اعلام فهرست داوران و ناظران خراسانی لیگ‌برتر فوتبال در هفته‌های گذشته کم حاشیه نداشته است؛ فهرستی که بیش از موافقان، مخالفان بی‌شماری داشت و همین مسئله به بروز حاشیه‌های ریز و درشتی در فضای واقعی و مجازی منجر شد؛ از جنگ و جدل داوران و پیشکسوتان این عرصه در شبکه‌های اجتماعی بگیرید تا نامه‌نگاری‌ها و یادداشت‌نویسی‌های انتقادی کسانی که داوری فوتبال خراسان را در بحرانی بزرگ می‌دیدند.
کاهش سهمیه داوران خراسانی لیگ‌برتر از هفت به سه و قرارنگرفتن نام برخی چهره‌های سرشناس داوری استان در فهرست ناظران لیگ‌برتر بیست‌وسوم بخشی از وضعیت بغرنج داوری استان بود که صدای پیشکسوتان فوتبال خراسان‌رضوی را درآورده است؛ مسئله‌ای که به برگزاری میزگردی به کوشش شهرآراورزشی با موضوع «بررسی وضعیت داوری استان» منجر شد و چهار تن از پیشکسوتان این عرصه، رضا سخندان، اکبر عادل، حسن اکبرنژاد و اصغر رحیمی، در آن به بیان دیدگاه‌هایشان پرداختند.
سه پرسش اساسی این میزگرد «وضعیت داوری فوتبال خراسان چگونه است؟»، «کیفیت فهرست داوران و ناظران لیگ‌برتری فصل پیش رو چطور بود؟» و «راه‌های برون‌رفت از وضعیت کنونی داوری استان را چه می‌دانید؟» بود که با پاسخ‌های تقریبامشابه کارشناسان این میزگرد روبه‌رو شد؛ پاسخ‌هایی از جنس این واقعیت که «خانه از پای‌بست ویران است».
به نظر من مهم نیست چه کسی به‌عنوان رئیس بر مسند کار قرار می‌گیرد. مهم آن است که این شخص در مسیر کارش افراد کاربلد را بیاورد و از آن‌ها استفاده کند. ما در سال‌های گذشته چند داور لیگ‌برتری داشتیم و الان چند نفر داریم؟ داشته‌هایمان همان موقع هر هفته چند ابلاغ داوری می‌گرفتند و الان چندتا می‌گیرند؟ علتش چیست؟
واقعیت آن است که کار مسئولیت داوری کار میدانی است. نمی‌شود شما پشت میزتان در شهر خودتان بنشینید و بخواهید داوری فوتبال استان را اداره کنید. زمان ما حتما سر هر بازی یک پیشکسوت و بزرگ‌تر به علاوه خود مسئول کمیته داوران کنار زمین بود و بر کار ما نظارت می‌کرد. وقتی یک مسئول خودش نیست، چطور می‌خواهد عملکرد داور را ارزیابی کند و داوری را برای فهرست انتخاب کند؟
این آقای مسئول چند قضاوت از فلان داور دیده است؟ اصلا سالی چندبار به هیئت می‌آید که در این‌باره نظر بدهد؟ به نظر من میدانی بودن مسئول کمیته داوران می‌تواند مهم‌ترین بحث باشد. باید مسئول کمیته داوران خودش کنار گود باشد. ما سال‌های پیش هفت‌هشت داور در لیگ‌برتر داشتیم و امسال سه نفر شده‌اند. این محصول همین اتفاق است.
دومین مسئله داوری ما مسئله آموزش است. باید در کنار اینکه مسئول کمیته داوری میدانی باشد، برنامه‌های آموزشی خوبی را هم برای داوران داشته باشد. اکنون ما هیچ برنامهای برای آموزش داورانمان نداریم. اول فصل یک ساعت کلاس دانش‌افزایی برگزار میکنیم و تمام. درحالی‌که در گذشته ماهی یکی‌دوبار جلسات بررسی آموزشی عملکرد داوران برگزار میشد و حتی داوران جوان از شهرستان‌ها میآمدند و در این جلسه شرکت می‌کردند. این مسئله هم متأسفانه به بحث مدیریت برمی‌گردد.
زمان ما هم پول نبود و هرچه بود، عشق و علاقه و مدیریت درست بود. اکنون آموزش‌های ما همه‌اش تئوری شده است، درحالی‌که ما آن موقع در کنار مباحث تئوری، آموزش عملی هم داشتیم. پارسال یکی از سال‌های فاجعه‌آمیز داوری استان بود. زیرا مسئله آموزش در آن بسیار کم‌رنگ بود.
