به گزارش شهرآرانیوز یکی از مشکلات محدوده شهر مشهد وجود زمین‌های بزرگ‌مقیاسی است که در گذشته با کاربری کشاورزی فعال بودند، اما پس از اینکه شهر بزرگ شد و روستا‌های مختلف به محدوده شهری اضافه شدند، این زمین‌های بزرگ یا همچنان با کاربری کشاورزی در داخل محدوده، چهره شهر را نازیبا کرده یا بدتر از آن، سبب بروز بسیاری از مشکلات و معضلات اجتماعی برای شهر و شهروندان شده بودند.
پیش از ابلاغ طرح‌های تفصیلی جدید شهر مشهد، تعیین‌تکلیف این زمین‌ها دارای شرایط خاصی شد، اما با ابلاغ و اجرای طرح‌های تفصیلی، این امکان هم برای شهرداری و هم برای مالکان این زمین‌ها ایجاد شده است تا با مراجعه به شهرداری، به وضعیت زمین‌هایشان رسیدگی کنند و با پرداخت سهم‌های خدماتی شهر، از زمین‌هایشان بر اساس طرح تفصیلی به‌صورتی جدید بهره‌مند شوند.
رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر مشهد درباره نگاه شهرداری به زمین‌های بایر و کشاورزی بزرگ‌مقیاس با کاربری انتفاعی و غیرانتفاعی در محدوده شهری براساس طرح‌های تفصیلی، گفت: این زمین‌ها تاکنون کاربری‌شان تثبیت نشده و از همین رو فرصتی در اختیار مالک گذاشته شده است تا صاحبان آن‌ها و شهرداری با حضور مشاور طرح توافقی با هم داشته باشند تا سهم سرانه‌های خدماتی در زمین‌ها مشخص شود و براساس تقاضای مالک توافق صورت گیرد.
حمید ضمیری افزود: البته این توافق باید به کمیسیون ماده ۵ استانداری برود تا کاربری زمین‌ها تعیین شود؛ بدین‌صورت که برای تعیین کاربری زمین و براساس برخی شاخص‌ها و استاندارد‌ها توافق صورت می‌گیرد تا هم مالک زمین به خواسته‌اش برسد و هم شهر از سرانه‌های خدماتی خودش بهره‌مند شود.
وی با بیان اینکه بیشتر زمین‌های بزرگ‌مقیاس مشهد در پهنه شمال‌شرق قرار دارد، تصریح کرد: در راستای تعیین‌تکلیف این زمین‌ها فرقی ندارد که مالک فردی حقیقی یا حقوقی باشد. برخی مالکیت‌های این زمین‌ها متعلق به آستان قدس رضوی است؛ بنابراین مالک زمین چه حقیقی و چه حقوقی باشد، براساس شاخص‌ها و استاندارد‌ها توافقات مربوط را انجام خواهد داد. رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر مشهد درباره مهلت این طرح نیز گفت: مهلت زمانی برای این موضوع وجود ندارد و با توجه به تقاضای مالک اقدام می‌شود؛ بدین‌صورت که هر زمان مالک متقاضی باشد، مراحل توافق انجام می‌شود.
مدیرعامل سازمان زمین و مسکن شهرداری مشهد نیز با اشاره به ابلاغ و اجرایی‌شدن طرح‌های تفصیلی مشهد، گفت: خوشبختانه با ابلاغ و اجرای طرح‌های تفصیلی شهر، بین ۴ هزار تا ۵ هزار هکتار از زمین‌هایی که داخل محدوده شهری بلاتکلیف و بدون طرح تفصیلی بودند، تعیین‌تکلیف شده است.
حسین فرهادیان افزود: در گذشته این زمین‌ها قابلیت پاسخگویی نداشت و مردم هم در این زمین‌ها کشاورزی می‌کردند. زمین‌های کنونی زمانی در حومه روستا‌ها بوده و به‌مرور وارد محدوده شهری شده‌اند و صاحبان آن‌ها وضعیت زمین را تعیین‌تکلیف نکرده بودند و این زمین‌ها یا به‌صورت بایر یا در حال کشاورزی بوده است. خوشبختانه مشاوران طرح‌های تفصیلی برای تعیین‌تکلیف این زمین‌ها طرحی را در قالب انتفاعی و غیرانتفاعی ایجاد کرده‌اند.
