در جریان مباحث امام شناسی به برهان و استدلال عقلی و مطالب نقلی و نصوص دینی یعنی قرآن و روایت، ثابت شده است که امام بعد از هر امامی باید با تعیین امام قبلی به گونه نص و صریح به امامت اشاره و توصیه شده باشد، آن هم به فرمان حضرت حق تبارک و تعالی؛ زیرا از وظایف امام، حفظ حاکمیت «الله» براساس قرآن و کتاب الهی و سنت رسول خدا (ص) است؛ چون در قرآن کریم باصراحت به مؤمنان توصیه شده است: «آنچه رسول آورده است، بپذیرید و آنچه از شما نهی کرده است، آن را ترک کنید». (حشر/۷)
پس یکی از چیز‌هایی که رسول برای انسان آورده است و توصیه کرده بلکه امر به اطاعت آن فرموده است، مسئله امامت بوده است که نام آنان را از اولینشان که امیرمؤمنان (ع) است، آغاز می‌کند و آخرین ایشان به حضرت، ولی عصر (عج) که خاتم اولیای محمدی است، ختم می‌شود.
براساس این سنت الهی و سنت محمدی، هر امامی، امام بعد از خود را براساس علم الهی که رسول خدا داشته و آن‌ها را مشخصا معرفی کرده است، می‌شناساند و برای مؤمنان، آن را مشخص می‌کند. وجود امام برای مردم، لطفی است از ناحیه خدای متعال؛ چون زمین آسمان به واسطه آن‌ها دارای استقرار و استحکام خواهد بود، همان گونه که در آیه شریفه قرآن بدان اشاره شده است و به این حقیقت اشاره می‌کند که هر حکمی که برای رسول خدا (ص) از ناحیه خداوند متعال صحیح باشد، همان حکم برای جانشینان آن حضرت و اولیایش صحیح خواهد بود.
در آیه شریفه می‌فرماید: «ای پیامبر! تا تو درمیان این مردم و جماعت باشی، خدای متعال آنان را عذاب نمی‌کند و تا مادامی که این مردم از اعمال ناصالحشان استغفار بکنند، خدای تعالی آنان را عذاب نخواهد کرد.» (انفال/۳۴). پس سزاوار است که همه ما زمینه حضور و ظهور امام را فراهم کنیم. اکنون جای این سؤال باقی است که چرا روز بعد از شهادت حضرت امام حسن عسکری (ع) برای امامت امام زمان (عج) جشن گرفته می‌شود، درحالی که برای شهادت هر امامی باید برای امام بعدی این جشن گرفته شود و حال آنکه چنین رفتاری انجام نمی‌گیرد؟
شاید بتوان در جواب این پرسش، چنین گفت که امامت هر امامی بعد از شهادت امام پیشین اگرچه قابلیت جشن گرفتن را دارد، زیرا جریان امامت از میان مردم منقطع نشده است و این جشن گرفتن بدان سبب است که شکر الهی باید به جای آورد که امامت از میان این مردم برداشته نشده است، اما این جشن و سرور برای امامت حضرت، ولی عصر (عج) در زمان حاضر، شاید بدان دلیل باشد که این امام همام در قید حیات هستند و مردم، وجودشان را لمس و برکاتشان را حس می‌کنند که اگر وجود آن حضرت در میان مردم و شیعیانش نمی‌بود، در آن صورت معلوم نبود دشمنان اسلام و قرآن، چه بلایی بر سر مسلمانان می‌آوردند و این حقیقت را خود آن امام همام در نامه‌ای که به جناب شیخ مفید نوشته اند، ذکر کرده اند: «حقیقتا ما از رعایت حال شما کوتاهى نمی‌کنیم و شما را از یاد نمی بریم؛ چه، در غیر این صورت، سختی‌ها و گرفتاری‌ها بر شما فرود می آید و دشمنان، شما را ریشه کن کرده، از بین می‌بردند».
بارالها! تو را با تمام وجود و از صمیم قلب، حامد و شاکرم که پذیرش فرمایش‌ها درباره این امراى کلام را بر قلب ما آسان فرمودى و ما را آن گونه قرار دادى که کوله بار امیدواری خویش را بر آستان این خورشید درخشان و قمر نورانی، دراندازیم و رحل اقامت جان هاى خسته خویش را بر فنای این ستارگان آشکار و شهاب‌های درخشان بیفکنیم و با تمام وجود، تصدیق کننده سخن باقر العلوم انبیا و کاشف سر اوصیا (ع) باشیم که فرمودند: «شَرَّقَا وَ غَرَّبَا لَن تَجِدَا عِلماَ صَحِیحاَ اِلّا شَیئاً یَخرُجُ مِن عِندِنا اَهلَ البیت»؛ یعنی به شرق و غرب عالم هم بروید، هرگز به علم صحیح و درستى در دین دست نمى یابید، مگر آن علمى که از نزد ما آل محمد بیرون می‌آید.
پس باتوجه به فرمایش حضرت بقیه ا... الاعظم (عج) که در نامه‌ای به حضرت شیخ مفید نوشته اند، جا دارد خدای تعالی را بدین سبب که امامی مهربان و حی و حاضر بعد از امام عسکری فرستاد، تشکر کنیم که او نیز این چنین بود، ولی حکمت الهی اقتضا می‌کرد که آن حضرت را از جمع بندگان و مؤمنان به عالم باقی فراخواند و به جای آن بزرگ، ولی خدا، ولی‌ای مهربان و رئوف درمیان خلق قرار داد تا انسان‌ها بتوانند از وجودش بهره ببرند و از انفاس زکیه اش توشه برچینند؛ هرچند در پس پرده غیبت باشد و اگر چه مردمان او را با چشم درک نمی‌کنند، آن حضرت با تمام وجودش، مردم و به ویژه شیعیانش را با علم حضوری ادراک کرده اند و مراقب آنان نیز هستند. بدین سان می‌طلبد که برای چنین امامی بعد از آن امام بزرگوار، جشن شکرگزاری برپا کنیم و برای درک حضورشان و ادراک ظهورشان به درگاه الهی دعا کنیم و خود را مطابق آنچه آن حضرت می‌پسندند، آماده کنیم؛ آمین یا رب العالمین!