با وجود سهمیه کم داوران ما در لیگ‌برتر، من میخواهم بگویم ما نفر و استعداد داریم، ولی باید برخی امکانات باشد تا این مسیر درست شود. متأسفانه تیم هیئت‌فوتبال امروز بیشتر از اینکه جاذبه داشته باشد، دافعه دارد. داوران جوان ما باید پشتیبان داشته باشند و در مسیر درست هدایت شوند تا خروجی‌اش را ببینیم.
امروز وقتی کمیته داوران ما داور ندارد، هر کسی داور می‌شود، فردایش در لیگ‌برتر استان سوت می‌زند. قدیم‌تر ما یک‌سال در کنار زمین می‌نشستیم و قضاوت داوران باتجربه را می‌دیدیم تا کار یاد بگیریم. به استاد بیهقی می‌گفتیم به ما قضاوت بده، می‌گفت هنوز زود است. متأسفانه امروز مسئول کمیته داوران ما چه کسی است؟ هیئت دست چه کسی است؟
مسئول هر کسی می‌خواهد باشد، اما باید حضور و برنامه‌های خوبی برای آموزش داوران داشته باشد. متأسفانه امروز در هیئت‌فوتبال احترام‌ها از بین رفته است و من هم از وقتی دیدم صداقت در کار مسئولان فوتبال استان نیست، خودم را کنار کشیدم. معتقدم با این اوضاع تا چند سال آینده دیگر چیزی از داوری استان باقی نمی‌ماند.
حقیرترین دوران فوتبال خراسان در دوره احسان اصولی بوده است؛ دوره‌ای که افراد بی‌سواد بر مسند کار هستند و جایگاه‌های بزرگ را آدم‌های کوچک اشغال کرده‌اند. باعث و بانی این اتفاق هم به نظر من اعضای مجمع هستند که به‌عنوان گلوگاه خروجی فوتبال استان، فوتبال ما را برای منافع شخصی فروختند؛ کسانی که اصولی را انتخاب کردند. متأسفانه اعضای مجمع ما فرهنگ لازم را برای انتخاب اصلح ندارند و باید به آن‌ها گوشزد کرد که فوتبال استان را نابود کردید.
شما نگاه کنید؛ همین رئیس کمیته داوران استان که بحث امروز درباره مسائل داوری است، چه کسی است؟ فردی که به‌هیچ‌عنوان توانمند نیست و دلیل انتخاب این فرد هم آن است که رئیسش آدم کاربلدی نیست. این اولین و مهم‌ترین مشکل داوری ماست. ما نمی‌گوییم رئیس کمیته داوران باید یک داور بزرگ یا پیشکسوت این عرصه باشد، اما دست‌کم این شخص باید کنار خودش از آدم‌های کاربلد استفاده کند و از آن‌ها کمک بگیرد.
مشهد شهر خرچنگ‌هاست. هرکسی برای آنکه خودش را بالا بکشد، یکی دیگر را پایین میکشد! بر خلاف اصفهانی‌ها که همه به هم کمک می‌کنند تا رشد کنند. در مشهد من اگر با کسی مشکل سلیقه‌ای دارم، سعی می‌کنم آن را به کارم هم گسترش بدهم و این خیلی بد است. حاضریم خیلی‌ها را فنا کنیم و خسارت‌های جمعی بزنیم، اما خودمان بالا برویم.
اگر شخصی پلکانی بالا برود، پلکانی هم پایین می‌آید، اما اگر یکی ره صدساله را یک‌شبه برود، مطمئن باشید یک‌شبه هم به زیر کشیده می‌شود. متأسفانه در استان ما رئیس هیئت علیه داور و ناظرش کار می‌کند! بعد انتظار دارید وضع داوری ما خوب باشد؟! فکر می‌کنید چرا کامرانی‌فر و سخندان‌ها نیستند؟ حتی اگر فرض کنید که رئیس هیئت تعمدی برای این مسئله نداشته، باید بگوییم بی‌عرضه بوده است. شخصیت سیاسی رئیس هیئت ما به گونه‌ای است که همه‌چیز را زیر پا می‌گذارد.
در ورزش ما برای به‌دست‌آوردن یک چیزی از روش دارکوب استفاده می‌کنند! باید آن‌قدر به مخ طرف بزنی تا آن را به دست آوری! شما برای اینکه برای داورانت امتیاز بگیری، باید هر روز با فدراسیون ارتباط مؤثر داشته باشی. ارتباط مؤثر خیلی مهم است، اما متأسفانه مسئولان کمیته داوران ما را در فدراسیون کسی نمیشناسد و تحویل نمی‌گیرد.
در همه کمیته‌های هیئت فوتبال باید اتاق فکر تشکیل و از افراد باتجربه استفاده شود. آن‌ها طرح و برنامه بدهند و با خرد جمعی کار پیش برود. ما برخی افراد با تجربه جهانی در داوری استان داریم که می‌توانند کمک‌حال داوری باشند.
