برکات و نعمات وجود دارد به یمن حضور نورانی ایشان است، خوب است به توصیه‌های حضرت رجوع کنیم و از گفتار ایشان بیاموزیم. برای اهالی مشهد مقدس، برگزاری جشن ازدواج در روز میلاد آن امام مهربان، لطف دیگری دارد.

ازدواج در اسلام یک امر مقدس و عبادت و عامل افزایش دیانت انسان است. در مسیحیت تحریف‌شده در واتیکان، اصل ازدواج، شر و مذموم است و تنها برای تولید نسل و دفع افسد به فاسد، مجاز دانسته شده است. در اسلام به ازدواج، تشویق و ترغیب شده است و پیامبراکرم (ص) و امامان (علیهم‌السلام) درباره فضیلت و آثار ازدواج، بار‌ها سخن گفته‌اند. یک موضوع بسیار مهم در زمینه ازدواج، شرایط همسر است.

مجرد‌ها دختر و پسر سؤال می‌کنند با چه کسی ازدواج کنیم. پاسخ این پرسش در گفتار اهل‌بیت (ع) آمده است. امام‌رضا (ع) به سرپرست خانواده فرموده‌اند: «إن خطَبَ إلَیکَ رجُلٌ رضیتَ دِینَهُ و خُلقَهُ فَزَوَّجهُ و لا یَمنَعکَ فَقرُهُ و فاقَتُهُ؛ اگر مردی به نزد تو به خواستگاری آمد و دین و اخلاق او را پسندیدی، به وی زن بده و فقر و ناداری و تنگدستی‌اش، مانع تو از این کار نشود». (فقه رضوی، ص ۲۳۷).

در این حدیث رضوی به ازدواج دختران سفارش شده است، اما امام‌رضا (ع) بر «تدین» و «اخلاق» خواستگار تأکید می‌کنند. دو امتیاز اصلی خواستگار مناسب برای ازدواج با هر دختر، همین دو ویژگی بزرگ است. هر فردی این دو صفت بنیادی و محوری را دارا بود و به خواستگاری دختر آمد، باید از او استقبال کرد.

براساس این گفتار امام‌رضا (ع)، سرمایه‌داری و ثروت خواستگار نباید شرط نخستین در پاسخ دختر و ولیّ او به خواستگار باشد. «فزوجّه» فعل امر است. امام‌رضا (ع) به اولیا و خانواده‌ها هشدار داده‌اند تدین و اخلاق بسیار مهم است. اگر مردی مؤمن و بااخلاق به خواستگاری آمد، صلاحیت ازدواج را دارد. امام به ولیّ دختران امر می‌کنند به چنین خواستگاری، دختر بده و فقر و تهیدستی، مانع پاسخ مثبت به خواستگار متدین و خوش اخلاق نشود. به پدر و مادر‌ها توصیه می‌کنند خواستگار باایمان و اخلاق را به‌خاطر فقر و نیازمندی رد نکنید و پاسخ رد به خواستگار مؤمن ندهید.

امام‌هشتم (ع) در این رهنمود بسیار مهم، دو صفت ثبوتی و یک صفت سلبی در خواستگار‌ها را روشن کرده‌اند؛ به مؤمن و بااخلاق دختر بدهید، بنابراین خواستگار باید مؤمن و بااخلاق باشد. اما به سرمایه و پول و امکانات دنیوی خواستگار توجه نکنید؛ خداوند از فضل خود، خواستگار مؤمن و خوش اخلاق را بی‌نیاز خواهد ساخت. بی‌نیازی و ثروتمندی، معیار اصلی ازدواج نیست. اگر خواستگار، نیازمند و فقیر و محتاج بود، اما تدین و اخلاق داشت، فردی شایسته و مطلوب است.

فقر خواستگار، جای نگرانی ندارد؛ خداوند کمک خواهد کرد. بی‌دینی و بداخلاقی خواستگار صفات زشتی است که پدر و مادر‌ها باید به چنین خواستگار بی‌تقوایی، پاسخ رد و منفی بدهند. ازدواج آسان در این توصیه امام‌رضا (ع) دیده می‌شود. براساس این توصیه، دوری از سرمایه‌داری و تجمل‌گرایی و تشریفات در امر ازدواج، لازم است.