زندگی و روابط نظام‌مند اجتماعی انسان با پدیده یک جا نشینی آغاز شد و غالبا تجمع‌های اولیه در نقاط دارای آب و حاصلخیزی، منجر به تشکیل هسته‌های اولیه شهرها شدند. بااین حال سابقه شهرسازی به معنای امروزی آن به اوایل قرن بیستم میلادی باز می‌گردد. در واقع پس از انقلاب صنعتی، سکونتگاه‌ها با افزایش جمعیت و مسائل ناشی از صنعتی شدن مواجه شدند. در نتیجه نیاز به مدل ها، دیدگاه‌ها و روش‌هایی که به تنظیم و توزیع جمعیت و خدمات بپردازد، بیشتر احساس شد و دانش شهرسازی با هدف سامان دهی و ارتقای کیفیت شهرها به صورت رسمی شکل گرفت.
دانشگاه هاروارد اولین دانشگاه در آمریکای شمالی بود که برنامه ریزی شهری منطقه‌ای و طراحی شهری را در سال ۱۹۶۰ تأسیس کرد. در کشور ما نیز با ضرورت تهیه و تصویب طرح‌های جامع و نقشه‌های توسعه شهرها، گروه آموزشی شهرسازی دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۴ تأسیس شد و پیرو نیاز به کارشناسان شهرسازی در نهاد‌های دولتی، عمومی و خصوصی با تأسیس دوره کارشناسی شهرسازی و سپس مهندسی شهرسازی در سال ۱۳۷۸ این رشته دارای هویت مستقل حرفه مندی برای تهیه طرح و برنامه در سطوح متفاوت برنامه ریزی کالبدی فضایی و تهیه طرح‌های شهری و روستایی شد.
تشکیل جامعه مهندسان شهرساز در تاریخ ۱۸ مرداد ۱۳۷۶ به دنبال تصویب قانون نظام مهندسی ایران نیز با ایجاد زمینه تهیه طرح‌های توجیهی کمیسیون ماده ۵، طرح‌های تفکیکی شهرسازی و طرح انطباق تراکم و کاربری با ضوابط و مقررات، فرصتی برای ایفای نقش و وظیفه حرفه‌ای و اخلاقی برای مهندسین عضو جامعه شهرسازان در مقیاس‌های خرد محلی و ساختمان‌های شهری فراهم کرد تا جایگاه این حرفه تحکیم شود.
ثبت روز هشتم نوامبر در سال۱۹۴۹ تحت عنوان روز جهانی شهرسازی (World Town Planning Day) هم زمان با افتتاح انستیتوی مطالعات مسائل شهرسازی دانشگاه بوینس آیرس در آرژانتین که با هدف «پیشبرد و بالابردن علاقه به مباحث شهرسازی در میان عامه مردم و متخصصان در مقیاس‌های محلی، ملی و بین المللی» عنوان شده است، نشان دهنده اهمیت توجه، آگاهی و مشارکت جامعه محلی و عموم مردم در کنار متخصصان به موضوعات شهری و همچنین توجه هم زمان به برنامه ریزی و طرح ریزی در سلسله مراتب سطوح محلی خرد و کلان است.
معاونت شهرسازی شهرداری مشهد با برخورداری از دانش و تجربه تعداد زیادی کارشناسان و حرفه‌مندان حوزه‌های مختلف شهری و شهرسازی، امروز می‌تواند ادعا کند در عرصه تهیه طرح‌های توسعه شهری، مطالعات طرح‌های موضوعی و موضعی، طرح‌های اجرایی، هوشمندسازی و شهروندسپاری، تهیه دستورالعمل‌های کنترل کیفی و کمی فرایندی در بین کلان شهر‌های ایران پیشتاز است.
همه این دستاورد‌ها در راستای خدمت به شهروندان عزیز، از محل دانش و تجربه و تدبیر کارشناسان این حوزه در طول سالیان تکمیل و فراهم شده است و اکنون در وضعیتی قرار داریم که حتی می‌توان خدمات فنی و مهندسی را به کشور‌های همسایه و دیگرکلان شهرها نیز صادر کرد و به عنوان یک الگوی موفق بر اسا س تجارب عملیاتی ارزشمند منجر به بهبود کیفیت خدمات در سطح ملی و منطقه‌ای شد.
برنامه پیش بینی شده معاونت شهرسازی و معماری شهرداری مشهد برای سال جاری مبتنی بر مبانی قانونی و چهارچوب وظایف تشکیلاتی، در حوزه تکمیل اسناد پشتیبان، اجرا و پیاده سازی طرح‌های توسعه شهری و افزایش تحقق طرح‌های تفصیلی و موضعی، تقویت نظارت هوشمند، تقویت و تسهیل فرایند‌های پاسخگویی، بهبود مقررات کنترل سیما و منظر ایرانی اسلامی و همچنین تقویت منابع درآمدی پایدار با اتکا به ظرفیت‌های قانونی، نیازمند همت چندین برابری تلاشگران این عرصه است که امید است با روحیه کار جمعی و همدلی در سایه پرتو الطاف الهی و امام مهربانی این امر محقق و منجر به افزایش اعتماد عمومی و رضایت مندی شهروندان عزیز شهر مشهد الرضا (ع) شود.