مشارکت شهروندان، زمینه‌ساز توسعه شهر
شهرداری‌ها به‌عنوان نهادی عمومی دارای یک تفاوت عمده با سایر دستگاه‌های اجرایی هستند و آن هم امکان مشارکت‌جویی شهروندان است.
مشارکت به معنی شریک شدن، سهیم بودن در کار یا عقیده‌ای و مترادف واژه‌هایی مانند تعاون، همکاری و مشورت است و در ماهیت، مفهومی اجتماعی است. مشارکت عمومی ابزاری است که اعضای جامعه می‌توانند به‌وسیله آن، در تدوین سیاست‌ها و طرح‌هایی شرکت کنند که بر محیط زندگی آنها تأثیر می‌گذارد.
مشارکت در ایران از دیرباز به‌شیوه سنتی و کاملا خودجوش براساس عرف، آداب و سنت به شکل‌هایی همچون مراسم مذهبی، ساخت اماکن و... تجلی داشته است. آغاز الگو‌های مشارکتی نوین را می‌توان هم‌زمان با انقلاب مشروطه و تشکیل مجلس‌شورای‌اسلامی دانست؛ همچنین تشکیل «انجمن‌های شهری» یا «شورای‌اسلامی‌شهر» مهم‌ترین نمونه‌ای است که امکان مشارکت شهروندان در امور شهری را فراهم می‌کند.
شهرداری‌ها به‌عنوان نهادی عمومی دارای یک تفاوت عمده با سایر دستگاه‌های اجرایی هستند و آن هم امکان مشارکت‌جویی شهروندان است. از فعالیت‌هایی همچون واگذاری املاک در مسیر، پرداخت عوارض نوسازی و... که اولیه‌ترین شکل مشارکت است تا نگهداری فضا‌های سبز عمومی، نظردهی در طرح‌ها و ساخت‌و‌ساز‌ها و تأمین خدمات شهری، نمونه‌هایی از مشارکت شهروندان است و شهرداری باید در حفظ و ارتقای این سرمایه اجتماعی بکوشد.
عموما شهروندان از فرایند‌های برنامه‌ریزی، تصمیم‌سازی و نظردهی کنار گذاشته شده‌اند و متخصصان هستند که برای شهر تصمیم می‌گیرند، درحالی‌که این تصمیم قرار است بر زندگی روزانه شهروندان اثر بگذارد و، چون با نیاز شهروندان تطابق ندارد، رضایتمندی در سطح پایینی شکل می‌گیرد. از سویی این انتقاد وارد می‌شود که شهروندان از تبعات تصمیمات خود مطلع نیستند و نمی‌توانند تصمیم صحیحی برای شهر بگیرند، زیرا آموزشی در این زمینه ندیده‌اند.
حتی سازمان‌های مردم‌نهاد هم نمی‌توانند به‌طور‌کامل منعکس‌کننده نظر مردم باشند، لذا برای افزایش تطابق بین طرح‌ها با نیاز شهروندان، ضروری است تا در گام اول آموزش‌های لازم به آنها ارائه شود، همان‌گونه که تئوری نردبان مشارکت نیز مؤید این موضوع است که برای رسیدن به بالاترین سطح مشارکت یعنی مشارکت پله‌ای، که در آن شهروند خود مستقیما مسئول تصمیم‌گیری‌ها و نظارت بر فرایندهاست، باید کار با عبور از پله‌های اطلاع‌رسانی، آموزش و مشاوره باشد.
معاونت شهرسازی و معماری شهرداری با این دیدگاه که تا پله‌های اولیه آموزش طی نشود، مشارکت حقیقی رخ نمی‌دهد، اقداماتی درراستای افزایش مشارکت‌پذیری شهروندان انجام داده است، از جمله استفاده از همه ابزار‌ها و درگاه‌های اطلاع‌رسانی و پاسخگویی درباره ضوابط و طرح‌ها، به‌نحوی‌که همه ضوابط به‌صورت شفاف بر روی سامانه‌های رو‌به‌شهروند در اختیار عموم مردم قرار دارد.
ایجاد کارگروه فرهنگ و آموزش شهروندی برای تهیه بروشور‌ها و کلیپ و موشن‌گرافی و تابلو‌های اطلاع‌رسانی که به‌صورت گسترده در مناطق مختلف شهر مشهد توزیع شده است و در مهم‌ترین اقدام عملیاتی اخیر، طرح‌های دو محدوده قلعه وکیل‌آباد و آبکوه از گام اول فرایند، یعنی تهیه طرح تا تصویب، با حضور نمایندگان مردم صورت پذیرفته است، بدین طریق که پس از نظرسنجی اولیه از شهروندان، طرح توسط مشاوران در مساجد به نمایش گذاشته شده است تا انعکاس خواسته‌های آنها در طرح اعمال شود و پس از اخذ تأییدیه لازم از شهروندان، نماینده مردم در جلسات دفاع طرح در کمیسسون ماده۵ نیز حضور داشتند.
امسال نیز برنامه‌هایی برای توسعه آموزش و آگاهی‌بخشی و نمونه‌های بیشتری از تهیه طرح‌ها به‌صورت مشارکتی در دست اقدام است که امید می‌رود گام‌به‌گام، این شیوه مشارکتی تعاون‌پذیر تبدیل به یک رویه رسمی و اجتناب‌ناپذیر شود.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
