درباره زایمان‌های زودرس و آسیب‌هایی که این نوع بارداری برای مادران و نوزادان دارد.
به گزارش شهرآرانیوز آمار‌های سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد که سالیانه حدود ۱۵ میلیون تولد، یعنی از هر ۱۰ نوزاد متولد شده یک نوزاد نارس به‌دنیا می‌آید. متأسفانه بخش چشمگیری از این نوزادان فوت می‌کنند و بخشی هم برای همه عمر با عوارض آن دست‌به‌گریبان می‌شوند. رشد امکانات و خدمات پزشکی میزان آسیب‌های ناشی از تولد‌های زودرس را تاحدی کاهش داده‌است، اما بازهم شاهد مشکلات زیادی دراین نوع بارداری‌ها هستیم، به‌ویژه در افرادی که خودخواسته و با دست‌کاری تاریخ زایمان را عامدانه رقم می‌زنند.
موضوعی که اگر این مادران درباره آن اطلاعات درستی داشته‌باشند، هرگز حاضر نمی‌شوند جان خود و فرزندانشان را به بهای ناچیزی به خطر بیندازند. این مسئله مهم ما را هم بر آن داشت تا با کمک دکتر مرضیه مهاجری، متخصص زنان و زایمان یک‌بار دیگر و به مناسبت روزجهانی نوزادان نارس درباره این نوع تولد‌ها با شما صحبت کنیم.
نوزاد نارس
دوره کامل بارداری بین ۳۷ تا ۴۰ هفته طول می‌کشد. اگر نوزادی به هرعلت دوره کامل بارداری را در رحم مادر نگذراند و زودتر از موعد به دنیا بیاید، نوزاد نارس و زایمان زودرس محسوب می‌شود.
مهم‌ترین علت‌های زایمان زودرس
- سابقه زایمان زودرس در بارداری قبلی
- نارسایی دهانه رحم
- حاملگی دوقلویی یا چندقلویی
- فاصله کمتر از شش ماه بین بارداری‌ها
- بارداری به روش لقاح مصنوعی یا آی. وی. اف
- مصرف سیگار یا مواد مخدر
- ابتلای مادر به بیماری‌های مزمن مانند فشارخون بالا و دیابت
- ناهنجاری‌های رحم
- مشکلات مربوط به جفت مانند جفت سر‌راهی
- عفونت‌های دوران حاملگی
- سوراخ شدن پیش از موعد کیسه آب
- افزایش مایع دورجنین
- مسمومیت‌های حاملگی
- شغل‌های سنگین و ساعت‌های کاری طولانی
- تغذیه نامناسب در بارداری یا وزن ناکافی مادر
نشانه‌های یک زایمان زودرس
- درد‌های شکمی نامنظم، فشار لگنی یا کمردرد
- لکه‌بینی یا خون‌ریزی واژینال
- پاره شدن کیسه آب
- نشانه‌هایی مشابه سرماخوردگی مانند تهوع، استفراغ و اسهال
- زیاد شدن ناگهانی ترشحات واژن
- کاهش حرکات جنین
- عفونت‌های ادراری زیاد
نشانه‌های نارس بودن نوزاد
- کوچک بودن جثه و داشتن سر بزرگ
- نوک تیز بودن اعضای بدن به‌علت کمبود چربی
- کرکی بودن بخش زیادی از مو‌های بدن
- پایین بودن دمای بدن
- تنفس دشوار
- نداشتن واکنش مناسب برای بلع و مکیدن
راه‌های پیشگیری از زایمان زودرس
- ارتباط با پزشک یا ماما تا زمان زایمان و بررسی روند رشد جنین و نشانه‌های عمومی بدن مادر.
- پرهیز از مصرف هرگونه داروی شیمیایی و گیاهی بدون تجویز پزشک.
- داشتن یک رژیم غذایی مناسب مادران باردار.
- حفظ تعادل وزن و پرهیز از اضافه وزن و چاقی در دوران بارداری.
- پرهیز از مصرف هرگونه دخانیات، ماده مخدر و الکل.
- پررنگ شدن نقش حمایتی پدران.
- داشتن خواب و استراحت کافی در دوران بارداری.
عوارض زایمان‌های زودرس
- نرسیدن اکسیژن به اندام‌های حیاتی مانند مغز که سبب تشنج و عوارض مغزی در نوزاد می‌شود.
- افزایش احتمال ابتلا به عفونت‌های بیمارستانی و داخلی در نوزادان به‌علت بستری بودن طولانی‌مدت در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان.
- ابتلا به زردی به علت نارس بودن کبد و اثر آن بر روی سلول‌های مغزی که سبب تشنج و اختلال در یادگیری در بعضی نوزادان می‌شود.
- نیاز شدید به تعویض خون در نوزادان نارس.
- بروز پرخاشگری و رفتار‌های عصبی و ابتلا به مشکلاتی مانند آسم و بیماری‌های کبدی در بزرگ‌سالی.
- افزایش ابتلا به آپنه تنفسی، کم‌خونی ناشی از کمبود گلبول‌های قرمز و فشارخون پایین در نوزادان نارس.
- خون‌ریزی پس از زایمان هم از عوارضی جدی است که این نوع مادران با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. معمولا ترشح شیر این مادران هم، نظم و حجم کافی ندارد و آسیب‌هایی مانند افسردگی بعد از زایمان هم، آن‌ها را بیش از دیگران تهدید می‌کند.
مراقبت از نوزاد نارس در خانه
- کودک را باید به پشت خواباند، مگر اینکه پزشک توصیه دیگری کرده‌باشد.
- از پتو‌های سبک برای گرم نگهداشتن نوزاد باید استفاده کرد.
- تخت نوزاد تا شش‌ماه باید نزدیک مادر باشد، ولی نباید کنار او بخوابد.
- از تشک محکم، صاف و ضد آب برای نوزاد باید استفاده کرد.
- دمای اتاق همیشه باید بین ۱۶ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد باشد.
- نباید در نزدیکی نوزاد یا در خانه سیگار کشید.
- بهتر است نوزاد شیرمادر خودش را بخورد.
۶۲ درصد
میزان مرگ‌ومیر نوزادان نارس در ایران ۶۲درصد و در جهان ۴۷درصد است.
۱۰ درصد
شیوع زایمان زودرس در ایران ۱۰درصد و در جهان ۴ تا ۱۶درصد است.
کودکان زیر ۵ سال
عوارض زایمان زودرس علت اصلی مرگ‌ومیر کودکان زیر پنج سال در جهان است.
۷۵ درصد
سه‌چهارم از زایمان‌های زودرس را می‌توان با مداخلات پزشکی مقرون به‌صرفه نجات داد.
۲ علت مهم
در اروپا، زایمان زودرس یکی از دو علت اصلی مرگ‌ومیر نوزادان محسوب می‌شود.
۳۲ علت مهم
بیشتر نوزادان نارس پس از ۳۲ هفته‌شدن، شانس خوبی برای رشد و زنده ماندن دارند.
شانس زنده ماندن نوزاد در یک زایمان
- بین ۳۷ تا ۴۰ هفتگی: ۱۰۰ درصد
- بین ۲۴ تا ۳۷ هفتگی: ۷۰ تا ۸۰ درصد
- بین ۲۳ تا ۲۴ هفتگی: ۵۰ درصد بسته به وزن و سلامت نوزاد در زمان تولد
- پیش از ۲۲ هفتگی: درحد صفر درصد