وی ادامه داد: طرح انتفاعی و غیرانتفاعی برای این زمین‌ها به این معناست که از زمین مدنظر، هم مالک انتفاع داشته باشد و هم سرانه‌های خدماتی برای آن‌ها دیده شود. پیش از اجرای طرح‌های تفصیلی، برای تعیین‌تکلیف این زمین‌ها باید موضوع در کمیسیون ماده ۵ استانداری بررسی و تأیید این کمیسیون گرفته می‌شد، اما اکنون این امکان وجود دارد که مشاور طرح تفصیلی کاربری زمین را تأیید کند و در کنار آن کمیته‌ای هم از سوی کمیسیون ماده ۵ مشخص شده است و موضوع در این کمیته برای تأیید بررسی می‌شود. بر این اساس، امکان پاسخگویی به زمین‌های بزرگ‌مقیاس بایر فراهم شده است تا هم شهرداری و هم مالک به حقوق خود دست یابند.
فرهادیان با اشاره به مزایای این اقدام گفت: با توجه به فراهم‌شدن امکان پاسخگویی به این زمین‌ها، علاوه بر اینکه سرانه‌های خدماتی مانند سرانه‌های آموزشی، بهداشتی، ورزشی و دیگرسرانه‌ها به‌ویژه در حاشیه شهر که از سرانه‌های کمتری برخوردار است، مشخص و در عین حال مالک هم از این اقدام بهره‌مند می‌شود، چهره این زمین‌ها که در محدوده شهر هستند، تغییر می‌کند و چهره‌ای شهری به خود می‌گیرد. وی تأکید کرد: در این راستا فراخوانی در ابتدا داده شده است تا به مردم اطلاع‌رسانی کنیم که از این پس امکان پاسخگویی برای زمین‌هایشان وجود دارد.
مدیرعامل سازمان زمین و مسکن شهرداری مشهد با بیان اینکه مالکان این زمین‌ها هم افراد حقیقی اند و هم اراضی موقوفه و آستانه است، ادامه داد: خوشبختانه این زمین‌ها و مالکانشان شناسایی شده‌اند و امکان پاسخگویی نیز وجود دارد. وی افزود: بیشتر این زمین‌ها در پهنه‌های حاشیه شهر و حدفاصل داخل محدوده و حریم شهر است. زمین‌ها بیشتر در حوزه‌های منطقه‌های ۳، ۴، ۵، ۶ و ۷ و بخشی از آن‌ها در منطقه ۲ شهرداری است.
فرهادیان درباره مهلت زمانی برای تعیین‌تکلیف این زمین‌ها نیز گفت: در این طرح مهلت زمانی وجود ندارد. زیرا طرح تفصیلی آن‌ها را تعیین‌تکلیف کرده است، اما به این موضوع قائل هستیم که با توجه به وجود طرح تفصیلی بهره‌برداری کشاورزی از زمین در محدوده شهری پذیرفتنی نیست و این حق را برای مدیریت‌شهری قائلیم که پیگیر تعیین‌تکلیف این زمین‌ها باشد و اگر به‌عنوان مثال در زمان یکی‌دوساله مالکان به تعیین‌تکلیف زمین‌هایشان اقدام نکنند، بتوانیم با مراجعه به مراجع ذی‌ربط، زمین‌های داخل حریم و نزدیک به محدوده شهری را تعیین تکلیف کنیم تا بتوانیم خدماتمان را هم در شهر تأمین کنیم و گسترش دهیم.
فرهادیان در پاسخ به اینکه آیا در زمان توافق با مالک نوع سرانه خدماتی هم مشخص می‌شود، گفت: قانون حقوق شهرداری را مشخص کرده است؛ بنابراین براساس قانون سرجمع حقوق شهرداری از این پهنه‌ها ۵۵ درصد است. به گفته وی، مشاوران طرح تفصیلی هم در زمان توافق با مالکان سرانه‌های لازم برای محدوده این زمین‌ها را اعلام می‌کنند و بنابراین در زمان توافق مشخص می‌شود که زمین مدنظر چه سرانه‌ای را به خود اختصاص می‌دهد.