معتقدم کسی که توانایی کارکردن ندارد، خیانت می‌کند. زمان ما اگر می‌خواستیم فهرست داوران بنویسیم، همه را دعوت می‌کردیم، از پیشکسوتان و باتجربه‌ها مشورت می‌گرفتیم و فهرست اعلامی ما درنهایت یکی‌دو نفر بالا و پایین بود. مشورت همگانی از کارشناسان به نظر من مهم‌ترین مسئله در داوری ماست که امروز نبودش یک مشکل است. زمانی آن‌قدر داوران ما مسابقات کشوری را سوت می‌زدند که ما به‌عنوان مسئول و پیشکسوت مجبور بودیم خودمان بازی‌های داخل استان را سوت بزنیم! به نظر من در کمیته داوران استان شهامت وجود ندارد. آقایان شهامت را در فحاشی و بی‌ادبی‌کردن می‌دانند. تا یک نفر انتقاد می‌کند، به او حمله می‌کنند.
در ورزش و داوری ما همیشه غرض‌ورزی زیاد بوده است. شما به فهرست داوران و ناظران نگاه کنید. برخی آدم‌ها مثل حسین نیکوزاد را می‌توانید بگویید زحمت کشیده است و باید در فهرست باشد، اما ارغوانی و مهدیزاده چطور پایشان به فهرست باز شده است؟ بعد محسن فریمانی را خط زده‌اند! بعید می‌دانم مهدیزاده حتی یک قضاوت کشوری هم داشته باشد، اما حالا نامش در فهرست ناظران است. اگر فردا این هیئت و فوتبال تمام شود، کسی سراغ مهدیزاده را می‌گیرد؟
یکی از مشکلات ما این است که امروز داوران نگاه بالا به پایین دارند. همین مرتضی منصوریان، به خودش هم گفته‌ام که یکی از اشکالاتش همین مسئله است. پیشکسوتان ما هیچ‌وقت از بالا به پایین نگاه نمی‌کردند و جوان‌تر‌ها به همین دلیل از آن‌ها حرف‌شنوی داشتند و از تجربیاتشان استفاده می‌کردند.
معتقدم برای حل مشکلات داوری باید کار را به کاردان بسپاریم. این تنها راه برون‌رفت از وضعیت کنونی است.
تعداد کم داوران موجب به‌وجودآمدن مشکلات امروز داوری استان شده است. کمیته داوران ما آدم‌ها را از خودش دور می‌کند. یعنی بیش از آنکه نیروی جاذبه داشته باشد، نیروی دافعه دارد. دلیل این یک‌کاسه‌نبودن هم بی‌مدیریتی مسئول کمیته داوران است. در این کشور ما آدم خوب زیاد داریم، اما آدم‌های خوب گاهی در جا‌هایی قرار گرفته‌اند و به‌واسطه کاربلدنبودن، این مشکلات به وجود می‌آید.
دبیر کمیته داوران باید کار‌های اجرایی را پیگیری کند، اما متأسفانه امروز دبیر کمیته داوران از رئیسش هم کوچک‌تر است. داوران جوان ما به‌علت وضع بدی که در کمیته داوران است و شیوه مدیریت غلط در این کمیته، امروز از داوری زده می‌شوند و میروند. وقتی داور جوان ما می‌بیند اینجا همه‌اش دعواست، معلوم است خیلی زود عطای حضور در عرصه داوری را به لقایش می‌بخشد.
به نظر من محسن فریمانی‌ها و مهدی مرجان‌زاده‌ها سرمایه داوری این استان هستند و نباید به این راحتی آن‌ها را کنار بگذارند. نباید به‌علت مسائل شخصی روی نام آن‌ها قلم قرمز بکشند. متأسفانه حب‌وبغض شخصی عامل این انتخاب‌ها شده است. نسل جدید داوری ما هم پشتوانه‌ای ندارد و کسی از آن حمایت نمی‌کند.
در فدراسیون کمیته داوران ما را تحویل نمی‌گیرند، چون قبولشان ندارند. متأسفانه پس از نسل طلایی داوری دیگر پشتوانه‌سازی جدیدی صورت نگرفت. داوری افراد عاشق می‌خواهد. یک داور تا فوتبالیست نباشد، نمی‌تواند داور خوبی باشد، اما امروز هر کسی که در کلاس داوری شرکت کند، فردایش داور می‌شود.
برای برون‌رفت از این وضع باید در رأس کار کسی باشد که تجربه جهانی داشته باشد. باید کسی به مسائل داوری استان بپردازد که خودش بالاتر از بقیه باشد و از داوران شناخت کافی داشته باشد.